Bağımsızlık Sonrası Türkmenistan’ın Enerji Politikası

Yıl 2014, Cilt: 6 Sayı: 11, 29 - 49, 01.12.2014

Elnur İsmayılov Elnur İsmayılov Türkan Budak

Öz

From the beginning of 1990’s international system has gone through a period that political and economic transformation were active. Economic and sociopolitical developments, which were the results of the Soviet Union’s collapse, have come up with remarkable changes for the Central Asian region. The region, which is known with its quite wealthy natural sources and huge amount of energy reserves, has aroused interest of the super and regional powers. Turkmenistan has taken its place on world’s agenda again with the ‘Ukraine Crisis’. The main aim of this article is to analyze Turkmenistan’s energy policy since the its independence. The article also analyzes the political importance of Turkmenistan’s natural gas in the so called New Great Game, and Turkey’s role on it. 

Anahtar Kelimeler

Turkmenistan, Energy politics, Turkmenistan-China relations, Russia,  Trans-Caspian pipeline

Bağımsızlık Sonrası Türkmenistan’ın Enerji Politikası

Öz

1990’lı yılların ilk yarısından itibaren uluslararası sistem, politik ve ekonomik anlamda dönüşümün etkin olduğu bir döneme girmiştir. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin parçalanmasının getirdiği ekonomik ve sosyo-politik gelişmeler özellikle Orta Asya bölgesi için dikkate değer değişimleri ortaya çıkarmıştır. Doğal kaynaklar bakımından oldukça zengin ülkeleri içerisinde barındırmakta olan bölge, bölgesel ve süper güçlerin ilgisini cezbetmektedir. Sahip olduğu doğal gaz rezervleri açısından hem bölge hem de dünya ülkelerinin enerji politikaları bağlamında önem atfettiği Türkmenistan, yaşanan ‘Ukrayna Krizi’ ile tekrar dünya gündemine oturmuştur. Bu makalenin amacı; bağımsızlık yılları sonrasında Türkmenistan’ın izlediği enerji politikasını analiz etmektir. Bu bağlamda ‘Yeni Büyük Oyun’ olarak isimlendirilen enerji kaynakları üzerinde gerçekleştirilmekte olan rekabette Türkmen doğal gazının değeri ve Türkiye’nin rolü ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türkmenistan, Enerji politikaları, Türkmenistan-Çin ilişkileri,  Rusya, Trans-Hazar boru hattı

Kaynakça

• Blank, Stephen; “The Strategic Implications of the Turkmenistan-China Pipeline Project”, China Brief, Volume 10, Issue 3, Erişim tarihi: 15 Mayıs 2014, www.jamestown.org/programs/chinabrief/single/?tx_ttnews%5Btt_news%5D=36010&tx_ ttnews%5BbackPid%5D=414&no_cache=1#.U5AMblxjDwK
• Elder, Miriam; “Putin Lands a Deal for Turkmen Gas”, The Moscow Times, 14 Mayıs 2007, Erişim tarihi: 15 Mayıs 2014, www.themoscowtimes.com/business/ article/putin-lands-a-deal-for-turkmen-gas/197073.html
• “Gazprom Considers Joining Turkmenistan-To India Pipeline Project”, Radio Free Europe/Radio Liberty, 22 Ekim 2010, Erişim tarihi: 15 Mayıs 2014, http:// www.rferl.org/content/Gazprom_Considers_Joining_TAPI_Project/2198422. html
• Gorst, Isabel; “Russia welcomes end to gas dispute”, The Financial Times, 22 Aralik 2009, Erişim tarihi: 15 Mayıs 2014, www.ft.com/intl/cms/s/0/eb38667cef1f-11de-86c4-00144feab49a.html#axzz33kRw3vM9
• Kushkina, Ksenia; “Golden age of gas in China: is there still a window of opportunity for more gas exports to China?”, Erişim tarihi: 15 Mayıs 2014, http://www. irex.ru/assets/files/Gaidarfellowship/2012/Kushkina-Eng.pdf
• Rejepova, Tavus; “Turkmenistan and Afghanistan sign an agreement over TAPI Gas Pipeline”, The Central Asia-Caucasus Analyst, 7 Ağustos 2013, Erişim tarihi: 12 Mayıs 2014, www.cacianalyst.org/publications/field-reports/item/12790- turkmenistan-and-afghanistan-sign-agreement-over-tapi-gas-pipeline.html
• Watkins, Eric; “Turkmenistan’s Iolotan gas field is world’s second largest”, Oil and Gas Journal, 13 Ekim 2011, Erişim tarihi: 20 Mayıs 2014, http://www.ogj. com/articles/2011/10/gca-turkmenistans-iolotan-gas-field-is-worlds-secondlargest.html
• Williams,Selina; “Turkmenistan Natural Gas Reserves Estimates”, The Wall Street Journal, 12 June 2013, Erişim tarihi: 15 Mayıs 2014, http://online.wsj.com/ article/BT-CO-20130612-706046.html
• “Beijing hosts Turkmen-Chinese summit talks”, 13 Mayıs 2014, Erişim tarihi: 14 Mayıs 2014, http://www.turkmenistan.ru/en/articles/17707.html
• Country Analysis: Turkmenistan, U.S. Energy Information Administration, Erişim tarihi: 20 Mayıs 2014, http://www.eia.gov/countries/country-data.cfm?fips=tx#ng
• “Erbakan’s Iran visit has mixed blessings”, Hurriyet Daily News, 16 August 1996, Erişim tarihi: 20 Mayıs 2014, www.hurriyetdailynews.com/erbakans-iranvisit-has-mixed-blessings.aspx?pageID=438&n=erbakans-iran-visit-has-mixedblessings-1996-08-16
• “Russia and Turkmenistan entered into the 25-year Cooperation Agreement in the gas industry in 2003”, Erişim tarihi: 28 Mayıs 2014, www.gazpromquestions.ru/ en/strategy/
• “Third Line of Central Asia-China Gas Pipeline Launched”, Radio Free Europe/ Radio Liberty, Erişim tarihi: 02 Haziran 2014, http://www.rferl.org/content/thirdline-of-central-asia-china-gas-pipeline-launched/25407101.html
• “Türkmenistan Doğalgaz Zengini”, 16 Temmuz 2000, Erişim tarihi: 26 Mayıs 2014, http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/17879.asp
• “Turkmenistan Gas Company increases gas exports to Iran”, 28 February 2012, Erişim tarihi: 20 Mayıs 2014, www.gasandoil.com/news/middle_east/1ba8d6a6d 58e6628f1ae9badbde750a2
• “Turkmenistan’s super giant gas field renamed as Galkynysh”, Erişim tarihi: 20 Mayıs 2014, http://www.turkmenistan.ru/en/articles/15619.html
• “Туркменский газ может вернуться в Украину”, (Turkmenskiy gaz mojet vernutsa v Ukrainu), Independent Press, 4 Kasim 2013, Erişim tarihi: 20 Mayıs 2014, http://inpress.ua/ru/economics/19332-turkmenskiy-gaz-mozhet-vernutsyav-ukrainu-gazprom-ne-pomeshaet
• “Узбекистан с сегодняшнего дня вновь поставляет газ России” (Uzbekistan s seqodnyashneqo dnya vnov postavlyayet gaz Rossii), Erişim tarihi: 27 Mayıs 2014, 29 Ocak 2013, http://pronedra.ru/gas/2013/01/29/uzbekistan-rossiya/