Dijital Dönüşümün Turizme Yansımaları: Avantaj ve Dezavantajlarıyla Turizm İşletmelerinde Yapay Zekâ Kullanımı

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 2, 52 - 65, 28.11.2024

Yasemin Asiltürk Okutan

Öz

Teknolojide yaşanan gelişmelerin getirisi olarak insan zekâsını taklit etme özelliğine sahip yeni nesil yapay zekâlar ortaya çıkmıştır. Ekonomi, eğitim, sağlık gibi birçok alanda kullanılan yapay zekâ teknolojisi, tüketicilerin istek ve ihtiyaçlarının değişmesi sebebiyle turizm sektöründe de kullanılmaya başlanmıştır. Yapay zekânın zaman ve ekonomik açıdan avantajlar sunması turizm işletmelerindeki önemini artırmaktadır. Yapay zekanın turizm işletmelerinde nasıl kullanıldığının belirlendiği bu çalışmada yapay zekanın önemi üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yapay zeka, turizm, turizm işletmeleri

Kaynakça

• Atar, A. "Gelenekselden Dijitale Turizm Sektörü." Türk Turizm Araştırmaları Dergisi 4, no. 2 (2020): 1640–1654. https://doi.org/10.26677/tr1010.2020.417.
• Aydınbaş, G. "Akıllı Turizm (Turizm 4.0) Teknolojileri Üzerine İktisadi Bir Yaklaşım: Türkiye Örneği." Journal of Tourism Intelligence and Smartness 6, no. 1 (2023): 26–44.
• Bayuk, M. N. ve B. N. Demir. "Endüstri 4.0 Kapsamında Yapay Zekâ ve Pazarlamanın Geleceği." Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences 5, no. 19 (2019): 781–799.
• Cam, A. C. ve V. Durmaz. "Dijital Havacılık: Güncel Uygulamalarla Gelecekteki Yolcu Deneyimleri." Turkish Studies Social Science 13, no. 26 (2019): 251–266.
• Choi, Y., M. Choi, M. Oh ve S. Kim. "Service Robots in Hotels: Understanding the Service Quality Perceptions of Human-Robot Interaction." Journal of Hospitality Marketing and Management 29, no. 6 (2020): 613–635. https://doi.org/10.1080/19368623.2020.1703871.
• Chui, Michael, James Manyika ve Mehdi Miremadi.  “Where machines could replace humans-and where they can't (yet)”. The McKinsey Quarterly (2016): 1-12.
• https://www.mckinsey.com/business-functions/mckinsey-digital/ourinsights/wheremachines- Çerkez, M. ve Ö. Kızıldemir. "Yiyecek-İçecek İşletmelerinde Yapay Zekâ Kullanımı." Türk Turizm Araştırmaları Dergisi 4, no. 2 (2020): 1264–1278. https://doi.org/10.26677/tr1010.2020.394.
• Çuhadar, M., G. Demiray ve M. Öztürk. "Konaklama İşletmelerinde Yapay Zekâ ve Robotik Teknolojileri: Bibliyometrik Bir Analiz." Turizm ve Gastronomi Çalışmaları Dergisi 10, no. 2 (2022): 1550–1580.
• Deloitte. Digital Enablement Turning Your Transformation Into A Successful Journey. 2018.
• https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/ie/Documents/Technology/IE_C_HC_campaign.pdf.
• Demir, Ç. "Konaklama İşletmelerinin İş Süreçlerinde Yapay Zekâ Teknolojileri ve Akıllı Otel Uygulamaları: Avantajlar ve Dezavantajlar." Journal of Tourism and Gastronomy Studies 9, no. 1 (2021): 203–219.
• Dick S. Artificial Intelligence. Harvard Data Science Review. 2019 Jul 1;1(1). https://hdsr.mitpress.mit.edu/pub/0aytgrau
• Erul, E. ve A. Işın. "ChatGPT ile Sohbetler: Turizmde ChatGPT’nin Önemi." Journal of Tourism and Gastronomy Studies 11, no. 1 (2023): 780–793. https://doi.org/10.21325/jotags.2023.1217.
• Fichman, Robert G., Brian L. Dos Santos ve Zhiqiang (Eric) Zheng. “Digital Innovation as a Fundamental and Powerful Concept in the Information Systems Curriculum.” MIS Quarterly 38, no. 2 (2014): 329-A15.
• Gartner, E. Digitalization. 2022. 118-122.
• Hapon, M. What Is The Difference Between Digitization, Digitalization And Digital Transformation. 2020. https://www.netguru.com/blog/digitization-and-digitalization.
• İbiş, Salim. “Turizm Endüstrisinde Robotlaşma”. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi 3, no. 3 (2021): 403-420. https://www.tutad.org/index.php/tutad/article/view/77.
• Jang, H. W. ve S. B. Lee. "Serving Robots: Management and Applications for Restaurant Business Sustainability." Sustainability 12 (2020): 1–15.
• Jarek, Krystyna ve Grzegorz Mazurek. "Marketing and Artificial Intelligence." Central European Business Review 8, no. 2 (2019): 46-55.
• Jaremen, D. E., M. Jędrasiak ve A. Rapacz. "The Concept of Smart Hotels as an Innovation on the Hospitality Industry Market: Case Study of Puro Hotel in Wroclaw." Economic Problems of Tourism 4, no. 36 (2016): 65–75.
• Kapan, K. ve R. Üncel. "Gelişen Web Teknolojilerinin (Web 1.0- Web 2.0- Web 3.0) Türkiye Turizmine Etkisi." Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi 3, no. 3 (2020): 276–289.
