Türkiye’nin Irak Politikası Işığında Kuzey Irak Açılımı

Yıl 2011, Cilt: 3 Sayı: 5, 179 - 204, 01.12.2011

Ali Semin Ali Semin

Öz

Iraq has been Turkey’s important neighbor because of the political, economic, commercial, and historical ties between two countries. However, Turkey has been more than a neighbor country for both Iraq and the Kurdish administration in northern Iraq. It stands as the Northern Iraq’s door opening to the world. Despite these wide-ranging ties, the relations between Turkey and the Northern Iraq have much focused on security mainly because of the terrorist organization PKK problem, status of Kirkuk and Turkmen’s conditions in the region. Even though the relations between Turkey and the Kurdish administration in northern Iraq have been on the verge of a rupture especially after the Iraqi invasion in 2003, in time they have tended to improve. Within this scope, “Kurdish Opening” implemented by Turkey in 2009 has played a significant role in the improvement of the relations. Concentrating on the relations between Turkey and the Kurdish administration in northern Iraq, this paper tries to deal with the attitudes of the two sides towards their common problems and concrete steps taken and the policies on the Northern Iraq.

Anahtar Kelimeler

Turkey, Northern Iraqi Kurds, Turkmens, Kirkuk and the US

TÜRKİYE’NİN IRAK POLİTİKASI IŞIĞINDA KUZEY IRAK AÇILIMI

Öz

Irak, siyasi, ekonomik ve ticari ilişkilerin yanı sıra tarihi bağların varlığı nedeniyle öteden beri Türkiye için önemli bir sınır komşu olmuştur. Türkiye ise genelde Irak, özelde Kuzey Irak Kürt yönetimi için önemli bir sınır komşusunun ötesinde, bölgede yaşayan Türkmenlerin durumu, Kuzey Irak’ın dünyaya açılan kapısıdır. Ancak başta PKK terör örgütü sorunu olmak üzere, Kerkük’ün statüsü ve Kuzey Irak’la ilişkilerin güvenlik odaklı ilerlemesine neden olmuştur. Özellikle 2003 Irak işgalinin ardından Türkiye ve Kuzey Irak Kürt Yönetimi ilişkileri kopma noktasına geldiyse de, zamanla düzelmeye doğru bir seyir izlemiştir. İlişkilerin düzelmesinde 2009 yılında Türkiye’nin uygulamaya koyduğu “Kürt Açılımı” önemli bir paya sahip olmuştur. Bu çalışmada, Türkiye ve Kuzey Irak Kürt yönetimi ilişkilerindeki gelişmelerden yola çıkılarak, iki taraf arasındaki sorunlara karşı sergilenen karşılıklı tutumlar ve atılan somut adımlar ve Kuzey Irak ile ilgili politikalar değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Kuzey Irak Kürtleri, Türkmenler, Kerkük ve ABD

