Prayer and Curse in Ahmet Pasha’s Divan

Yıl 2025, Cilt: 3 Sayı: 3, 188 - 200, 30.05.2025

Esra Bilgiç , Menekşe Akbolat , Ayşe Farsakoğlu Eroğlu

Öz

From past to present, human, have always needed prayer, with the feeling of 'wanting' placed in their nature by God. Just as prayer itself is a need, its content of the prayer is presented to God and God's help is requested in this regard. Every subject involving human emotion was naturally reflected in literature, and poets included prayers for themselves or others in their works, using an artistic and sincere language. Prayer couplets are frequently encountered in Classical Turkish literature, especially in prayers and odes. There are also prayers for the beloved in ghazals. In addition to prayers, curses also have a significant place in divan poetry. While poets prayed for the people they loved, they did not hesitate to curse those they did not love. There are also examples of prayer and curse couplets in the Divan of Ahmet Pasha, one of the well-known poets of the 15th century. İt is also seen that Ahmet Pasha frequently made wishes and requests. But it is not possible to consider these as prayers. Many studies have been conducted on the Divan of Ahmet Pasha; there is no independent study examining the prayer and curse expressions in his Divan. In this study, we will first touch on the meaning of the concept of 'prayer' and examine its connection with the concept of supplication. Then, the life and literary personality of Ahmet Pasha, will be mentioned and the prayer and curse couplets in his divan will be classified and examined according to whom the prayer is made for.

Anahtar Kelimeler

Classical Turkish Literature , Ahmet Pasha , Divan , Prayer , Bad Prayer

Ahmet Paşa Divanı’nda Dua ve Beddua

Öz

Dünden bugüne insan, fıtratına Allah tarafından yerleştirilen ‘isteme’ duygusuyla, daima duaya ihtiyaç duymuştur. Duanın kendisi bir ihtiyaç olduğu gibi içeriğinde de ihtiyaçlar Allah’a arz edilmiş ve O’ndan yardım talep edilmiştir. İnsan duygusunun yer aldığı her mevzu, doğal olarak edebiyata da yansımış, şairler eserlerinde kendilerine veya başkalarına yaptıkları dualara sanatlı ve samimi bir dil kullanarak yer vermişlerdir. Klasik Türk edebiyatında özellikle münâcâtlarda ve kasidelerde dua beyitlerine sıkça rastlanılır. Ayrıca gazellerde de sevgili için yapılan dualar mevcuttur. Duaların yanı sıra beddualar da divan şiirinde oldukça yer edinmiştir. Şairler, sevdiği insanlar için dua ederken sevmedikleri için ise beddua etmekten çekinmemişlerdir. 15. yüzyılın tanınmış şairlerinden Ahmet Paşa’nın Divan’ında da dua ve beddua beyitleri içeren örnekler bulunmaktadır. Ayrıca Ahmet Paşa’nın sıkça temenni ve isteklerde bulunduğu görülmektedir. Fakat bunları dua mahiyetinde ele almak mümkün değildir. Ahmet Paşa’nın Divan’ı üzerine pek çok çalışma yapılmakla beraber Divanı’ndaki dua ve beddua ifadelerinin incelendiği müstakil bir çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışmada, öncelikle ‘dua’ kavramının anlamına değinilecek ve niyaz kavramı ile bağlantısı irdelenecektir. Daha sonra Ahmet Paşa’nın hayatından ve edebî kişiliğinden bahsedilip divanında yer alan dua ve beddua beyitleri, kim için yapıldığına göre tasnif edilip incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk Edebiyatı , Ahmet Paşa , Divan , Dua , Beddua

Kaynakça

• Ahmet Paşa. Ahmet Paşa Divanı. Haz., Ali Nihat Tarlan. Ankara: Akçağ Yayınları, 1992.
• Aşık Çelebi. Meşâ’irü’ş-şu’arâ. Haz., Filiz Kılıç. Kültür Eserleri Dizisi 587. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2018. https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/59036,asik-celebi-mesairus-suarapdf.pdf?0. (Erişim 25.01.2025).
• Aydın, Abdullah. “Osmanlı Devleti’nin Unvan Sahibi Divan Şairleri”. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi 4/13 (20 Aralık 2017): 534-565.
• Banarlı, Nihad Sami. Resimli Türk Edebiyatı Tarihi I. Ankara: MEB, 2016.
• İslâm Ansiklopedisi. Osman Cilacı. 9. cilt. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1994.
• https://islamansiklopedisi.org.tr/dua. (Erişim 25.01.2025).
• Haksever, Halil İbrahim. “Divanlarda Dua Metinleri”. Diyanet İlmi Dergi 42/3 (Eylül 2006): 65-78.
• Karabey, Turgut. Ahmed Paşa. Ankara: Akçağ Yayınları, 2015.
• Kaya, Doğan. “Dualar Ve Beddualar”. Türklük Bilimi Araştırmaları 4 (1997): 99-121.
• Kınalızade Hasan Çelebi. Tezkiretü’ş - Şuara. Haz., Aysun Sungurhan. Kültür Eserleri Dizisi 546. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları , 2017. https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/55834,kinalizade-hasan-celebipdf.pdf?0. ( Erişim 25.01.2025).
• Kur’ân’ı Kerim Meâli. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2012.
• Latîfî. Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsiratü’n-Nuzamâ,. Haz., Rıdvan Canım. Kültür Eserleri Dizisi 604. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2018. https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/60327,latifi-tezkiretus-suara-ve-tabsiratun-nuzamapdf.pdf?0. ( Erişim 25.01.2025).
• Mehmed Fahreddin Bursavî. Gülzâr-ı İrfân. Haz., Bilal Güzel. Kültür Eserleri Dizisi 663. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2023. https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/118690,gulzar-i-irfan-mehmed-fahreddin-bursavipdf.pdf?0. (Erişim 25.01.2025).
• Mehmed Tevfik. Kafile-i Şu’ara. Haz., Fatma Sabiha Kutlar Oğuz, Hanife Koncu, ve Müjgan Çakır. Kültür Eserleri Dizisi 532. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2017. https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/56163,mehmed-tevfik-kafile-i-su39arapdf.pdf?0. ( Erişim 25.01.2025).
• Riyâzî Muhammed Efendi. Riyâzü’ş-Şuara. Haz., Namık Açıkgöz. Kültür Eserleri Dizisi 534. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2017. https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/54137,540229-riyazu39s-suarapdfpdf.pdf?0. (Erişim 25.01.2025).
• Sehî Beg. Heşt Bihişt. Haz., Haluk İpekten, Günay Kut, Mustafa İsen, Hüseyin Ayan, ve Turgut Karabey. Kültür Eserleri Dizisi 527. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2017. https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/56165,hest-bihistpdf.pdf?0&_tag1=03EE5380B678F1063BF0A9ED54D2FA0DD771F0E5&crefer=309A1986B488987F942CAA85BEA759C92FDE174DF1AD1F3DEEE95F0D305C9139. (Erişim 25.01.2025).
• Türk, Nurdoğan. “İslâm’da Duanın Ruh Sağlığına Katkısı”. Kilitbahir17 (18 Eylül 2020): 74-109.https://doi.org/10.5281/zenodo.4033468 ( Erişim 25.01.2025)
• İslam Ansiklopedisi. Süleyman Uludağ. 33. cilt. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2007. https://islamansiklopedisi.org.tr/niyaz. (Erişim 25.01.2025).