KALKINMA AJANSLARI PERSONELİNİN İŞTEN AYRILMA NİYETİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Yıl 2024, Cilt: 02 Sayı: 02, 153 - 176, 18.10.2024

Hasan Teyfik Şenli

https://doi.org/10.61138/bolgeselkalkinmadergisi.1472110

Öz

Bir kurumun etkin biçimde işleyebilmesi ve faaliyetlerini sürdürebilmesi için o kurumda çalışan personelin devamlılığı büyük önem arz etmektedir. Bu çalışma, kalkınma ajansları personelinin işten ayrılma niyetine etki eden faktörlere odaklanarak mevcut literatüre katkıda bulunmayı ve kalkınma ajansları personel yönetim sistemini iyileştirmek üzere politika önerilerinde bulunmayı amaçlamaktadır. Bu çerçevede, kalkınma ajanslarında çalışan personele çevrim içi anket uygulanmış ve 812 personelden elde edilen sonuçlar, SmartPLS 4 uygulamasında kısmi en küçük kareler yapısal eşitlik modeli kullanılarak analiz edilmiştir. Analiz sonucunda iş alternatifleri algısı ve iş stresinin işten ayrılma niyetini pozitif yönde; iş tatmini ve örgütsel adaletin ise işten ayrılma niyetini negatif yönde etkilediği görülmüştür. Öte yandan, yenilikçi iş davranışının işten ayrılma niyeti üzerinde bir etkisi tespit edilememiştir. Bu kapsamda personelin iş tatmini düzeyinin yüksek tutulması, personelde stres oluşturacak faktörlerin azaltılarak iş stresi seviyesinin düşürülmesi, ajans içerisinde örgütsel adaletin sağlanması ve bunun personele hissettirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kalkınma Ajansları, Personel, İşten Ayrılma Niyeti

FACTORS AFFECTING THE TURNOVER INTENTION OF DEVELOPMENT AGENCY PERSONNEL

Öz

In order for an institution to function effectively and continue its activities, the continuity of the personnel working in that institution is of great importance. This study aims to contribute to the existing literature by focusing on the factors affecting the turnover intention of development agency personnel and to make policy recommendations to improve the personnel management system of development agencies. In this context, an online survey was applied to personnel working in development agencies and the results obtained from 812 personnel were analyzed using partial least squares structural equation modeling in the SmartPLS 4 application. The results showed that perceived job alternatives and job stress positively affected turnover intention, while job satisfaction and organizational justice had a negative effect. On the other hand, no effect of innovative work behaviour on turnover intention was found. In this context, it is recommended to keep the level of job satisfaction of the personnel high, to reduce the level of job stress by reducing the factors that cause stress to the personnel, to ensure organizational justice within the agency and to make it perceptible to the personnel.

