ÜLEKSİT VE BORAKS İÇEREN FREN SÜRTÜNME MALZEMELERİNİN TRİBOLOJİK ÖZELLİKLERİ

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 2, 126 - 131, 05.07.2018

Banu Sugözü , B. Barış Buldum , İlker Sugözü

https://doi.org/10.30728/boron.365196

Cited By: 2

Öz

Dünyada en büyük
bor rezervlerine sahip olan ülke Türkiye'dir. Doğada 150'den fazla bor minerali
olmasına rağmen boraks, kolemanit ve üleksit ticari açıdan daha çok değerlendirilir.
Literatürde fren sürtünme malzemelerinde bor minerallerinin kullanımını
araştıran çok az çalışma mevcuttur.

 

Bu çalışmada üç
farklı miktarda (kütlece %4, %8 ve %12) boraks ve üleksit ikilisini içeren
numuneler üretilmiş ve gri dökme demir diskin kullanıldığı tam ölçekli bir fren
balata cihazında test edilmiştir. Numunelerin yoğunluğu Arşimet prensibine
göre, sertliği ise Rockwell (HRL) sertlik ölçme cihazı kullanılarak
belirlenmiştir. Her numunenin test öncesi ve sonrası ağırlıkları belirlenerek
özgül aşınma oranı TSE 555 standardına göre hesaplanmıştır. Sonuçlar, boraks ve
üleksitin sürtünme materyalleri üzerinde ideal uygulama etkisine sahip olduğunu
ve sürtünme malzemeleri için yeni bir düzenleyici olduğunu ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Sürtünme, aşınma, boraks, üleksit, fren balatası

TRIBOLOGICAL PROPERTIES OF BRAKE FRICTION MATERIALS CONTAINING ULEXITE AND BORAX

Öz

Turkey has biggest boron
reserves in the world. Although there are more than 150 boron
minerals in nature, mainly economical boron minerals are borax, colemanite and
ulexite. A limited number of studies investigating brake friction materials
containing boron minerals are available in the literature.

 

In this study, three brake
lining samples containing borax and ulexite differing in amount (4, 8 and 12 wt.%) were
produced and tested on a full scale brake dynamometer with a gray cast
iron rotor disc. The brake linings were characterized by measuring their
hardness and density. The weights of each specimen was taken before and after
the friction test, and the specific wear rate was determined in accordance to a
TSE 555 (1992) standard. The results indicated that borax and ulexite have ideal application effect in friction
materials and is a kind of novel modifier for friction materials.

Anahtar Kelimeler

Friction, wear, borax, ulexite, brake lining

Kaynakça

• Wannik, W. B., Ayob, A. F., Syahrullail, S., Masjuki, H. H., Ahmad, M. F., The effect of boron friction modifier on the performance of brake pads, International Journal of Mechanical and Materials Engineering, 7(1), 31-35, 2012.
• Mutlu, İ., Çevik, İ., Öner, C., Fren Balatalarında Boraks ve Borik Asitin Etkilerinin Deneysel İncelenmesi. (www.maden.org)
• Sugözü, İ., Bor Katkılı Asbetsiz Otomotiv Fren Balatası Üretimi ve Frenleme Karakteristiğinin İncelenmesi, Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Elazığ, 2009.
• Ertan, R., Fren Balata Malzemelerinin Optimizasyonu ve Üretim Parametrelerinin Analizi, Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa, 2008.
• Sugözü, B., Nano Silika, Nano Alümina ve Nano Zirkon Aşındırıcı Parçacık Katkısının Fren Balata Özelliklerine Etkisi, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya, 2016.
• TS 555 Karayolu Taşıtları-Fren Sistemleri-Balatalar-Sürtünmeli Frenler İçin, 1992.
• TS 9076 Karayolu Taşıtları-Fren Sistemleri-Fren Balataları-Malzeme Sürtünme Özelliklerinin Küçük Deney Parçaları ile Değerlen¬dirilmesi, 1991.
• Sugözü, I., Investigation of using rice husk dust and ulexite in automotive brake pads, Materials Testing vol. 57(10); 877-882, 2015.
• Bijwe, J., Aranganathan, N., Sharma, S., Dureja, N., Kumar, R., Nano-abrasives in friction materials-influence on tribological properties, Wear 296(1); 693-701, 2012.
• Hong, U. S., Jung, S. L., Cho, K. H., Cho, M. H., Kim, S. J., Jang, H., Wear mechanism of multiphase friction materials with different phenolic resin matrices, Wear 266(7); 739-744, 2009.