Türkiye’de Tekafül (Katılım Sigortacılığı) ve Uygulanabilirliği Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2019, Sayı: 13, 44 - 57, 24.12.2019

İlker Dilek

Öz

Geleneksel sigortacılık sisteminde İslam hukukuna aykırı olan faiz ve belirsizlik gibi olguların bulunması, dini hassasiyeti olan bireyleri bu tür bir risk yönetimi sisteminden alıkoymaktadır. Bu doğrultuda İslam hukukuna uygun biçimde düzenlenmiş bir sigortacılık sistemi olan Tekafül ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada Tekafül sistemine yönelik literatür çalışması yürütülerek kavramsal çerçeve belirlenmiştir. Ardından sigorta sektöründen yetkililerle yapılan derinlemesine görüşmelerde elde edilen veriler betimsel analiz yöntemiyle değerlendirilmiştir. Görüşmeler öncesinde “Görüşme Formu” kişilere verilmiş, derinlemesine görüşme verileri ses kayıt cihazı ile kayıt altına alınmış ve deşifre işlemi ile bilgisayar ortamına metin biçiminde aktarılmıştır. Görüşme formunda yer alan sorular ile temalar belirlenmiş, veriler gruplandırılmış ve belirlenen temalar üzerinden betimsel analiz ile temalara karşılık gelen cevaplar belirlenmiştir. Veriler değerlendirildikten sonra Tekafül sisteminin Türkiye’de uygulanabilirliği konusunda ortaya çıkan temalar sonucunda tekafül sisteminin tanımının netleşmesi gerekliliği, Türkiye’de Tekafül’ün potansiyelinin olmasına rağmen mevcut durumunun yeterli olmadığı, mevzuat açısından çeşitli düzenlemeler yapılmasının gerektiği, Tekafül sisteminin bilinirlik seviyesinin yeterli olmadığı, Tekafül üzerine verilen ortak bir fetvanın bulunmadığı ve bu konuda bir otoritenin eksik olduğu, Tekafül sigorta şirketlerinin özellikle risk transferi konusunda çeşitli problemlerle karşılaştığı ve fon değerlendirmesinin faizsiz yollarla yürütülmesi açısından zorluklar barındırdığı tespit edilmiştir. Tespit edilen temalara yönelik öneriler, yapılan görüşmeler ve literatür çalışmaları ışığında oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Risk Yönetimi, Sigortacılık, Tekafül, Türkiye

Kaynakça

• Referans1 Maysami, R. C., & Williams, J. J. (2006). Evidence on the relationship between Takaful insurance and fundamental perception of Islamic principles. Applied Financial Economics Letters, 2(4), 229-232.
• Referans2 Swartz, N. P., & Coetzer, P. (2010). Takaful: an Islamic insurance instrument. Journal of Development and Agricultural Economics, 2(10), 333-339. Lila, N. (2019). İslam Hukuku Açısından Online Alışverişte Teslimin Gerçekleşmemesine Bağlı Garar ve Sonuçları. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (SAUIFD), 21(39), 253-279.
• Referans3 Yıldırım, İ. (2014). Tekafül (İslami) Sigortacılık Sisteminin Dünyadaki Gelişimi ve Türkiye’de Uygulanabilirliği. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(2), 49-58.
• Referans4 Kwon, W. J., & Maysami, R. (1999). ‘An Analysis of Islamic Takaful Insurance–A Cooperative Insurance Mechanism. Journal of Insurance Regulation (Winter), 109-32.
• Referans5 Coolen-Maturi, T. (2013). Islamic insurance (takaful): demand and supply in the UK. International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, 6(2), 87-104.
• Referans6 Pasha, A. T., & Hussain, M. M. (2013). Takaful business models: a review, a comparison. Business Management Dynamics, 3(4), 24. Htay, S. N. N., & Zaharin, H. R. (2012). Critical analysis on the choice of Takaful (Islamic Insurance) operating models in Malaysia. World Journal of Social Sciences, 2(2), 112-127.
• Referans7 Dikko, M. (2014). An analysis of issues in takaful (Islamic insurance). European Journal of Business and Management, 6(15), 1-5. Abdullah, A., & Yaacob, H. (2012). Legal and Shariah Issues in the Application of Wakalah-waqf Model in Takaful Industry: An Analysis. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 65, 1040-1045.
• Referans8 Salman, S. A. (2014). Contemporary issues in Takaful (Islamic insurance). Asian Social Science, 10(22), 210. Sadeghi, M. (2010). The Evolution of Islamic Insurance-Takaful: a literature survey. Insurance Markets and Companies: Analyses and Actuarial Computations, 1(2), 100-107.
• Referans9 Ustaoğlu, M. (2014). Alternatif faizsiz sigortacılık uygulamaları ve gelir seviyesine göre kamu bilincinin değerlendirilmesi: Ampirik analiz. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(2). Türkiye Sigortalar Birliği (2017) SB Başkanı Atilla Benli’den Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu’na ilişkin açıklama https://www.tsb.org.tr/tsb-baskani-atilla-benli-nin-sddk-kurulusuna-iliskin-basin-aciklamasi.aspx.aspx?pageID=409&nID=15222&NewsCatID=%20331 (son erişim. 22.09.2019).
• Referans10 Çalık, A. (2014). Katılım Bankalarında Sigorta Uygulamaları ve Tekafül Sigorta Sistemi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, 51(587), 95-106.