Anahtar Kelimeler

Development Agencies, Personnel, Turnover Intention

Kaynakça

• Adams, J. S. (1963). Towards an Understanding of Inequility. The Journal of Abnormal and Social Psychology, 67 (5), 422-436.
• Adiguna, A. A., and Suwandana, I. G. (2023). The Relationship Between Burnout, Work Stress, and Turnover Intention on Non-permanent (contract) Employees: Study at the Communication and Information Office of Badung Regency, Indonesia. European Journal of Business and Management Research, 8 (3), 104-107.
• Agarwal, U. A., Datta, S., Blake-Beard, S., and Bhargava, S. (2012). Linking LMX, Innovative Work Behaviour and Turnover Intentions. Career Development International, 17 (3), 208230.
• Ahn, J. Y., and Chaoyu, W. (2019). Job Stress and Turnover Intention. Problems and Perspectives in Management, 17 (4), 52-61.
• Alkahtani, A. H. (2015). Investigating Factors that Influence Employees’ Turnover Intention: A Review of Existing Empirical Works. International Journal of Business and Management, 10 (12), 152-166.
• Arifin, N., Fu’ad, E. N., and Muhson, A. A. (2022). Innovative Behaviour in Religious-based Theory of Planned Behaviour Perspective. SA Journal of Human Resource Management, (20), 1-11.
• Avey, J. B., Luthans, F., and Jensen, S. M. (2009). Psychological Capital: A Positive Resource for Combating Employee Stress and Turnover. Human Resource Management, 48 (5), 677693.
• Aydın, G. Ç., Aytaç, S. ve Şanlı, Y. (2021). İşe İlişkin Duygular, İş Stresi ve Tükenmişliğin İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi: Hemşireler Üzerinde Bir Araştırma. Journal of Social Policy Conferences, (80), 1-35.
• Baker, D. B. (1985). The Study of Stress at Work. Annual Review of Public Health, 6 (1), 367-381.
• Beehr, T. A., and Newman, J. E. (1978). Job Stress, Employee Health and Organizational Effectiveness: A Facet Analysis, Model and Literature Review. Personnel Psychology, 31 (4), 664-699.
• Bıyıklı, F. ve Özkara, B. (2023). İş Güvencesizliğinin İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Kendine Güvenin Ilımlaştırıcı Rolü. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12 (ÖS), 285-299.
• Cohen, J. (1988). Statistical Power Analysis For The Behavioral Sciences (2nd edition). New York: Psychology Press.
• Çakır, F. S. (2019). Kısmi En Küçük Kareler Yapısal Eşitlik Modellemesi (PLS-SEM) ve Bir Uygulama. Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri, 5 (9), 111-128.
• Çalışkan, A. ve Urtekin, S. (2019). Yenilikçi Davranışların Bireylerin İşten Ayrılma Niyetine Etkisi, Çalışma Arkadaşları ile Çatışmanın Aracılık Rolü Üzerine Mersin İli Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerine ve Muhasebe Çalışanlarına Yönelik Bir Uygulama. Türk Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 4 (1), 19-34.
• Çekmecelioğlu, H. (2006). İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Tutumlarının İşten Ayrılma Niyeti ve Verimlilik Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi: Bir Araştırma. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 8 (2), 153-168.
• Davis, P. J. (2006). In Search of the Common Wealth: A Serviceprofit Chain for the Public Sector. International Journal of Productivity and Performance Management, 55 (2), 163-172.
• Deniz, G. E. (2022). Örgütsel Adalet Algısının Örgütsel Sessizlik Davranışlarına ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gebze Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Dijkstra, T. K., and Henseler, J. (2015). Consistent and Asymptotically Normal PLS Estimators for Linear Structural Equations. Computational Statistics & Data Analysis, 81, 1023.
• Dirik, D. (2019). Ulusal Yazın Bağlamında İşten Ayrılma Niyetinin Öncüllerine İlişkin Bir Meta-Analiz Çalışması. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 26 (1), 131-155.
• Doğrar, C. C., Bostancı, B. ve Akyol, E. M. (2020). Dağıtım Adaleti ile İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkide Duyarsızlaşmanın Aracılık Rolü: Bir Telekomünikasyon Firmasında Çalışan Mühendisler Üzerine Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12 (4), 3633-3655.
