20. Yüzyılın Başlangıcından Günümüze Arnavutlarda Osmanlı ve Türkiye Algısı

Yıl 2014, Cilt: 6 Sayı: 10, 35 - 62, 01.06.2014

Hasip Saygılı

Öz

Since the early years of the 20th century, the Albanian perception of Ottomans, Turkey and Turks is examined through comprehensive literature review. Along with the written resources, the author’s personal observations, assessments and determinations as he was on duty in Kosovo as Senior Turkish Officer in 2007 and Turkish Contribution Commander in 2009-2010, have been used in this study. It is known that besides the positive perceptions towards Turks and Turkey in Kosovo and Albania, there are effective people belonging to different social rank who see the Ottoman centuries in the Balkans as the reasons of today’s various complicated problems. The paper attempts to understand the reasons of such opposite perceptions, and their possible impact on political, economic, cultural and social relations of between Turkey and Kosovo and Albania.

Anahtar Kelimeler

the Ottomans, Turkey, Turks, Kosovo, Albania

20. Yüzyılın Başlangıcından Günümüze Arnavutlarda Osmanlı ve Türkiye Algısı

Öz

Arnavutların 20. yüzyılın başından günümüze Osmanlı, Türkiye ve Türk algısı mevcut literatür taranarak tespit edilmeye çalışılmıştır. Yazılı kaynaklar yanında yazarın Kosova’da 2007 yılında Türk Kıdemli Subayı ve 2009-2010 yıllarında Türk Temsil Heyeti Başkanı sıfatıyla görev yaptığı dönemdeki kişisel gözlem, tespit ve değerlendirmeleri de bu çalışmada kullanılmıştır. Arnavutluk ve Kosova’da Türkler ve Türkiye için gayet olumlu algı sahipleri yanında, hemen her türlü karmaşık problemlerinin sebebi olarak Balkanlardaki Osmanlı asırlarını gören farklı sosyal sınıflara mensup etkili kişilikler de bilinmektedir. Zıt uçlara savrulan bu algıların nedenleri anlaşılmaya çalışılmış, mevcut algının Türkiye’nin Kosova ve Arnavutlukla sosyal, kültürel, ekonomik ve siyasi ilişkilerine muhtemel etkilerine işaret edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, Türkiye, Türk, Kosova, Arnavutluk

