PKK’nın Laiklik Söylemi: “Truva Atı” İslam’dan Demokratik İslam Kongresi’ne

Yıl 2015, Cilt: 7 Sayı: 13, 71 - 95, 21.11.2015

Erkan Ertosun Erkan Ertosun Didem Tomaslar

Öz

This article analyzes the discourse of laicism of the Kurdish militant group PKK since its birth to today. It seeks to explain the basic tenets of the laicist discourse of the organization, the process of change in this discourse and the decisive factors behind this change. The main sources of this analysis are the written and oral texts of the leading actors of the organization including its founding leader Öcalan and the texts in the organization’s printed media. This article argues that the laicism discourse of the PKK relies mainly on conjunctural and functional reasons rather than the ideology of the organization.    

Anahtar Kelimeler

PKK, Öcalan, Laicism, Discourse Analysis, Turkey, Kurdish Question

PKK’nın Laiklik Söylemi: “Truva Atı” İslam’dan Demokratik İslam Kongresi’ne

Öz

Bu makale, örgütün kuruluş döneminden günümüze kadar PKK’nın laiklik söylemini incelemektedir. Çalışmada örgütün laiklik söyleminin hangi temel kavramlar ekseninde şekillendiği, söylemin geçirdiği değişim süreci ve bu değişimin belirleyici nedenleri araştırılmaktadır. İncelemeye PKK kurucu lideri Öcalan başta olmak üzere örgüt ileri gelenlerinin yazılı eserleri, sözlü açıklamaları ve örgütün yayın organlarındaki yazılar kaynaklık etmektedir. Makale, PKK’nın laiklik söyleminin örgütün ideolojisinden daha çok konjonktürel ve işlevsel nedenlere dayandığını öne sürmektedir.

