Türkiye’nin Bosna Hersek’e Yönelik Yumuşak Güç Politikasının Analizi (2015-2024)

Yıl 2025, Cilt: 2 Sayı: 1, 34 - 58, 30.06.2025

Sait Yağcı

Öz

Yumuşak güç, bir ülkenin uluslararası ilişkilerde sert gücünü kullanmadan ideolojik, kültürel ve diplomatik yollarla diğer ülkeleri etkileme yeteneği olarak tanımlanmaktadır. Son yirmi yıldır kalkınma yardımları bu bağlamda yumuşak güç politikalarının önemli bir aracı haline gelmiştir. Ülkeler kalkınma yardımı sağlayarak yalnızca hedef ülkenin ekonomik kalkınmasına katkıda bulunmakla kalmaz, aynı zamanda kendi kültürlerini, değerlerini ve siyasi sistemlerini tanıtarak olumlu bir imaj oluşturur ve hedef ülke üzerinde uzun vadeli etki bırakırlar. TİKA’nın Bosna-Hersek’teki (BIH) kalkınma ajansı olarak faaliyet alanı ayrıntılı olarak incelenmemiştir. Mevcut literatürün incelenmesi, TİKA’nın BIH’teki faaliyet alanına odaklanan akademik çalışma sayısının sınırlı olduğunu ve daha derinlemesine bir analize ihtiyaç duyulduğunu göstermektedir. Bu nitel çalışmanın temel amacı, TİKA’nın 2025-2024 yıllarında BIH’teki faaliyet alanını ayrıntılı olarak incelemek ve Türkiye’nin yumuşak güç politikasının sonuçlarını değerlendirmektir. Bu çalışmada TİKA'nın projelerinin içerik ve kapsamı ile Türkiye'nin yumuşak güç bağlamındaki işlevi belirlenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yumuşak güç , Sert güç , TİKA , B&H

An Analysis of Türkiye’s Soft Power Policy towards Bosnia and Herzegovina (2015-2024)

Öz

Soft power is the ability of a country to influence other countries through ideological, cultural and diplomatic means without using its hard power. Thus, in the past few decades, development assistance has become an important tool for the exercise of soft power policies. By providing development assistance, countries not only contribute to the economic development of the target country but also shape a positive image by introducing their own culture, values and political interests and leaving long-term impact on the target country. In this regard, the Turkish International Cooperation and Coordination Agency (TIKA) soft power activities in B&H (B&H) have not been properly examined and researched. A review of the literature shows that existing studies, focusing on TIKA’s activities in B&H, are limited and a more in-depth analysis is needed. Therefore, the main objective of this qualitative study is to examine TIKA’s activities in B&H (2015-2024) and to evaluate the results of Türkiye’s soft power policy. This study made an in-depth analysis of TIKA reports, journal articles and other electronic sources to determine the content and scope of TIKA's projects in B&H. The impact of Turkey’s soft power activities in B&H, conducted through TİKA, has been evaluated based on the data obtained. As a result of this evaluation, it has been concluded that TİKA, as a soft power instrument, has strengthened the positive perception of Turkey among the people of B&H(B&H) and has made a positive contribution to Turkey-B&H relations.