Kaynakça

• Abdurrahman Nafiz, Kiramettin. 1912-1913 Balkan Savaşı’nda İşkodra Savun- ması. Ankara: Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı, 2007.
• Avlonyalı Ekrem Bey [Vlora]. Osmanlı Arnavutluk’undan Anılar (1885-1912), çev. Atilla Dirim. İstanbul: İletişim Yayınları, 2006.
• Bahadır, Gürbüz. Batı’dan Doğuya Uzanan Çizgide Balkanlar ve Türkler. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları. 2002.
• Bahadır, Gürbüz. Din Süreçlerinde Gerileme. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları, 20 Batakoviç, T. Duşan. Pogibiya Ruskog Konzula G. S. Şçerbini u Mitroviçi 1903.
• Godine. İstoriyski İnstitut, Beograd- İstoriyski Çasopis, XXXIV(1987): 309-323.
• Bilgiç, Sadi-Akyürek, Salih. Balkanlar’da Türkiye ve Türk Algısı, İstanbul: Bil- gesam Bilge Adamlar Stratejik Araştırmalar Merkezi, 2012.
• Çelik, Bilgin. II. Meşrutiyet Döneminde Arnavut Ulusçuluğu ve Arnavutluk Soru- nu. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, yayımlanmamış doktora tezi, 2003.
• Deringil, Selim. “‘There Is No Compulsion In Religion’: On Conversion and Apostasy in the Late Ottoman Empire: 1839-1856.” Comparative Studies in So- ciety and History, 42/3 (Jul., 2000): 547-575.
• Durham, Mary Edith. Years of Balkan Tangle. London: George Allen & Unwin Ltd.,1920 www.gutenberg.org tarafından e-kitap haline getirilmiştir),
• Dündar, Fuat. İttihat ve Terakki’nin Müslümanları İskân Politikası (1913-1918),
• İstanbul: İletişim Yayınları, 2001.
• Dündar, Fuat. Modern Türkiye’nin Şifresi İttihat ve Terakki’nin Etnisite Mühen- disliği (1913-1918), İstanbul: İletişim Yayınları, 2010.
• Elsie, Robert. Historical Dictinoary of Albania, Lanham, Toronto, Plymouth: The Scarecrow Press, Inc., 2010.
• Erem, Mustafa. Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Rumeli Müfrezesi (Takviye- li 177’nci Piyade Alayı), haz. Z. Türkmen ve A. Keskin, Ankara: Genelkurmay Başkanlığı, 2006.
• Eren, Halid. Ed. The Ottoman Legacy and the Balkan Muslim Communies Today, Sarajevo: The Balkans Civilisation Centre, 2011.
• Fshazi, Falma. “2. Meşrutiyet ve Arnavutluk’taki Osmanlı Algısı: Arnavutlarla Osmanlı’nın Düşman Olduğu ‘O An’.” İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 38 (Mart 2008): 161-178.
• Gawrych, W. George. The Crescent and the Eagle - Ottoman Rule, Islam and the Albanians 1874-1913. London-New York: I. B. Tauris, 2006.
• İbrahim, Abdürreşid. Âlem-i İslâm ve Japonya’da İslâmiyet’in Yayılması II. Cilt haz. Ertuğrul Özalp. İstanbul: İşaret Yayınları, 2003.
• İsmail Kemal Bey. The Memoirs of Ismail Kemal Bey. ed. Sommerville Story. London: Constable and Company Ltd, 1920.
• Jazexhi, Olsi. “Depicting the Enemy: The Image of the Turk and the Muslim in Albania’s High School Textbooks,” içinde The Ottoman Legacy and the Balkan Muslim Communties Today, Halit Eren ed. Sarajevo: The Balkans Civilisation Centre, 2011
• Jazexhi, Olsi. Düşmanı Tasvir: Arnavutluk Lise Ders Kitaplarında Türk ve Müs- lüman İmajı, çev. Ahmet Kaldırım, yayıncı ve tarih kaydedilmemiş. Johnson, Charles. “Macedonia’s Struggle for Liberty,” The North American Revi- ew 176 (555) (Feb 1903[1904]) : 223-235.
• Karaosmanoğlu,Yakup Kadri. Zoraki Diplomat. İstanbul: Bilgi Yayınevi, 1967.
• Kâzım, Hüseyin. Arnavudlar Ne Yaptılar?. İstanbul: Yeni Turan Matbaası, 1330.
• Kornrumpf, Hans-Jurgen. “Macarlı Mehmed Ali Paşa,” Çevren Dergisi Tan Ga- zetesi Pristine 4 (1980): 11-21.
• Kutlu, Sacit. Milliyetçilik ve Emperyalizm Yüzyılında Balkanlar ve Osmanlı Dev- leti. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2007.
• Külçe, Süleyman. Firzovik Toplantısı ve Meşrutiyet. İzmir, 1944.
• Külçe, Süleyman. Mareşal Fevzi Çakmak Askeri, Hususi Hayatı. İstanbul: Ahmet Halit Yaşaroğlu Kitapçılık ve Kağıtçılık, 1953.
• Külçe, Süleyman. Osmanlı Tarihinde Arnavutluk. İzmir:Ticaret Basımevi, 1944.
• Malcolm, Noel. Kosova Balkanları Anlamak İçin, çev. Özden Arıkan. İstanbul: Sabah Kitapları, 1998.
• Malcolm, Noel. Kosovo A Short History. London:Papermac, 1998.
• Mezani, Rezart. İttihat Terakki, Arnavutlar ve Arnavutluk, İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, yayınlanmamış yüksek lisans tezi, 2003.
• Müfid Şemsi. Şemsi Paşa, Arnavudlar ve İttihad – Terakki. haz. Ahmed Nezih Galitekin, İstanbul:Nehir Yayınları, 1995.
• Öztürk, Murat. “Klasik Türk Edebiyatında Padişahlara Yapılan Yergiler,” Turkish Studies 8/1(Winter 2013): 2143-2164.
• Perry, M. Duncan. The Politics of Terror, The Macedonian Liberation Movements 1893-1903. Durham and London: Duke University Press, 1988.
• Saygılı, Hasip, “Birinci Dünya Harbinde Rumeli’nden Osmanlı Ordusuna Müslü- man Gönüllü Katılımları”, Hacettepe Türkiyat Araştırmaları, Ankara, (18) 2013: 231-2
• Saygılı, Hasip. “1903 Makedonyasında Reformlara Tepkiler: Manastır Rus
• Konsolosu Aleksandır Rostkovski’nin Katli,” Karadeniz Araştırmaları 39 (Güz 2013): 69-94.
• Saygılı, Hasip. “Balkan Harbi’nde Osmanlı Bozgununun Karanlık Yüzü: Döne- min Tanıklarının Gözüyle Müslüman Ahalide İnsan Kalitesi ve Sosyal Çözülme Problemi,” Türkiye Günlüğü, 112 (2012):136-146.
• Sowards, W. Steven. Austria-Hungary and Macedonian Reforms 1902-1908. In- diana: Indiana University Unpublished Doctorate Thesis, 1981.
• Sulstarova, Enis. “Albanian Orientalism,” The Ottoman Legacy and the Balkan Muslim Communities Today içinde, Halit Eren, ed. Sarajevo: The Balkans Civili- sation Centre, 2011.
• Şimşir, N. Bilal. Türkiye Arnavutluk İlişkileri Büyükelçilik Anıları (1985-1988).
• Ankara: Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayınları, 2001.
• Tagani, Artur. Arnavut Ateistlerden Hulusi Hako’nun Din Hakkındaki Görüşleri. Konya: Selçuk Üniversitesi, yayınlanmamış yüksek lisans tezi, 2007.
• Vickers, Miranda. The Albanians A Modern History. London, New York: I.B. Tauris, 2001.
• Yasamee, F. A. K. Ottoman Diplomacy Abdülhamid II and The Great Powers 1878-1888. Istanbul: The ISIS Press, 1996.
• Yılmaz, Necdet. Ali Yakub Cenkçiler Hatıra Kitabı. İstanbul: Darülhadis, 2005.