TRAKYA’DAKİ BAŞLICA SULAMA KOOPERATİFLERİNİN KIRSAL KALKINMA YÖNÜNDEN BAZI PERFORMANS GÖSTERGELERİ

Yıl 2012, Cilt: 1 Sayı: 1, 2005 - 2014, 01.01.2012

Erol Özkan Harun Hurma Başak Aydın Erkan Aktaş Gülen Özdemir Ömer Azabağaoğlu

Öz

Araştırmada, Trakya bölgesinde sulama işletmeciliğini devir alan sulama kooperatiflerinden büyük sulamaları
işleten beş tanesi seçilmiş ve çeşitli yönlerden performansları belirlenmeye çalışılmıştır. Bildiriye konu olan performans
değerlendirmesinin yapılmasını sağlayan veriler; Kırklareli Kayalıköy Barajı Sulama Kooperatifi, Kırklareli Barajı Sulama
Kooperatifi, Edirne Altınyazı Karasaz Ovaları Sulamaları Sulama Kooperatifi, Edirne Keşan Kadıköy, Dokuzdere, Mercan
Göletleri Sulama Kooperatifi, Tekirdağ Malkara Karaidemir Barajı Sulama Kooperatifinden alınmıştır. Belirtilen sulama
kooperatiflerinden 2008, 2009, 2010 yıllarına ait alınan verilerin değerlendirilmesi sonucunda; her bir kooperatif için sulama
oranı, yatırımın geri dönüşüm oranı, su ücreti toplama performansı, masrafları karşılama oranı, bakım giderlerinin gelire
oranı, işletmede çalışan kişi sayısı başına sulanan alan, su dağıtımında istihdam edilen kişi başına düşen toplam masraf. vb.
gibi performans kriterleri, sağlanmıştır. Bulunan bu veriler kırsal kalkınma açısından değerlendirilmiş ve açıklamalar
getirilmeye çalışılmıştır. Değerlendirmelerde Sulama ve Drenajda Teknoloji ve Araştırma Uluslararası programı (IPTRID) ve
Dünya Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından geliştirilen karşılaştırmalı değerlendirme rehberindeki göstergelerden bazıları
kullanılarak sonuca ulaşılmıştır. Bu sayede ele alınan sulama kooperatifleri çeşitli teknik ve mali etkinlikleri diğer deyişl e
performansları açısından irdelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, sulama oranı ve birim alana düşen çalıştırılan personel
sayısı bakımından Edirne Altınyazı Karasaz sulama kooperatifinin, su ücreti toplama performansı ve masrafları karşılama
oranı bakımından ise Tekirdağ Karaidemir sulama kooperatifinin diğerlerinden daha iyi olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Kırsal kalkınma, sulama kooperatifi, teknik etkinlik, mali etkinlik, performans

SOME PERFORMANCE INDICATORS OF MAIN IRRIGATION COOPERATIVES IN TERMS OF RURAL DEVELOPMENT IN EAST THRACE REGION

Öz

In this research, five of the irrigation cooperatives which run main irrigations and spell irrigation administration in Thrace region have been chosen and their performances from various directions have been tried to be determined. The data which have provided the performance evaluation have been obtained from Kırklareli Kayalıköy dam irrigation cooperative, Kırklareli dam irrigation cooperative, Edirne Altınyazı Karasaz plains irrigation cooperative, Edirne Keşan Kadıköy, Dokuzdere, Mercan ponds irrigation cooperative, Tekirdağ Malkara Karaidemir dam irrigation cooperative. As a result of the evaluation of the data of 2008, 2009 and 2010 years obtained from stated irrigation cooperatives, some performance criteria as irrigation ratio, recycling ratio of the investment, water wage collection performance, expense compensation ratio, the ratio of maintenance expenses to income, irrigated area per person number in the enterprise and total expenses per employed person in water distribution have been provided. These data have been evaluated in terms of rural development and some explanations have been done. In evaluations, some of the indicators in comparative evaluation guide book which has been developed by Technology and Research International program in Irrigation and Drainage (IPTRID) and World Food and Agriculture Organization (FAO) have been used. Thanks to this, the irrigation cooperatives have been explicated in terms of various technical and financial efficiencies or performances in other words. According to the results, Edirne Altınyazı Karasaz Irrigation Cooperative is better than other cooperatives in terms of irrigation ratio and employed personnel number per unit area. Tekirdağ Karaidemir irrigation cooperative is better than other cooperatives in terms of water wage collection performance and expense compensation ratio

Anahtar Kelimeler

Rural development, irrigation cooperative, technical efficiency, financial efficiency, performance

Kaynakça

• Beyribey, M. 1997. Devlet Sulama Şebekelerinde Sistem Performansının Değerlendirilmesi. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayın No: 1480, Bilimsel Araştırmalar ve İncelemeler. 813. Ankara
• Çakmak, B., Tekiner, M.,2011. Çanakkale Kepez Kooperatifinde Sulama Performansının Değerlendirilmesi. I. Ulusal Sulama ve Tarımsal Yapılar Sempozyumu. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş, 27-29 Mayıs 2010.
• DSİ, 2011. http://www.dsi.gov.tr/hizmet/tarim.htm
• Koral, A. 1996. Köy Hizmetleri Araştırma Projesi. Köy Hizmetleri Araştırma Enstitüsü Tokat.
• Malano, H., Burton, M., 2001. Guidelines For Benchmarking Performance in the Irrigation and Drainage Sector. International Program for Technology and Research in Irrigation and Drainage (IPTRID), pp.44, FAO, Rome, Italy.
• Nalbantoğlu, G., Çakmak, B., 2007. Akıncı Sulama Birliğinde Sulama Performansının Karşılaştırmalı Değerlendirmesi. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi 2007, 13(3) 213-223. Ankara.
• Özkan, E., Aydın, B., Kayhan, İ.E., 2002. Kırklareli Yöresinde Sulama Tesislerinin Etkin Kullanımını Etkileyen Sosyo-Ekonomik Faktörler. Köy Hizmetleri Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Yayın No:121. Kırklareli.
• Tekiner, M., Çakmak, B., 2011. Kapalı Borulu Sulama Şebekelerinde Karşılaştırmalı Değerlendirme İle Sistem Performansının Belirlenmesi. Uluslar arası Katılımlı I. Ali Numan Kıraç Tarım Kongresi ve Fuarı. 27-30 Nisan 2011, Eskişehir.
• www.dsi.gov.tr/hizmet/tarim.html