Anayasallaşma Sürecinde Avrupa: Temel Haklar Şartı’ndan Lizbon Antlaşması’na

Yıl 2010, Cilt: 2 Sayı: 3, 115 - 143, 01.12.2010

Tülin Yanıkdağ Tülin Yanıkdağ

Öz

As the European Union opened its gates to the Eastern Bloc countries in the post-Cold War period, a number of developments for further integration followed. In this process, an intensive timetable proceeded with revisions of the founding treaties, which have shaped the legal framework of the Union in a significant way. Along with the Maastricht Treaty, the Treaty of Amsterdam, and Treaty of Nice there are also the Charter of Fundamental Rights and the Draft EU Constitution among these revisions. The Treaty of Lizbon prepared because the Draft EU Constitution was not accepted came into force on December 1, 2009 through referendum. This study evaluates the steps taken by the European Union to have constitutional qualifications and analyzes the ensuing final stage of the legal status of the Union with 27 member states. 

Anahtar Kelimeler

European Union, Maastricht Treaty, Treaty of Amsterdam, Treaty of Nice, the Charter of Fundamental Rights, the Draft EU Constitution, and Treaty of Lizbon. 

ANAYASALLAŞMA SÜRECİNDE AVRUPA: TEMEL HAKLAR ŞARTI’NDAN LİZBON ANTLAŞMASI’NA

Öz

Avrupa Birliği, Soğuk Savaş sonrası süreçte, Doğu Bloku’ndan kopan ülkelere Birlik’e üyelik kapılarını aralarken; benimsediği bu yaklaşım, derinleşme anlamında bir dizi gelişmeyi de beraberinde getirdi. Bu süreçte, kurucu antlaşmaların revize edildiği baş döndürücü bir trafik yaşanmıştır. Birlik’in hukuksal çerçevesine yön veren bu gelişmeler; Maastricht, Amsterdam ve Nice Antlaşmalarının yanı sıra Temel Haklar Şartı, Anayasa Taslağı ve bu taslağın kabul görmemesi neticesinde hazırlanan Lizbon Antlaşması’nın referandum engellerini aşarak, 1 Aralık 2009 itibariyle yürürlüğe girmesi şeklinde özetlenebilir. Bu çalışmada Avrupa Birliği’nin anayasal bir nitelik kazanma yönünde attığı adımlar ve bu adımlar neticesinde 27 üye devletten oluşan Birlik’in, yürürlüğe giren Lizbon Antlaşması ile birlikte hukuki yönünün geldiği son aşama değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

AB, Maastricht Antlaşması, Amsterdam Antlaşması, Nice Antlaşması, Temel Haklar Şartı, Avrupa Birliği Anayasası, Lizbon Antlaşması.

Kaynakça

• AB Sözlüğü. T.C.Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Ekim 2004.
• Altınbaş, Deniz. “Lizbon Antlaşması İmzalandı: Avrupa’da Demokrasi Sallantıda.” Erişim tarihi 7 Haziran 2010. http://www.asam.org.tr/tr/yazigoster.asp?kat1=2&ID=2252.
• Arsava, A. Füsun. “Avrupa Birliği’nin Anayasallaşma Sürecinde Temel Haklar Şartı.” Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi Cilt 3 Sayı 2 (Bahar 2004): 1- 9.
• Arsava, A. Füsun. “Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ve Temel Haklar Şartı.” Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi Cilt 52 Sayı 1 (1997): 117- 124.
• Bozkurt, Enver, Mehmet Özcan ve Arif Köktaş. AB Hukuku, 4. bs. Ankara: Asil Yayın Dağıtım, 2008.
• Canatan, Bilal. Düşünce Tarihinde, Kamu Hukukunda, Avrupa Birliği’nde Yerellik İlkesi. Ankara: 2001.
• Dinan, Desmond. AB Ansiklopedisi Cilt 1- 2, Çeviren Hale Akay. İstanbul: Kitap Yayınevi, 2005.
• Dinan, Desmond.AB Tarihi, Çeviren Hale Akay. İstanbul: Kitap Yayınevi, 2008.
• Eurobarometer, Erişim tarihi 7 Haziran 2010, http://ec.europa.eu.public_onion/archives/flash_arch_en.htm.
• Habermas, Jürgen. “Avrupa Topluluğu Neden Anayasal Bir Çerçeveye Gereksinim Duyuyor.” Cogito 26 (2001): 69- 84.
• Özler, Zeynep ve Can Mındek. AB’ de Anayasa Süreci ve Lizbon Antlaşması. İktisadi Kalkınma Vakfı Yayınları, No 218: 2008.
• Selçuk, Engin. “Anayasasını Arayan Avrupa: Avrupa Anayasal Antlaşma Tasarısı Üzerine.” Hukuk ve Adalet 3 (2004): 59- 97.
• Selçuk, Engin. “Avrupa Birliği Anayasal Düzeninde Temel Hakların Serüveni.” İ.Ü SBF Dergisi (Mart 2005): 13- 49.
• Tezcan, Ercüment. “Avrupa Birliği Anayasa Taslağı ve Öngördüğü Yenilikler (1).” Erişim tarihi 7 Haziran 2010. http://www.stradigma.com/turkce/eylul2003/makale_03.html.
• Tezcan, Ercüment. “Anayasadan Lizbon Antlaşmasına: Avrupa Birliği’nde Temel Metin Tartışmaları.” Erişim tarihi 7 Haziran 2010. http://www.usakgundem.com/makale.php?id=391.
• Tezcan, Ercüment. “Reform Antlaşması Tamam, Sıradaki Gelsin.” Erişim tarihi 7 Haziran 2010. http://www.usakgundem.com/yazarlar.php?id=818&type=12,