Kaynakça

• “Eski DTP'lilere o soruyu Kuzey Iraklı Kürtler sordu.” http://www.zaman.com.tr/wap.do?method=getMansetHaber&haberno=93 1297&sirano=8&sayfa=0.
• “Erbil Şehrinde Geniş Katılımlı Bir Seminer Düzenledi.” http://www.kerkukhaberajansi.com/kha/turkmeneli/686-erbil-sehrindegenis-katilimli-bir-seminer-duzenledi.html.
• “Gül: Irak'taki akrabalarımızın huzur içinde olmasını isteriz.” http://www.milliyet.com.tr/2005/02/01/son/sonsiy01.html. “KDP’den Rapora Açıklama.” http://www.cnnturk.com/2009/dunya/07/10/kdpden.o.rapora.aciklama.spekul asyon/534522.0/index.html.
• “Kürt Açılımı Netleşti.” http://www.sabah.com.tr/Siyaset/2009/05/12/kurt_acilimi_netlesti, “Kuzey Irak’tan Petrol İhracatı Başladı.” Radikal Gazetesi. “Kürt açılımını ABD'nin Irak'tan çekilmesi tetikledi.” http://www.bbc.co.uk/turkce/ozeldosyalar/2009/09/090929_henri_barkey .shtml.
• “TBMM Tezkerenin Süresini Uzattı.” http://www.cnnturk.com/2009/turkiye/10/06/tbmm.tezkerenin.suresini.uz atti/546170.0/index.html.
• Ahmet, Rıfat Seyd. Man sana karar Al- ihtilal. Bağdat: Dar El-Snobar Yayınları, 2008.
• Akyürek, Salih. Demokratik Açılım ve Toplumsal Algılar, İstanbul: BİLGESAM Rapor No: 30, 2011.
• http://www.bilgesam.org/tr/images/stories/rapor/demokratikacilim.pdf . Barzani, Mesut. “Türkye Bedaat Al-Etraf Bi-Akleem Kurdustan.” http://rojavanews.com/ar/index.php/world/761-2010-06-25-05-0357.html.
• Cabbar El-Cabiri, Sittar. El-Stratejiye El-Kawmiyye fil El-Iraq Amerikiye fil El-Irag wel- Mantaka. Kahire: El-Ezhar Yayınevi, 2008.
• Dış Ticaret Müsteşarlığı Verileri. http://www.dtm.gov.tr/dtmadmin/upload/ANL/OrtaDoguDb/Irak.pdf.
• Dinamikiyet El-Nizaa Fi El-Iraq. Irak Stratejik Araştırmalar Enstitüsü, Bağdat: Bağdat Yayınevi, 2007.
• El-Naft El-Irak Wel-Siyase El-Naftıya Fil-El-Iraq Fi Thel- El-İhtilal ElAmrikiye Ruya El-Mustakbaliye. Editör Muhammed Sdık El-Hashimy. Bağdat: Merkez El-Iraq Lil-Deraset, 2007.
• El-Temimi, Nahide. “Kurdustan Dewle Mustakila Masrafuha Alal-Iraq.” http://www.almothaqaf.com/index.php?option=com_content&view=articl e&id=51111:2011-07-05-01-26-18&catid=36:2009-05-21-01-4614&Itemid=54.
• Hassan Omer, Shorush. Hais El-Netham El-Federaliye Fİ El-Iraq. Süleymaniye-Irak: Merkez Kurdustan Lil-Derasat El-Stratejiye Yayınları, 2009.
• http://www.alwasatnews.com/1146/news/read/500479/1.html.
• http://www.cnnturk.com/2009/dunya/07/10/kdpden.o.rapora.aciklama.spekul asyon/534522.0/index.htm.
• http://www.crisisgroup.org/home/getfile.cfm?id=4030&tid=6207&type=pdf &l=1.
• http://www.icisleri.gov.tr/ortak_icerik/www.icisleri/basinozetleri/03.02.2010 .pdf.
• http://www.pukmedia.com/News/09-10-2009/news02.html,
• http://www.pukmedia.com/News/09-10-2009/news033.html,
• http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=909411&title=ankaradanerbile-bakan-duzeyinde-ilk-ziyaret.
• Irak Anayasası (2005)
• Semin, Ali. “Irak’ın Kuzeyindeki Seçimler ve Türkiye.” http://www.sde.org.tr/tr/haberler/60/irakin-kuzeyindeki-secimler-veturkiye.aspx . Seyfettin, Biyar Mustafa. Turkiye We Kurdustan El-Iraq Cariyin Hayiren. Dohuk: Hani Yayınevi, 2007.
• Stansfild, Jareth. El-Iraq El-Shap Wel-Tarikh Wel-Siyase. Arap Emirlikleri: Arabiye Yayınevi, 2009.
• Şimşir, Bilal N. Türk-Irak İlişkilerinde Türkmenler. Ankara: Bilgi yayınevi , 2004.
• Netaich El-Entekhabat El-Akleem. http://www.pukmedia.com/News/20-082009/news10.html.
• “Wefd El-Turky Mukrab Min El-Akrad Yeltaki Talabani We Barzani.” http://radionawa.com/ar/NewsDetailN.aspx?id=56938&LinkID=99.