Anlatı Teorilerine Çağdaş Bir Yaklaşım:Anlatıbilime Giriş

Yıl 2025, Cilt: 3 Sayı: 4, 108 - 114

Fuat Arpa

Öz

Bahar Dervişcemaloğlu’nun Anlatıbilime Giriş adlı eseri, anlatı teorisinin temel kavramlarını, tarihsel gelişimini ve bu teoriyle ilgili çağdaş bakış açılarını sistematik biçimde ele alan dikkat çekici bir akademik çalışmadır. Kitap, anlatının yalnızca kurmaca metinlerle sınırlı olmadığını, disiplinlerarası bir olgu olarak dil, tarih, felsefe ve psikoloji gibi farklı alanlarla ilişkilendirilebileceğini vurgular. Yazar, Aristo’dan başlayarak Saussure’ün dil kuramına, Rus biçimcilerinden Fransız ve Alman yapısalcılara, modern anlatıbilimcilere uzanan geniş bir kuramsal çerçeve sunar. Fabula–sujet ayrımı, mimesis–diegesis kavramları, anlatı düzeyleri, bakış açısı ve odaklanma, anlatıcı güvenilirliği, karakter analizi ile zaman ve mekân kavramları gibi anlatıbilimin temel bileşenleri ayrıntılı şekilde incelenir. Kitap, özellikle Türkçe anlatıların özgünlüğüne dikkat çekerek, batılı modellerin Türkiye bağlamında doğrudan uygulanmasının sınırlılıklarına işaret eder ve yerel anlatıbilim anlayışının geliştirilmesi gerektiğini savunur. Yedi bölümden oluşan kitapta her bölümde anlatı teorileri farklı açılardan değerlendirilir. Son bölümde, anlatıbilime yeni başlayanlar için kapsamlı kaynak önerileri ve metodolojik tavsiyeler sunulur. Eser, hem anlatıbilim alanına giriş yapmak isteyen akademisyenler hem de konuyla ilgilenen araştırmacılar için temel ve yol gösterici bir başvuru kaynağıdır. Ayrıca kitap, anlatıbilimin disiplinlerarası doğasına vurgu yaparak, farklı alanlardan gelen katkıların önemini gözler önüne serer ve anlatı çalışmalarının günümüzde ulaştığı geniş perspektifi ortaya koyar. Bu yönüyle, çağdaş anlatıbilim tartışmalarına önemli bir boşluğu doldurmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Anlatıbilim , Kurmaca , Metin , Çağdaş