Yemen Krizinde Suudi Arabistan ve İran’ın Bölgesel Güç Mücadelesi

Yıl 2017, Cilt: 9 Sayı: 17, 85 - 104, 15.10.2017

Ali Semin

Öz

Yemen coğrafi olarak kuzeyden ‎Suudi Arabistan, doğudan ise Umman ile komşudur. ‎Yemen’in güneyinde Aden Körfezi ve Arap Denizi, ‎batısında Kızıldeniz yer almaktadır. Dünya petrolünün ‎yüzde sekizinin, 40 kilometre genişliğindeki Babul Mendeb ‎Boğazı’ndan deniz yoluyla geçmesi, Yemen’in jeopolitik önemini artırmaktadır. Babul Mendeb, ‎Kızıldeniz’i Aden Körfezi’ne bağlamaktadır. Bununla birlikte boğaz, Hint ‎Okyanusu ile Güneydoğu Asya’yı Süveyş Kanalı yoluyla ‎Akdeniz’e ve Avrupa’ya bağlayan, dünyanın en önemli ‎deniz ticaret yollarından biridir. Boğaz, ‎Afrika ile Arap Yarımadası’nı birbirinden ayırmakta ve Kuzeydoğu kıyısında Yemen, Güneybatı kıyısında ise ‎Cibuti yer almaktadır.‎ Orta Doğu’da 2010 yılında başlayan Arap uyanışı süreci, Tunus, Mısır, Libya ve Yemen’de rejim değişikliğiyle sonuçlanmıştır. Yemen’de 1978 yılından beri iktidarda olan Ali Abdullah Salih, Kasım 2011’de Suudi Arabistan’ın girişimiyle Cumhurbaşkanlığı koltuğunu yardımcısı olan Hadi’ye devretmiştir. Bu bağlamda Cumhurbaşkanlığı koltuğunu Hadi’nin devralmasıyla birlikte Yemen’in başkenti Sanaa’da, İran destekli Husiler ayaklanarak ülkenin yönetimini ele geçirmiştir. Husiler’in başkent Sanaa’da bulunan tüm hükümet kurumlarını kontrol etmesinin ardından, Suudi Arabistan öncülüğünde kurulan Arap koalisyonu, 26 Mart 2015’te Yemen’e hava operasyonu başlatmıştır. Suudi Arabistan’ın başlattığı hava operasyonunun, İran’ın Şii ekseni üzerinden başta Yemen olmak üzere, Orta Doğu’daki yayılmacı politikasına karşı bölgesel bir güç rekabeti olarak nitelenebilir.

Anahtar Kelimeler

Yemen, Orta Doğu, Yenirealizm, Husiler, İran

Kaynakça

• Sultan el-Diyab,‎ ناريإ عم ةقالعلاو عسوتلاو ةأشنلا - ةيثوحلا ةكرحلا http:// www.dd-sunnah.net/records/ view/id/2418/,(Erişim:21.02.2017.)‎
• Fatima el-Cenabi,اوبستني نملو نويثوحلا مه نم,http://bit.ly/2bQBlIN, (Erişim:15.03.2017.)
• Yusuf Emiş, ةعيشلا – ةيديزلا – ةيثوحلا,http://rasseen.com/art.php?id=5ddd 0f23fc984ba79177d5da4e0057cf0f547c19,(Erişim:21.03.2017.)
• تاوصالا ةيبلاغب نميلل اسيئر يداه روصنم هبر دبع باختنا, http:// www.bbc.com/arabic/middleeast/2012/02/120224_yemen_elex.shtml, ‎,(Erişim:15.03.2017.)‎
• Mansur el-Şamari,؟ نميلا يف ةيثوحلا ةكرحلا رصتنت اذامل, http://bit. ly/2bRy1BX, ‎(Erişim:25.03.2015)‎. , نييثوحلا بالقنال لمكملا ”يروتسدلا نالعإلا http://bit. ly/2bZXs3a,(Erişim:25.03.2015)
• Ali Semin, Yemen Krizi, Husiler ve İran- ‎Körfez Güç Mücadelesi, ‎http:// www.bilgesam. org/incele/2074/-‎yemen-krizi--husiler-ve-iran- körfez guc‎mucadelesi/#.VUxlW47tmko,(Eriş ‎im:03.05.2015.)‎
• نميلل اثوعبم دمحأ خيشلا دلو ليعامسإ يناتيروملا نييعت , http://bit. ly/2c4ggfY, ,(Erişim:28.04.2017.)
• ىلع :ةدحتملا ممألاو ..صخش فالآ 01 ىلإ نميلا يف برحلا اياحض عافترا نييندملا ةيامح ةبراحتملا فارطألا,http://masreiat.com/news/2016/aug/30/439 98,(Erişim:30.08.2016)
• Yemen: ‹World›s worst cholera outbreak› mapped, http://www.aljazeera. com/indepth/interactive/2017/06/yemen-world-worst-cholera-outbreakmapped-170627110239483.html, (Erişim: 29.08.2017)
• UN Delegation visits Yemen amid cholera outbreak, http://www.aljazeera.com/news/2017/07/delegation-visits-yemen-cholera-outbreak-170724155936265.html, (Erişim, 01.08.2017) ,
• نييثوحلا بالقنال لمكملا ”يروتسدلا نالعإلا http://bit. ly/2bZXs3a,(Erişim:25.03.2015)
• نميلا نأشب نمألا سلجم رارق يف ةمهم طاقن, http://bit.ly/2c85CDu,(Erişim:25. 04.2015.)‎