Anahtar Kelimeler

PKK, Öcalan, Laiklik, Söylem Analizi, Türkiye, Kürt Sorunu

Kaynakça

• Abdülbaki Erdoğmuş ile 3 Mayıs 2015 tarihinde yapılan mülakat.
• Ağaoğulları, Mehmet Ali ve Levent Köker. Tanrı Devletinden Kral-Devlete. Ankara: İmge Kitabevi, 2004.
• Altunışık, Meliha B. “Güvenlik Kıskacında Türkiye-Ortadoğu İlişkileri”, En Uzun Onyıl: Türkiye’nin Güvenlik ve Dış Politika Gündeminde Doksanlı Yıllar içinde (Der.) Gencer Özcan ve Şule Kut, (sf. 329-353), İstanbul: Boyut Kitapları, 1998.
• Avcı, İsmail. “Demokratik İslam Kongresi Sonuç Bildirgesinde ‘Ümmet’ Vurgusu”, Zaman, 11 Mayıs 2014.
• Aydınoğlu, Ergun. Fis Köyünden Kobane’ye Kürt Özgürlük Hareketi. İstan- bul: Versus Kitap, 2014.
• Badıkı, Azad. “Kürt Halkının Önderi Abdullah Öcalan’ın 2004 Görüşme
• Notları”. https://rojbas1.files.wordpress.com/2011/10/gc3b6rc3bcc59fme- notlarc4b1-2004.pdf (Erişim: 5 Mayıs 2015)
• Bingöl, Arif. Kürt Sorunu Bibliyografyası. İstanbul: Kaynak Yayınları, 2014.
• Bulaç, Ali. “Demokratik İslam Kongresi”, Zaman, 12 Mayıs 2014.
• Cemil Gündoğan’la 30 Mayıs 2015 tarihinde yapılan mülakat.
• Çakır, Ruşen. “Geçmiş, Bugün ve Gelecek Kıskacında Türkiye Hizbullahı,” Birikim, 22 Nisan 2007. http://rusencakir.com/Gecmis-bugun-ve-gelecek- kiskacinda-Turkiye-Hizbullahi/739 (Erişim: 15 Şubat 2015)
• Çelik, Hilal ve Halil Ekşi. “Söylem Analizi,” Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi 1, Sayı. 27 (2008), 99-117.
• Çetin, Mahmut. “İşte Öcalan’ın İslam’a Bakışı”, Yeni Akit, 13 Mayıs 2015. http://m.yeniakit.com.tr/haber/iste-ocalanin-islama-bakis-acisi-67903.html (Erişim: 26 Mayıs 2015)
• Daver, Bülent. Türkiye Cumhuriyetinde Laiklik. Ankara: Ankara Üniversitesi SBF Yayınları,1955.
• “Demokratik İslam Kongresi’nde Neler Konuşuldu?” T 24, 10 Mayıs 2014. http://t24.com.tr/haber/demokratik-islam-kongresinde-neler-konusul- du,258065 (Erişim: 25 Mart 2015)
• Eroğul, Cem. “Öznel Bir Hak Olarak Laiklik,” Ankara Üniversitesi SBF Ya- yınları 46, Sayı 1 (1991): 183-190.
• Ertit, Volkan. “Birbirinin Yerine Kullanılan İki Farklı Kavram: Sekülerleşme ve Laiklik,” Akademik İncelemeler Dergisi 9, Sayı 1 (2014): 103-124.
• Feyzioğlu, Turhan. Atatürkçü Düşünce, Türk İnkılabının Temel Taşı: Laiklik. Ankara: AAM, 1992.
• Foucault, Michel. Kelimeler ve Şeyler: İnsan Bilimlerinin Bir Arkeolojisi (çev. Mehmet Ali Kılıçbay). Ankara: İmge Kitabevi, 2013.
• Hakan, Ahmet. “Öcalan: Ben Eskiden Namaz da Kılardım,” Hürriyet, 3 Mart 2013. http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/22726048.asp (Erişim: 25 Nisan 2015)
• Hamsici, Mahmut. “Cemil Bayık: Gezi’de Yanlışlar Yaptık”, BBC Türkçe, 29 Ağustos 2013. http://www.bbc.com/turkce/cep/haberler/2013/08/130828_ce- mil_bayik_3_gezi_cemaat.shtml?SThisTwitter (Erişim: 15 Nisan 2015).
• “İmam Öldüren Dindar PKK”, Aktif Haber, 22 Ekim 2011 http://m.aktifha- ber.com/imam-olduren-dindar-pkk-509453h.htm (Erişim: 15 Nisan 2015)
• KCK Genel Başkanlık Konseyi. “Önderlik Gerçeğini Doğru Kavrayalım ve Önder Apo’yu Özgürlüğüne Kavuşturalım” Serxwebun, Sayı 385 (2014). http://www.serxwebun.org/arsiv/385/files/assets/basic-html/page24.html (Erişim: 15 Nisan 2015)
• Kışlalı, Ahmet Taner. Kemalizm, Laiklik ve Demokrasi. Ankara: İmge Kitabe- vi, 2001.
• Kuru, Ahmet T. Pasif ve Dışlayıcı Laiklik: ABD, Fransa ve Türkiye. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2011.
• Onur Emre Yağan ile 10 Haziran 2015 tarihinde yapılan mülakat.
• Oran, Baskın. “Laiklik-Sekülerlik”, Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar Cilt 1: 1919-1980 içinde (Der.) Baskın
• Oran, (sf.22), İstanbul: İletişim, 2011.
• Öcalan, Abdullah. “Bilimsel Sosyalizmde Bunalım Uluslararası Komplo ve PKK Dönüşümü”, Serxwebun, Sayı 399 (2015). http://www.serxwebun.org/ index.php?sys=naverok&id=209 (Erişim: 20 Mayıs 2015)
• Öcalan, Abdullah. “Özel Savaş Sisteminin Psikolojik Boyutları ve Buna Karşı Yurtseverlik Görevlerimiz,” Serxwebun, Sayı 108 (1990), 19.http:// www.serxwebun.org/arsiv/108/files/assets/downloads/page0001.pdf (Erişim: 15 Mart 2015)
• Öcalan, Abdullah. Bir Halkı Savunmak. Köln: Weşanen Serxwebun, 2004.
• Öcalan, Abdullah. Demokratik Devrimde Halk Serhildanları Cilt 1. Bilim Aydınlanma Yayınları. Öcalan, Abdullah. Din Sorununa Devrimci Yaklaşım. Weşanen Serxwebun, 200 Öcalan, Abdullah. Kürdistan Devriminin Yolu (Manifesto). Köln: Weşanen Serxwebun, 1993.
• Öcalan, Abdullah. Sümer Rahip Devletinden Demokratik Uygarlığa AİHM Savunmaları Cilt 1. Köln: Mezopotamya Yayınları, 2001.
• Sarı, Zübeyde ve Sinan Onuş. “Diyarbakır’da Demokratik İslam Kongresi,” 10 Mayıs 2014. http://www.bbc.com/turkce/haberler/2014/05/140510_kong- re_diyarbakir (Erişim: 25 Nisan 2015)
• Semiz, Burhan. PKK ve KCK’nın Din Stratejisi: İdeoloji-Algı-Çatışma. İs- tanbul: Karakutu Yayınları, 2013.
• Tekin, Arslan. İmralı’daki Konuk. İstanbul: Paraf Yayınları, 2013.
• “Türbanın Çözümüne DTP’den Destek Yok”, Hürriyet, 17 Ocak 2008. http:// www.hurriyet.com.tr/gundem/8048285.asp (Erişim: 15 Nisan 2015)
• “Türkiye’de Son Siyasal Durum ve İyice Dayatan Devrimci Görevler,” Serx- webun, Sayı 108 (1990). http://www.serxwebun.org/arsiv/108/#/12/ (Erişim: 8 Mart 2015)
• Wodak, Ruth. “Introduction: Discourse Studies-Important Concepts and Terms”, Qualitative Discourse Analysis in the Social Sciences içinde (Der.) Ruth Wodak & Michal Krzyzanowski, (sf. 1-29), New York: Palgrave Macmillan, 2008.
• Yıldız, Ahmet. Ne Mutlu Türküm Diyebilene: Türk Ulusal Kimliğinin Etno- Seküler Sınırları (1919-1938). İstanbul: İletişim Yayınları, 2013.
• Yılmaz, Serdar Bülent. “PKK’nın Laiklik Hassasiyeti”, Haksöz, (Hazi- ran 2009). http://rebezeninyalnizi.blogspot.com.tr/2009/06/pkknin-laiklik- hassasiyeti_3645.html (Erişim: 30 Nisan 2015)