• Eroğlu, A., Topçu, M. K. ve Basım, N. (2018). Bireysel Yenilikçi Davranışların Çalışma Arkadaşları ile Çatışma ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkileri: Kamu Sektöründe Bir Araştırma. Business and Economics Research Journal, 9 (1), 123-136.
• Firth, L., Mellor, D., Moore, K. A., and Loquet, C. (2004). How Can Managers Reduce Employee Intention to Quit? Journal of Managerial Psychology, 19 (2), 170-187.
• Fornell, C., and Larcker, D. F. (1981). Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error: Algebra and Statistics. Journal of Marketing Research, 18 (3), 382-388.
• Gardner, D. G., Huang, G. H., Niu, X., Pierce, J. L., and Lee, C. (2015). Organization-Based Self Esteem, Psychological Contract Fulfillment, and Perceived Employment Opportunities: A Test of Self-Regulatory Theory. Human Resource Management, 54 (6), 933-953.
• George, J., and Wallio, S. (2017). Organizational Justice and Millennial Turnover in Public Accounting. Employee Relations, 39 (1), 112-126.
• Greenberg, J. (1990). Organizational Justice: Yesterday, Today and Tomorrow. Journal of Management, 16 (2), 399-432.
• Greenberg, J. (2009). Everybody Talks About Organizational Justice, but Nobody does Anything About It. Industrial and Organizational Psychology, 2 (2), 181-195.
• Güzel, B. ve Ayazlar, G. (2014). Örgütsel Adaletin Örgütsel Sinizm ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Otel İşletmeleri Araştırması. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16 (26), 133-142.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., and Tatham, R. L. (2006). Multivariate Data Analysis. Pearson Prentice Hall.
• Hair, J. F., Hult, G. T., Ringle, C. M., and Sarstedt, M. (2017). A Primer on Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM). Los Angeles: SAGE Publications.
• Hair, J. F., Risher, J. J., Sarstedt, M., and Ringle, C. M. (2019). When to Use and How to Report the Results of PLS-SEM. European Business Review, 31 (1), 2-24.
• Hair, J. F., Sarstedt, M., Hopkins, L., and Kuppelwieser, V. G. (2014). Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM): An Emerging Tool in Business Research. European Business Review, 26 (2), 106-121.
• Hair, J. F., Sarstedt, M., Ringle, C. M., and Mena, J. A. (2012). An Assessment of the Use of Partial Least Squares Structural Equation Modeling in Marketing Research. Journal of the Academy of Marketing Science, 40, 414-433.
• Halawi, A. H. (2014). Stimuli and Effect of Intention to Leave the Organization. European Scientific Journal, 1, 184-197.
• Henseler, J., Hubona, G., and Ray, P. A. (2016). Using PLS Path Modeling in New Technology Research: Updated Guidelines. Industrial Management & Data Systems, 116 (1), 2-20.
• Henseler, J., Ringle, C. M., and Sarstedt, M. (2015). A New Criterion for Assessing Discriminant Validity in Variancebased Structural Equation Modeling. Journal of The Academy of Marketing Science, 43 (1), 115-135.
• Homans, G. (1958). Social Behavior as Exchange. American Journal of Sociology, 63 (6), 597-606.
• Hoppock, R. (1935). Job Satisfaction. New York: Harper Publishing.
• Hwang, I. S., and Kuo, J. H. (2006). Effects of Job Satisfaction and Perceived Alternative Employment Opportunities on Turnover Intention - An Examination of Public Sector Organization. The Journal of American Academy of Business, 8 (2), 254-259.
• Irkılata, E. ve Irk, E. (2023). Motorlu Kuryelerin Çalışma Koşullarının İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi. İşletme Bilimi Dergisi, 11 (2), 133-145.
• Işık, C. ve Aydın, E. (2016). Bilgi Paylaşımının Yenilikçi İş Davranışına Etkisi: Ayder Yaylası Konaklama İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama. Girişimcilik ve İnovasyon Yönetimi Dergisi, 5 (2), 75-103.
• Janssen, O. (2000). Job Demands, Perceptions of Effort-reward Fairness and Innovative Work Behaviour. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 73 (3), 287-302.
• Kaymakcı, R., Görener, A., and Toker, K. (2022). The Perceived Overqualification’s Effect on Innovative Work Behaviour: Do Transformational Leadership and Turnover Intention Matter? Current Research in Behavioral Sciences, (3), 100068.
