Avrupa Birliği Ülkelerinde Yabancı Düşmanlığı ve Avrupa Güvenliğine Etkisi

Yıl 2018, Cilt: 10 Sayı: 18, 111 - 142, 31.03.2018

Nurgül Bekar

Öz

Yabancı düşmanlığı iki binli yılların başından itibaren Avrupa’da yükseliş eğilimindedir. Bu eğilimde 11 Eylül 2001 saldırıları, 2008’de başlayan ekonomik kriz ve 2009’da Ortadoğu ve Kuzey Afrika’yı etkisine alan Arap Baharı hareketleri kırılma noktalarını oluşturmuş, 11 Eylül olayları sonrası yabancı düşmanlığı Müslümanlara karşı tutumla hemen hemen aynı anlama gelmiştir. Ekonomik krizin yaşamsal refah üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle 2000 yılı sonrasında Avrupa devletlerinin siyasetinde ırkçı ve popülist söylemlere sahip aşırı sağ fikirlerin daha çok destek bulması, yabancı düşmanlığındaki yükselişi adeta normalleştirmiştir. Soğuk Savaş sonrası dönemde güvenlik tanımının değişmesi, yabancıların Avrupa Birliği’ne (AB) üye devletlerde bireysel, toplumsal ve bölgesel düzeyde güvenlik tehdidi olarak algılanmasını kolaylaştırmıştır. Bu çalışmada Avrupa Birliği ülkelerindeki toplumsal seviyede artan yabancı düşmanlığı ve Avrupa güvenliğinin birbiriyle bağlantılı hale gelmesi konu edilmektedir. Makalede yabancılara yönelik tutumların Avrupa güvenliği üzerinde nasıl bir tehdit oluşturduğunun analizi yapılmaya çalışılacaktır.  Bu çerçevede, AB içinde en fazla yabancı nüfusu barındıran Almanya yabancı düşmanlığı konusunda temel örneklerden birini teşkil ettiğinden, ayrı bir başlık altında ele alınacaktır. Kuramsal açıdan milliyetçilik ideolojisi ve Avrupa bütünleşmesini en iyi açıklayan teorilerden biri olan işlevselcilik, “yayılma etkisi (spill-over)” savıyla çalışmanın analizine yardımcı olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Avrupa Birliği, Yabancı Düşmanlığı, Avrupa Güvenliği

Kaynakça

• Açıkmeşe, Sinem Akgül, “Uluslararası İlişkiler Teorileri Işığında Avrupa Bütünleşmesi”, Uluslararası İlişkiler, Cilt 1, Sayı 1 (Bahar 2004), 1-32.
• Akdemir, Erhan, “Avrupa Kimliğinin Oluşumu ve Din faktörü”, Avrupa Birliği Temel Konular içinde (Der.) Çağrı Erhan ve diğerleri, Ankara: İmaj Yayınevi, 2011.
• Akkaya, Kadri, “Almanya İşpazarında Sosyal ve Kültürel Ayrımcılık: Göçmen Türkler ve Müslümanlar Örneği”, Almanya’da Müslümanlar içinde (Der.) Yılmaz Bulut, (Ankara: Kadim Yayınları, Nisan 2014).
• Aktaş, Murat, «Avrupa’da Yükselen İslamofobi ve Medeniyetler Çatışması Tezi», Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, Cilt 3, Sayı 1(2014), 31-55.
• Anderson, Benedict, Hayali Cemaatler. Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması, 6. Basım, İstanbul: Metis Yayınları, Ekim 2011.
• Aras, İlhan, “2014 Avrupa Parlamentosu Seçimleri”, Ankara Avrupa Araştırmaları Dergisi, Cilt:16, No:1, (Yıl: 2017), 1-32.
• Arı, Tayyar, Uluslararası İlişkiler Teorileri. Çatışma, Hegemonya, İşbirliği, 4. Baskı, İstanbul: ALFA Yayınları, 2006.
• Avrupa Ayrımcılık Yasağı Hukuku El Kitabı, AB Temel Haklar Ajansı, 2010.
• Aydın-Düzgit, Senem, Türklük, Müslümanlık, Doğruluk. AB’nin Türkiye Söylemleri, Koç Üniversitesi Yayınları: İstanbul, Kasım 2015), İngilizceden çeviren: Barış Cezar, 59.
• Baylis, John, “Uluslararası İlişkilerde Güvenlik Kavramı”, Uluslararası İlişkilerde Çatışmadan Güvenliğe içinde, Derleyenler: Mustafa Aydın, Hans Günter Brauch, Mitat Çelikpala, Ursula Oswald
• Spring, Necati Polat, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları: İstanbul, Ekim 2012.
• Booth, Ken, Dünya Güvenliği Kuramı, Küre Yayınları: İstanbul, Ağustos 2012.
• Breuer, Stefan, Milliyetçilikler ve Faşizmler. Fransa, İtalya ve Almanya Örnekleri, İstanbul: İletişim Yayınları, 2010.
• Bulut, Yılmaz, Almanya’da Müslümanlar.Toplumsal Etkileşim Sürecinde Sorun ve Perspektifler, Ankara; Kadim Yayınları, Nisan 2014.
• Calhoun, Craig, Milliyetçilik, Üçüncü Baskı, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, Ekim 2012.