SPOR YAPAN VE SEDANTER ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN BESLENME BİLGİ TUTUM VE YAŞAM KALİTELERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 13 Sayı: 3, 258 - 266, 25.12.2019

Gürkan Yılmaz Samed Karaca

Öz

Bu çalışmanın amacı spor yapan ve spor yapmayan üniversite öğrencilerinin beslenme bilgi, tutum ve yaşam kalitelerinin incelenmesidir. Çalışmaya 527 erkek, 429 kadın toplam 956 üniversite öğrenci katılmıştır. Üniversite öğrencilerinin beslenme bilgi ve tutumunun belirlenmesinde Beslenme anketi kullanılmıştır. Üniversite öğrencilerinin yaşam kalitelerinin belirlenmesinde ise; Dünya Sağlı Örgütü Yaşam Kalitesi Ölçeği Kısa Formu kullanılmıştır. Demografik bilgilerin elde edilmesinde ise kişisel bilgi formu kullanılmıştır. İstatistik analiz değerlendirilmesinde gruplar arası karşılaştırılmada Independent Samples T testi kullanılmıştır.
Beslenme dersi alanların ve spor yapan kişilerin beslenme bilgisi, beslenme tutumlarının, beslenme dersi almamış olanlara ve sedanterlere göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde yüksek olduğu belirlenmiştir (P<0.05). Ayrıca beslenme dersi alanların ve spor yapan kişilerin yaşam kaliteleri beslenme dersi almamış olanlara ve sedanterlere göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde yüksek olduğu tespit edilmiştir(P<0.05).
Sonuç olarak beslenme ile ilgili eğitimin ve spor yapmanın beslenme tutumu ve yaşam kalitesini artırdığı göz önüne alınarak kişileri spora teşvik etmeye ve beslenme ile ilgili bilinçlendirmeler yapılması önerilmektedir. Yapılan aktivitelerin kişileri fizyolojik, psikolojik yönden rahatlattığı, spor yapmak ve beslenme konusunda bilgi sahibi olan kişilerinde yaşam kalitesini arttırabilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Beslenme, Yaşam Kalitesi, Spor, Sedanter