• Kazmi, S. (2020). Impact of Destination Service Quality on Revisit Intention in Tourism. Journal of Organisational Studies ve Innovation, 7 (3), 26-46.
• Keser, A. (2006). Çalışma Yaşamında Motivasyon. İstanbul: Alfa Aktüel.
• Kılıç, A. ve Aydın, B. (2024). Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Algısı, İşten Ayrılma Niyeti Algısı ve Öznel İyi Oluşları Arasındaki İlişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 22 (1), 384411.
• Kim, T. K., Solomon, P., and Jang, C. (2012). Organizational Justice and Social Workers’ Intentions to Leave Agency Positions. Social Work Research, 36 (1), 31-39.
• Kock, N. (2015). Common Method Bias in PLS-SEM: A Full Collinearity Assessment Approach. International Journal of e-Collaboration, 11 (4), 1-10.
• Köse, N. ve Aydoğan, E. (2021). Örgütsel Adaletin İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisinde Örgütsel Sinizmin Aracılık Rolü Savunma Sanayii Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23 (1), 233-250.
• Krejcie, R. V., and Morgan, D. W. (1970). Determining Sample Size for Research Activities. Educational and Psychological Measurement, 30 (3), 607-610.
• Lambert, E. (2001). To Stay or Quit: A Review of the Literature on Correctional Staff Turnover. American Journal of Criminal Justice, 26, 61-76.
• Larrabee, J. H., Janney, M. A., Ostrow, C. L., Withrow, M. L., Hobbs, G. R., and Burant, C. (2003). Predicting Registered Nurse Job Satisfaction and Intent to Leave. Journal of Nursing Administration, 33 (5), 271-283.
• Lazarus, R. S. (1966). Psychological Stress and the Coping Process. New York, NY: McGraw-Hill.
• Loi, R., Hang-Yue, N., and Foley, S. (2006). Linking Employees’ Justice Perceptions to Organizational Commitment and Intentions to Leave: The Mediating Role of Perceived Organizational Support. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 79 (1), 101-120.
• March, J., and Simon, H. A. (1958). Organizations. New York: Wiley Press.
• McBey, K., and Karakowsky, L. (2001). Examining Sources of Influence on Employee Turnover in the Part-time Work Context. Career Development International, 6 (1), 39-49.
• Meisler, G. (2012). Empirical Exploration of the Relationship Between Emotional Intelligence, Perceived Organizational Justice and Turnover Intentions. Employee Relations, 35 (4), 441-455.
• Mengstie, M. M. (2020). Perceived Organizational Justice and Turnover Intention Among Hospital Healthcare Workers. BMC Psychology, 8 (19), 1-11.
• Mobley, W. H. (1977). Intermediate Linkages in the Relationship between Job Satisfaction and Employee Turnover. Journal of Applied Psychology, 62 (2), 237-240.
• Mobley, W. H. (1982). Some Unanswered Questions in Turnover and Withdrawal Research. Academy of Management Review, 7 (1), 111-116.
• Ngo-Henha, P. E. (2017). A Review of Existing Turnover Intention Theories. International Journal of Economics and Management Engineering, 11 (11), 2760-2767.
• Özer, G. ve Günlük, M. (2010). Örgütsel Adaletin Muhasebecilerin İş Memnuniyeti ve İşten Ayrılma Eğilimine Etkisi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (2), 459-485.
• Parker, S. K., Williams, H. M., and Turner, N. (2006). Modeling the Antecedents of Proactive Behavior at Work. Journal of Applied Psychology, 91 (3), 636-652.
• Price, J. L. (1977). The Study of Turnover. Ames: Iowa State Univesity Press.
• Rainayee, R. A. (2013). Employee Turnover Intentions: Job Stress or Perceived Alternative External Opportunities. International Journal of Information, Business and Management, 5 (1), 48-59.
• Sarstedt, M., Henseler, J., and Ringle, C. M. (2011). Multi-Group Analysis in Partial Least Squares (PLS) Path Modeling: Alternative Methods and Empirical Results. Advances in International Marketing, 22 (2011), 195-218.
• Schaufeli, W. B., and Bakker, A. B. (2004). Job Demands, Job Resources, and Their Relationship with Burnout and Engagement: A Multisample Study. Journal of Organizational Behavior, 25 (3), 293-315.
