Türkiye-İsrail İlişkilerinde Yeni Dönem

Yıl 2010, Cilt: 2 Sayı: 2, 93 - 114, 01.06.2010

Erdem Kaya

Öz

The recent tension between Turkey and Israel cannot be explained by just paying attention to the post-Gaza War debates. Ankara’s denunciation of Israeli state violence for the resolution of its conflicts has been a common feature of bilateral relations and thus it should be seen natural for Turkey to be critical of the Operation Cast Lead. Turkey’s new foreign policy vision that has been in effect since the early 2000s and the political developments in the Middle East in the last decade expose the structural causes of the tension. Bilateral relations are entering into a new period with greater influence of Turkey in regional affairs. In this new period, it is estimated that the relations between Ankara and Tel-Aviv will continue to exist at a lower level. 

Anahtar Kelimeler

Turkey, Israel, Turkish-Israeli relations, Gaza War. 

TÜRKİYE-İSRAİL İLİŞKİLERİNDE YENİ DÖNEM

Öz

Gazze Savaşı’nın ardından Türkiye-İsrail ilişkileriyle ilgili yapılan
tartışmalar iki ülke arasında yaşanan gerginliği açıklamakta yetersiz
kalmaktadır. Türkiye, İsrail’in şiddet siyasetini geçmişte sürekli protesto
etmiştir. Bu nedenle Ankara’nın Dökme Kurşun Harekâtı’na verdiği tepki
ikili ilişkilerin doğal bir yönü olarak değerlendirilmelidir. Ankara’nın
2000’li yılların başından itibaren uygulamaya çalıştığı yeni dış politika
vizyonuyla bölgede denge siyasetine dönmesi ve bu süre zarfında bölgede
cereyan eden siyasi gelişmeler (Irak Savaşı gibi) gerginliğin yapısal arka
planını ortaya koymaktadır. İkili ilişkiler, Türkiye’nin bölgede etkinleşen
varlığı ile yeni bir döneme girmektedir. Yeni dönemde Türkiye-İsrail
ilişkilerinin daha düşük seviyede seyredeceği zannedilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, İsrail, Türkiye-İsrail İlişkileri, Gazze Savaşı.