Anahtar Kelimeler

Soft power , Hard power , B&H , TİKA

Kaynakça

• Arın, K. (2015). Turkish think tanks, the AKP’s policy network from Neo-Gramscian and Neo-Ottoman angles (Occasional Paper Series, Vol. 4, No. 1). Center for Turkish Studies, Portland State University.
• Aydemir, B., & Çoban, M. N. (2017). Bir Dış Politika Aracı Olarak Tika: Türkiye'nin Orta Asya Ülkelerine Yaptığı Kalkınma Yardımlarının İncelenmesi. International Journal of Academic Values Studies, 3(12), 233-248. Babuna, A. (2009). Balkanlar. In Doğu Batı (Vol. 51, pp. 181-193). Ankara.
• Çavuş, T. (2012). Dış politikada yumuşak güç kavramı ve Türkiye’nin yumuşak güç kullanımı. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2)
• Dashti, Z., & Kamil, İ. (2022). Kamu Diplomasisi Açısından TİKA ve Yunus Emre Enstitüsünün Afganistan'daki Faliyeleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 40, 666-695.
• FENA. (2024). CSS survey: Bosnian citizens’ views on foreign policy and internal issues. N1. https://n1info.ba/english/news/css-survey-bosnian-citizens-views-on-foreign-policy-and-internal-issues/
• ForeignAssistance. (2024). Retrieved from https://www.foreignassistance.gov/
• Gallarotti, G., & Al-Filali, I. (2014). The Soft Power of Saudi Arabia. Sage Journal, 49(3-4).
• Göksu, O. (2023). 21. yüzyılda Türkiye’nin kamu diplomasisi ve yumuşak gücü: Yapısı, araçları ve mesajları. Erciyes İletişim Dergisi, 10(2), 845–870.
• Hancığaz, E., & Hülür, H. (2024). Türk Dizileri Üzerinden Türkiye’de Toplumsal ve Kültürel Yaşama Yönelik Algılar (Bosna Hersek, Ürdün ve Kırgızistan Örnekleri). Turcology Research, 79, 152-166.
• Hatipoğlu, O. G. (2018). Farklı Bir Kamu Kurumu Olarak Tika: Örgüt Yapısının Dönüşümü Hakkında Bir Analiz. Türkiye Siyaset Bilimi Dergisi, 1(1), 99-116.
• Jelavich, B. (2019). Balkan Tarihi. (Z. Savan, & H. Uğur, Trans.) İstanbul: Kure Yayınları.
• Karagül, S. (2013). Türkiye’nin Balkanlardaki “yumuşak güç” perspektifi: Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 8(1)
• Lee, G. (2009). A Theory of Soft Power and Korea’s Soft Power Strategy. Retrieved from https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.108
• Lock, E. (2010). Soft Power and Strategy:Developing a 'Strategic' Concept of Power. In I. Parmar, & M. Cox, Soft Power and US Foreign Policy Theoretical, Historical and Contemporary Perspectives. Routledge.
• Nye, J. (2005). Soft Power: The Means to Success in World Politics. Public Affairs . OECD. (2023). Retrieved from https://www.oecd-ilibrary.org/development/data/detailed-aid-statistics_dev-aid-stat-data-en
• Özlem, K. (2012). Soğuk Savaş sonrası dönemde ABD’nin ve Türkiye’nin Balkan politikalarının Bosna Hersek, Kosova ve Makedonya krizleri örneğinde incelenmesi. Balkan Araştırma Enstitüsü Dergisi, 1(1), 23–40.
• Paçaoğlu, E. H. (2020). Balkanlar’da Türkiye ve Avrupa Birliği’nin Yumuşak. ABAD, 3(6), 35-69.
• Polat, D. Ş. (2020). Türkiye İşbirliği ve Kalkınma Ajansı (TİKA) Başkablığının Uluslararası Güvenliğe Katkıları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(35).
• Sancak, K. (2024). Türkiye'nin Balkanlardaki Yumuşak Gücünün Analizi: Güçlü ve Zayıf Yönleri. Uluslararası İktisadi ve Idari Incelemeler Dergisi, 45
• Santrucek, S. (2019, Haziran 14). Turkish aid pays dividends for Erdogan in Bosnia. Balkan Crossroads. https://www.balkancrossroads.com/turkish-aid-pays-dividends
• Say, B., & Joldoshov, A. (2022). Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA)'nın Kırgizistan'daki Kamu Diplomasisi Etkinlik Alanları. Ahi Evran Akademia(AEA), 3(1), 1-18.
• Şener, T., Dernek, K. O., & Ertaş, H. (2022). Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı'nın Afganistan'daki Kamu Diplomasisi Faliyetleri Üzerine Bir İnceleme. Mehmet Akif Ersoy Universitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 1480-1506.
• TIKA. (2015). Faliyet Raporu. https://tika.gov.tr/wp-content/uploads/2023/01/2015-Faaliyet-Raporu.pdf
• TIKA. (2016). Faliyet Raporu. https://tika.gov.tr/wp-content/uploads/2023/01/I%CC%87dare-Rapor_2016_WebFormati.pdf
• TIKA. (2017). Faliyet Raporu. https://tika.gov.tr/wp-content/uploads/2023/01/TI%CC%87KA-Faaliyet-Raporu-2017.pdf
• TIKA.(2018).FaliyetRaporu.https://tika.gov.tr/wpcontent/uploads/2023/01/TikaFaaliyetWeb.pdf
• TİKA. (2019). Faaliyet Raporu.https://tika.gov.tr/wpcontent/uploads/2023/01/TIKAFaliyet 2019WebKapaklı.pdf
• TIKA.(2020).FaliyetRaporu,https://tika.gov.tr/wpcontent/uploads/2023/01/TIKAFaaliyet2020Web.pdf
• TIKA. (2021). Faliyet Raporu. https://tika.gov.tr/wpcontent/uploads/2023/01/TI%CC%87KA-2021-I%CC%87dare-Faaliyet-Raporu.pdf
• TIKA. (2022). Faliyet Raporu. https://tika.gov.tr/wp-content/uploads/2024/01/TIKA-2022-Idare-Faaliyet-Raporu.pdf
• TIKA. (2023). Faliyet Raporu. TIKA. https://tika.gov.tr/wp-content/uploads/2024/02/TIKA-IFR-202319-Mart-2024-Web.pdf
• TIKA. (20224). Faliyet Raporu. https://tika.gov.tr/wp-content/uploads/2025/02/TIKA-Faaliyet-Raporu-2024-2-web.pdf
• Turhan, F. S. (2010). Bosna-Hersek’teki Osmanlı Tarihi Çalışmaları. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 8(15), 231-244.
• USAID, (2020). Country Development Strategy
• Usta, G. (2021). 1990 Sonrası Türkiye, Bosna-Hersek ve Sırbistan İlişkileri. Karaman: Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi.
• Ünalmış, A. N. (2019). Yumuşak Gücün Tesis Edilmesinde Kültürel Diplomasinin Önemi ve Bir Uygulayıcı Olarak Yunus Emre Enstitüsü. Bilig, 137-159.
• Vuving, A. (2009). How Soft Power Works. Retrieved 7 10, 2024, from http://www.apcss.org/Publications/Vuving%20How%20soft%20pow
• Wachtel, A. (2022). Balkanlar Tarihi. (E. Petek, Trans.) İstanbul: Inkılap.
• Wibert, F. (2007). “Soft Power and the future of international rule-making. International Colloquium. Yağcı, S. (2018). International Responses to the Bosnian War and the Role of Turkish Armed Forces Between 1992-1995. Sarajevo: International University of Sarajevo.
• Yavuz, T., & Elcim, Ş. D. (2020). Turkey’s Soft Power and Public Diplomacy: The Case of Serbia Between 2002-2019. Qualitative Social Sciences, 2(1), 74-89.
• Yegin, A. (2015). İran'ın Yumuşak Gücü. SETA, 118, 1-18.
• Yılmaz, A. N., & Kılıçoğlu, G. (2017). Balkanlar'da YTB ve TİKA'nın Türk Kamu Diplomasisi Kurumları Olarak Faliyetleri ve Türkiye'nin Bölgedeki Yumuşak Gücüne Etkilelri. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(2).