• Seyrek, İ. H. ve İnal, O. (2017). İşten Ayrılma Niyeti ile İlişkili Faktörler: Bilgi Teknolojisi Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Doğu Anadolu Sosyal Bilimlerde Eğilimler Dergisi, 1 (1), 63-74.
• Shih, H., and Susanto, E. (2011). Is Innovative Behavior Really Good for the Firm?: Innovative Work Behavior, Conflict with Coworkers and Turnover Intention: Moderating Roles of Perceived Distributive Fairness. International Journal of Conflict Management, 22 (2), 111-130.
• Siddiqi, M. A. (2013). Examining Work Engagement as a Precursor to Turnover Intentions of Service Employees. International Journal of Information, Business ve Management, 5 (4), 118132.
• STB (T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı). (2023). Kalkınma Ajansları 2022 Yılı Genel Faaliyet Raporu. Ankara, 1-235.
• Tozlu, A. (2022). Kamu Yönetiminde Kariyer Uzmanı Personelin İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Turunç, Ö. ve Ulusoy, B. (2023). Aşırı İş Yükünün İş Stresi, Tükenmişlik ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisinde Dağıtım Adaletinin Rolü: Sivil Havacılık Sektöründe Bir Araştırma, İşletme Araştırmaları Dergisi, 15 (3), 1997-2010.
• Türker, N. E. (2013). Bankacılık Sektöründe Çalışanların Stres Düzeyi İle İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkinin Örgüte Bağlılık Üzerine Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü, İstanbul.
• Wang, G. L., Lee, Y. J., and Ho, C. (2012). The Effects of Job Satisfaction, Organizational Commitment and Turnover intention on Organizational Operating Performance: as Exemplified with Employees of Listed Property Insurance Companies in Taiwan. Research in Business and Management, 1 (2), 41-53.
• Weng, Q., McElroy, J. C., Morrow, P. C., and Liu, R. (2010). The Relationship Between Career Growth and Organizational Commitment. Journal of Vocational Behavior, 19 (2), 391-400.
• Yaman, T. (2021). Etik İklimin, Yenilikçi İş Davranışı, İşten Ayrılma Niyeti ve İş Performansı İle İlişkisinde, İş Yükü ve Özdeşleşmenin Rolü. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi.
• Şimşek, A., Cinoğlu, D. Ş. ve Deniz, T. (2016). Kalkınma Ajanslarından Ayrılan Personelin Hareketliliği Hakkında Bir İnceleme. Sayıştay Dergisi, (102), 1-25.
• Tenderis, A. ve Uzunçarşılı, Ü. (2023). Toksik Liderliğin Örgütsel İtaat Aracılığıyla Üretkenlik Karşıtı İş Davranışı ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkileri. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (44), 25-53.
• Tezcan, L. (2022). Rol Belirsizliğinin, Rol Çatışmasının, İş Stresinin Ve Örgütsel Adaletin İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisinin Sigortacılık Sektörü Bağlamında Araştırılması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Arel Üniversitesi.
• Thatcher, J. B., Stepnia, L. P., and Boyle, R. J. (2002). Turnover of Information Technology Workers: Examining Empirically the Influence of Attitudes, Job Characteristics and External Markets. Journal of Management Information Systems, 19 (3), 231-261.
• Yaman, Ü. T., Bağdoğan, S. Y. ve Keser, A. (2023). Covid-19 Sürecinde Uzaktan Çalışmada İş Stresi, İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (1), 163-184.
• Yanık, G. (2023). İşyeri Kıskançlığı ile İşten Ayrılma Niyeti İlişkisinde Hissedilen Stres ve İşyeri Nezaketsizliğinin Aracılık Rolü. İş ve İnsan Dergisi, 10 (1), 1-14.
• Yenihan, B., Öner, M. ve Çiftyıldız, K. (2014). İş Stresi ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki: Otomotiv İşletmesinde Bir Araştırma. Çalışma İlişkileri Dergisi, 5 (1), 38-49.
• Yılmaz, B. (2019). Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Adaletin İşten Ayrılma Niyetine Etkileri Üzerine Bir Araştırma: Elektrik Sektöründe Bir Uygulama. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3 (1), 181-202.
• Yılmaz, B. ve Halıcı, A. (2010). İşgücü Devir Hızını Etkileyen Etmenler: Sekreterlik Mesleğinde Bir Araştırma. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 2 (4), 93-108.
• Yılmaz, V. ve Kinaş, Y. (2020). Kısmi En Küçük Kareler Yapısal Eşitlik Modellemesiyle Bir Elektrik Dağıtım Şirketinin Hizmet Kalitesinin Araştırılması. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 15 (2), 437-456.