• Kaplan, A. ve M. Haenlein. "Siri, Siri, in My Hand: Who’s the Fairest in the Land? On the Interpretations, Illustrations ve Implications of Artificial Intelligence." Business Horizons 62, no. 1 (2019): 15–25.
• Karamustafa, Kurtuluş ve Mustafa Yılmaz. “Konaklama İşletmeleri Yöneticilerinin Akıllı Turizm Teknolojilerinin Olası Faydalarına Yönelik Algılarının Değerlendirilmesi.” Journal of Tourism and Gastronomy Studies 7,no.3 (2019): 1669-1688. 10.21325/jotags.2019.442.
• Katlav, E. O. & C. Çobanoğlu. “Turizm Endüstrisinde Robotlar, Müşteri Destek Canlı Sohbet Servisi, Otomasyon.” Turizmde Güncel Konu ve Eğilimler-III. Der. Ş. Aydın ve M. Boz, Ankara: Detay Yayıncılık, 2021: 1-16.
• Klein, M. "İşletmelerde Dijital Dönüşüm ve Etmenleri." Journal of Business in The Digital Age 3, no. 1 (2020): 24–35.
• Kuo, C. M., L. C. Chen ve C. Y. Tseng. "Investigating an Innovative Service with Hospitality Robots." International Journal of Contemporary Hospitality Management 29, no. 5 (2017): 1305–1321. https://doi.org/10.1108/IJCHM-08-2015-0414. Lou, L., Z. Tian ve J. Koh. "Tourist Satisfaction Enhancement Using Mobile QR Code Payment: An Empirical Investigation." Sustainability 9, no. 1186 (2017): 1–14.
• Meydan, C. H. "Havayolu İşletmelerinde Dijital Dönüşüm Uygulamaları Üzerine Bir İnceleme." Journal of Aviation Research 5, no. 1 (2023): 65–82.
• Mil, B. ve C. Dirican. "Endüstri 4.0 Teknolojileri ve Turizme Etkileri." Journal of Multidisciplinary Academic Tourism 1, no. 3 (2018): 1–9. https://doi.org/10.31822/jomat.347736.
• Özdemir Akgül, S. “Turizm 4.0 ve Yapay Zekâ Uygulamaları.” Turizm 4.0 dijital dönüşüm. Haz. M. Sezgin, S. Özdemir Akgül ve A. Atar. Ankara: Detay Yayıncılık, 2019.
• Özgürel, Gizem ve Songül Kılınç Şahin. “Turizmde Robotlaşma: Yiyecek-İçecek Sektöründe Robot Şefler ve Robot Garsonlar.” OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi 18, no. Yönetim ve Organizasyon Özel Sayısı (2021): 1849-1882. 10.26466/opus.899296.
• Prentice, C., S. Dominique Lopes ve X. Wang. "The Impact of Artificial Intelligence and Employee Service Quality on Customer Satisfaction and Loyalty." Journal of Hospitality Marketing and Management 29, no. 7 (2020): 739–756. https://doi.org/10.1080/19368623.2020.1722304.
• Rodriguez, O. "Artificial Intelligence in the Business of Tourism: A Market Strategy in the UK Travel Distribution." Yüksek Lisans Tezi, University of East London, 2019.
• https://repository.uel.ac.uk/download/587670bf34d20a7a2bb7474869fac2504ea16bdb3a5f0c60743cebd8ec51a30f/1583805/2019_MSc_U1207792.pdf.
• Samala, N., B. S. Katkam, R. S. Bellamkonda ve R. V. Rodriguez. "Impact of AI and Robotics in the Tourism Sector: A Critical Insight." Journal of Tourism Futures 8, no. 1 (2022): 73–87.
• Shahid, Muhammad Zafeer ve Gang Li. “Impact of Artificial Intelligence in Marketing: A Perspective of Marketing Professionals of Pakistan”. Global Journal of Management and Business Research 19 (E2) (2019): 27-33. https://journalofbusiness.org/index.php/GJMBR/article/view/2704.
• Tsaih, Rua-Huan ve Chih Chun Hsu. “Artificial Intelligence in Smart Tourism: A Conceptual Framework.” The 18th International Conference on Electronic Business. Guilin, China (2018): 124-133.
• Turing, A. M. "Computing Machinery and Intelligence." Mind a Quarterly Review of Psychology and Philosophy 59 (1950): 433–460.
• Tussyadiah, P. “A review of research into automation in tourism: Launching the Annals of Tourism Research Curated Collection on Artificial Intelligence and Robotics in Tourism.” Annals of Tourism Research 81 (2020): 1-13.
• Türkay, B. “Akıllı Teknolojilerin Turizm İşletmelerinin Dijitalleşmesinde ve Tüketici Davranışlarındaki Rolü”. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2021.
• Wade, C.C. Digitization, Digitalization ve Digital Transformation: What’s the Difference? 2018. https://medium.com/@colleenchapco/digitization-digitalization-and digitaltransformationwhatsthedifferenceeff1d002fbdf#:~:text=Digitization%20is%20the%20conversion%20of,new%20(digital)%20revenue%20streams.
• Yeğin, T. “The place and future of artificial intelligence in marketing strategies.” Ekev Akademi Dergisi 81 (2020): 489–506.
• Yılmaz, A. ve U. Kaya. Derin Öğrenme. İstanbul: Kodlab Yayınları, 2021.
• Zlatanov, S. ve J. Popesku. “Current Applications of Artificial Intelligence in Tourism and Hospitality.” International Scientific Conference on Information Technology and Data Related Research. (2019): 84-90.