Kaynakça

• Alboğa, Aydan. “The Turkish-Israeli Relationship in the Post-Cold War Era.” Master Thesis. Bogazici University, 2002.
• Aras, Bülent. “Turkish Foreign Policy and Jerusalem: Toward A Societal Construction of Foreign Policy.” Arab Studies Quarterly Vol 22 No 4 (2000): 31-58.
• Aras, Bülent. “Turkey and the Palestinian Question Since Al-Aqsa Intifada.” Alternatives: Turkish Journal of International Relations Vol 1 No 3 (2002): 49-63.
• Arı, Tayyar. “Gazze Sonrası İsrail’de İç Dinamikler ve Barış Süreci.” Ortadoğu Etütleri Cilt 1 Sayı 1 (2009): 83–98.
• Bacık, Gökhan. “The Limits of An Alliance: Turkish-Israeli Relations Revisited.” Arab Studies Quarterly Vol 23 No 3 (2001): 49–63.
• Balabán, Miloš. “The Conflicting Rebirth of Multipolarity in International Relations.” Central European Journal of International and Security Studies Vol 22 Issue 1 (2008): 58-78.
• Bengio, Ofra. Türkiye-İsrail: Hayalet İttifaktan Stratejik İşbirliğine. İstanbul: Erguvan Yayınları, 2009.
• Bölme, Selin M. “Charting Turkish Diplomacy in the Gaza Conflict.” Insight Turkey Vol 11 No 1 (2009): 23-31.
• El Kabalan, Mervan. “Türkiye’nin Yükselen Bölgesel Nüfuzu.” Turque Diplomatique Sayı 13 (2010): 36-37.
• Erhan, Çağrı ve Ömer Kürkçüoğlu. “Orta Doğu ile İlişkiler: İsrail’le İlişkiler.” içinde Türk Dış Politikası-Kurtuluş Savaşı’ndan Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar I.Cilt. Editör Baskın Oran. İstanbul: İletişim Yayınları, 2006.
• Erhoş, Reşit Berker. “Turkish-Israeli Relations: Evaluated As A Strategic Cooperation Model.” Master Thesis. Bogazici University, 2005.
• Grimmet, Richard F. Conventional Arms Transfers to Developing Nations, 2001-2008. Congressional Research Service Report for Congress, Rapor No R40796, 4 Eylül 2009, http://www.fas.org/sgp/crs/weapons/R40796.pdf.
• Inbar, Efrahim. Türk-İsrail Stratejik Ortaklığı. İstanbul: Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi (ASAM) Yayınları, 2001.
• Inbar, Efrahim. “The Resilience of Israeli-Turkish Relations.” Israel Affairs Vol 11 No 4 (2005): 591–607.
• Inbar, Efrahim. “Israeli-Turkish Tensions and Beyond.” Israel Journal of Foreign Affairs Vol 4 No 1 (2010): 27–35.
• Kasım, Kamer. “Türk-İsrail İlişkileri: İki Bölgesel Gücün Stratejik Ortaklığı.” içinde 21. Yüzyılın Eşiğinde Türk Dış Politikası. Editör İdris Bal. İstanbul: Alfa Yayınları, 2001.
• Köksal, Sönmez. “Irak’ın Kuzeyindeki Muhtemel Gelişmelerin Türkiye’ye Etkileri.” içinde Türkiye’nin Vizyonu: Temel Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Editör Atilla Sandıklı. İstanbul: BİLGESAM Yayınları, 2008,
• Larrabee, F. Stephen. “Turkey Rediscovers the Middle East.” Foreign Affairs Vol 86 No 4 (2007): 103.
• Nachmani, Amikam. “The Remarkable Turkish-Israeli Tie.” Middle East Quarterly Vol 5 No 2 (1998). http://www.meforum.org/394/the- remarkable-turkish-israeli-tie.
• Özcan, Gencer. Türkiye-İsrail İlişkilerinde Dönüşüm: Güvenliğin Ötesi. İstanbul: TESEV Yayınları, 2005.
• Özel, Soli. “Turkey-Israel Relations: Where to Next?” On Turkey Series. German Marshal Fund of the United States: 2010. http://www.gmfus.org/publications/article.cfm?parent_type=P&id=866.
• Robin, Philip. “Prof.Dr. Ofra Bengio ile Enine Boyuna Türkiye-İsrail İlişkileri.” Şalom Gazetesi, 17 Haziran 2009. http://www.salom.com.tr/news/detail/12144-Prof-Ofra-Bengio-ile-Enine- boyuna-Israil-Turkiye-iliskileri.aspx.
• Sandıklı, Atilla. Turkey’s Strategy in the Changing World. İstanbul: BILGESAM Publications, 2009.
• Seale, Patrick. “The Rise and Rise of Turkey.” Agence Global, 2 Kasım 2009. http://www.patrickseale.com.
• Sezer, Ahmet Necdet. 9. İslam Zirve Toplantısı'nda İSEDAK Başkanı sıfatıyla yaptıkları konuşma. 12 Kasım 2000. http://cankaya.gov.tr/sayfa/cumhurbaskanlarimiz/ahmet_necdet_sezer/ko nusma/.
• Shlaim, Avi. The Iron Wall: Israel and the Arab World. London: Penguin Books, 2001.
• Tal-Shir, Anat. “Israelis trained Kurds in Iraq.” Yediot Ahronot Gazetesi, 12 Ocak 2005. http://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L- 3177712,00.html.
• Taşpınar, Ömer. Turkey’s Middle East Policies: Between Neo-Ottomanism and Kemalism. Carnegie Papers, 10. Washington DC: Carnegie Middle East Center, 2008.
• Türkmen, İlter. Türkiye Cumhuriyeti’nin Ortadoğu Politikası. İstanbul: BİLGESAM Yayınları, 2010
• Waltz, Kenneth N. “Structural Realism after the Cold War.” International Security, Vol 25 No 1 (2000): 5–41.