Kaynakça

• Akyürek G., Bumin G. (2013). Alt extremite ampute ve polio myelit sekelli kişilerin toplumsal katılım, yaşam kalitesi ve çevre ile ilgili algılarının karşılaştırılması. Uluslararası Katılımlı Egoterapi ve Rehabilitasyon Kongresi. 30 Mayıs-1 Haziran, Ankara, 149-150.
• Aldinç H., Aytar B., Demetçi EM., Seçen EA., Şahin A., Yılmaz H. (2004). Ankara İlinden Seçilen Birinci Basamak Sağlık Kuruluşlarına Başvuran 18 Yaş ve Üzeri Kişilerin Medikososyal Özelliklerine göre Yaşam Kalitelerinin Karşılaştırılması.
• Avcı K., Pala K. (2004). Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesinde Çalışan Araştırma Görevlisi ve Uzman Doktorların Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 30(2), 81- 85.
• Ayhan C. (2017). Aktif sporcuların rekreatif etkinliklere katılımlarına engel oluşturabilecek faktörlerin yaşam tatmini ve yaşam kalitesi üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Başaran S., Güzel R., Sarpel T. (2005). ‘Yaşam kalitesi ve sağlık sonuçlarını değerlendirme ölçütleri [Quality of life and health outcome assessment questionnaires]. Romatizma [Acta Rheumatologica Turcica]. 20, 55-63.
• Batmaz H. (2018). Yetişkinler İçin Beslenme Bilgi Düzeyi Ölçeği Geliştirilmesi Ve Geçerlik-Güvenirlik Çalışması. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beslenme Ve Diyetetik Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Bayrak M. (2011). Sporu bırakmış profesyonel futbolcuların depresyon düzeylerinin yaşam kalitesi açısından değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Baysal A. (2015). Beslenme. Hatipoğlu Yayınevi, Ankara.
• Bozdağ B. (2019). Üniversite Öğrencilerinin Fiziksel Aktivite Düzeyleri İle Yaşam Kaliteleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Castillion PG., Sendio AR., Baneges JR., Garcia EL., Rodriquez-Artalejo F.(2005). Differences in Quality of Life Women and Men in the Older Population of Spain. Social Science & Medicine. 60, 1229-1240.
• Çekal N. (2007). Aşçıların Beslenme (Besin Öğeleri) Bilgi Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi. 18(1), 64-74.
• Dilbaz N. (1996). Yaşam kalitesi ölçümü ve psikiyatri. Psycho Med. 2, 1-20.
• Doğanay A., Sarı, M. (2006). Öğrencilerin üniversitedeki yaşam kalitesine ilişkin algılarının demokratik yaşam kültürü çerçevesinde değerlendirilmesi (Çukurova Üniversitesi Örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 4(16), 107–128.
• Ergen A., Tanrıverdi O., Kumbasar A., Arslan E., Atmaca D. (2011). Sağlık Personelinin Yaşam Kalitesi Üzerine Kesitsel Bir Çalışma. Haseki Tıp Bülteni. 49, 14-19.
• Eriş HM. (2012). Üniversite Öğrencilerinin Yaşam Kalitesi Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme Programı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Erol A., Toprak G., Yazıcı F. (2006). Psychologicaland Physical Correlates of Disordered Eating in Male and Female Turkish College Students. Psychiatry and Clinical Neurosciences. 60(3), 551-557.
• Gülmez, H. (2013). Çalışanların Yaşam Kalitesini Etkileyen Faktörler. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care. 7(4), 74-82.
• Irmak H. (2013). Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı. T.C. Sağlık Bakanlığı. Sağlık Eğitimi Genel Müdürlüğü. Ankara.
• Jones AM., Lamp C., Neelon M., Nicholson Y., Schneider C., Wooten SP., Zidenberg CS. (2015). Reliability and validity of nutrition knowledge questionnaire for adults. Journal of nutrition education and behavior. 47(1), 69-74.
• Kadıoğlu M., Ergün A. (2015). Üniversite Öğrencilerinin Yeme Tutumu, Öz-Etkililik ve Etkileyen Faktörler. Journal of Marmara University Institute of Health Sciences. 5(2), 96-104.
• Kangal A. (2009). Üniversite Yaşam Kalitesi Ölçeğinin Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi Ve Türk Üniversite Öğrencilerine Uyarlanması. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Kar Z. (2018). Alt ekstremite ampütasyonu olan hastaların beden imajı ve yaşam kaliteleri ile yaşadıkları sorunların incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.
• Kavas A., Kavas A. (1985). Üniversite Öğrencilerinin Beslenme Bilgi Düzeyi, Beslenmeye Karşı Tutumları ve Beslenme Durumları Üzerine Bir Araştırma. Beslenme ve Diyet Dergisi. 14, 63-73.
• Koçoğlu D., Akım B. (2009). Sosyoekonomik Eşitsizliklerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Yaşam Kalitesi ile İlişkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi. 2(4), 145-154.
• Martens MK., Assema P., Brug J. (2005). Who do adolescent eat what they eat? Personal and social environmental predictors of fruits, snack and breakfast consumption among 12-14 year old Dutch students. Public Health Nutrition. 8(8), 1258-1265.
• Nergis S. (1998). Yaşam Kalitesini Yükselten Temel Unsur Olarak İşin İnsancıllaştırılması. 6. Ergonomi Kongresi Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları. Ankara, (622), 519-532.
• Salici O. (2010). Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu öğrencilerinin üniversitedeki yaşam kalitesine ilişkin algılarının demokratik yaşam kültürü çerçevesinde değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Seidell J. (1998). Dietary fat and obesity: an epidemiologic perspective. American Journal of Clinical Nutrition. 67, 546.
• Şanlıer N., Konaklıoğlu E., Güçer E. (2009). Gençlerin Beslenme Bilgi, Alışkanlık ve Davranışları İle Beden Kütle İndeksleri Arasındaki İlişki. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 29(2), 333-352.
• Tekkanat Ç. (2008). Öğretmenlik bölümünde okuyan öğrencilerde yaşam kalitesi ve fiziksel aktivite düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Torlak SE., Yavuzçehre, PS. (2008). Denizli Kent Yoksullarının Yaşam Kalitesi Üzerine Bir İnceleme. Çağdaş Yerel Yönetimler. 17 (2), 23-44.
• Tözün M., Sözmen MK., Babaoğlu AB. (2017). Türkiye’nin Batısında Bir Üniversite’nin Sağlık İle İlişkili Okullarında Beslenme Alışkanlıkları Ve Bunun Obezite, Fizik Aktivite Ve Yaşam Kalitesi İle İlişkisi. Türk Dünyası Uygulama Ve Araştırma Merkezi Halk Sağlığı Dergisi. 2(1), 1-16.
• Tütüncü, İ., Karaismailoğlu E. (2013). Üniversite öğrencilerinin beslenme bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Uluslararası Hakemli Akademik Spor Sağlık ve Tıp Bilimleri Dergisi. 3(6), 29-42.
• Ünalan D., Öztop DB., Elmalı F., Öztürk A., Konak D., Pırlak B., Güneş D. (2009). Bir Grup Sağlık Yüksekokulu Öğrencisinin Yeme Tutumları ile Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Arasındaki İlişki. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 16(2), 75-81.
• Vural Ö., Eler S., Atalay GN. (2010). Masa Başı Çalışanlarda Fiziksel Aktivite Düzeyi ve Yaşam Kalitesi İlişkisi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 8(2), 69-75.
• Yurttagül M. (1995).Hafif Şişman ve Şişman Kadınların Beslenme Alışkanlık ve Zayıflamaya İlişkin Tutum ve Davranışları. Beslenme ve Diyet Dergisi. 24(1), 59.
• Zaborowicz K., Czarnocińska J., Galiński G., Kaźmierczak P., Górska K., Durczewski P. (2016). Evaluatıon of Selected Dıetary Behavıours of Students Accordıng To Gender and Nutrıtıonal Knowledge. Roczniki Państwowego Zakładu Higieny. 67(1), 45-50.