SERBEST ZAMANLARINDA FİZİKSEL AKTİVİTE YAPAN VE YAPMAYAN ÖĞRETİM ELEMANLARININ STRES DÜZEYLERİNİN VE SOSYODEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 15 Sayı: 1, 9 - 24, 13.03.2021

Muhammet Kocamaz , Murat Erdoğdu

Öz

Çalışmanın amacı; serbest zamanlarında fiziksel aktivite yapan ve yapmayan öğretim elemanlarının stres düzeylerinin ve sosyodemografik özelliklerinin incelenmesidir. Çalışmanın örneklem grubunu Konya ilindeki farklı üniversitede görev yapan tarama modeli ile seçilmiş 500 öğretim elemanı oluşturmaktadır. Çalışmaya yaş aralığı 25 üzeri olan 285 kadın 215 erkek öğretim elemanı katılmıştır. Katılanlara 5'li likert tipi ölçek uygulanmıştır. Verilerin analizinde (SPSS 21.0) paket programı kullanılmıştır. Örneklemden alınan verilere Tek yönlü varyans analizi ve t testi analizleri uygulanmıştır. T testi sonuçlarına göre; fiziksel aktivite yapan ve yapmayan öğretim elemanlarının stres düzeylerinde anlamlı düzeyde farklılık bulunmuştur (p<0.05). Serbest zamanlarında fiziksel aktiviteye katılan öğretim elemanlarının stres düzeyleri yapmayanlara göre daha düşük çıkmıştır. Ayrıca fiziksel aktivite yapan kadın öğretim elemanlarının stres düzeyleri erkeklere göre anlamlı derecede düşük çıkmıştır (p<0.05). One Way Anova testi sonuçlarına göre; serbest zamanlarında fiziksel aktivite yapmayan öğretim elemanlarının stres düzeylerinde ünvana göre farklılık bulunmuştur (p<0.05). Buna göre öğretim görevlilerinin stres düzeyi diğer ünvanlara göre anlamlı derecede yüksek çıkmıştır. Görev yerine göre stres düzeyi karşılaştırmasında Necmettin Erbakan Üniversitesinde görev yapan akademik personelin stres düzeyinin hem KTO Karatay Üniversitesi hem de Selçuk Üniversitesi akademik personelinden yüksek stres düzeyine sahip olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fiziksel Aktivite, Serbest Zaman, Stres

Kaynakça

• Müftüler, M. (2009). Üniversite öğrencilerinin çoklu zeka alanlarına göre serbest zaman tercihlerinin belirlenmesi. Türkiye Kick Boks Federasyonu Spor Bilimleri Dergisi. Cilt:1(2), 1-9
• Kuo, CT. (2013). A Study of the correlation between leisure benefits and behavioral ıntentions-using bantou arts and cultural village as an example. International Review of Management and Business Research. 2(4), 1065- 1074.
• Patry, DA., Blanchard, CM., Mask, L. (2007). Measuring university students’ regulatory leisure coping styles: planned breathers or avoidance? Leisure Sciences. 29(3), 247–265.
• Wu, HC., Liu, A.,Wang, CH. (2010). Taiwanese university students' Perceived Freedom and Participation in Leisure, Annals of Leisure Research, 13(4), 679-700.
• Kim, JH., Heo, JM., Dvorak, R., Han, A. (2018). Benefits of leisure activities for health and life satisfaction among western migrants. Annals of Leisure Research. 21(1), 41–57.
• Ho, TS. (2018). An exploration of relationship among leisure ınvolvement, leisure benefits, quality of life and training effects of collegiate athletes. The International Journal of Organizational Innovation. 10(4), 327-344.
• Yurcu, G., Kasalak, MA., Akıncı, Z. (2018). Turistlerin boş zaman motivasyonu ve tatminini etkileyen faktörler: Beldibi örneği. Manas Journal of Social Studies. 7(2), 518-536
• Neulinger, J. (1981). To leisure: An introduction. To leisure: an introduction.
• Kocaekşi, S. (2012). Boş zaman ve rekreasyon yönetimi. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları, Eskişehir, 14-68
• Yıldırım, Y., Taşmektepligil MY. (2011). Beden eğitimi ve spor yüksekokullarındaki görevli akademisyen personelinin örgütsel stres ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(4), 131-140
• Haberman, M. (2004). Teacher bornout in black and white, The Haberman Educational Foundation, Milwakue, 80-95
• Van Dick, R., Wagner, U., Petzel, T., Lenke, S., Sommer, G. (1999). Occupational stress and social support: first results of a study among schoolteachers. Psychologie in Erziehung und Unterricht, 46(1), 55-64.
• Ardıç, K.,Polatçı, S. (2008) Tükenmişlik sendromu akademisyenler üzerinde bir uygulama:GOÜ Örneği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2). 69-96
• Cohen, S., Kamarck, T., Mermelstein, R. (1983). A Global Measure of Perceived Stress. Journal of Health and Social Behavior, 24(3), 385-396.
• Yerlikaya, EE., İnanç, B. (2007). Algılanan Stres Ölçeği’nin Türkçe çevirisinin psikometrik özellikleri. IX. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi Özet Kitabı.
• Uney, R., Erim, BR. (2019). The effects of regular physical exercise on violent behavior, coping with stress and self-confidence in male prisoners of a closed prison/Kapali cezaevindeki kalan erkek mahkumlarda duzenli fiziksel egzersizin siddet davranışı, stresle bas etme ve özgüven üzerine etkileri. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 20(6), 619-627.
• Ajzen, I., Driver, BL. (1991). Prediction of leisure participation from behavioral, normative, and control beliefs: An application of the theory of planned behavior. Leisure Sciences, 13(3), 185-204.
• Letho, XY., Park, O., Fu, X., Lee, G. (2014). Student life stress and leisure participation. Annals of Leisure Research, 17(2), 200-217.
• Çoruh, Y. Stres ve sağlık üzerine boş zamanlarda yapılan sporun etkisi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi 21(3), 73-78.
• Canan, F., Ahmet Ataoğlu (2010). Anksiyete, depresyon ve problem çözme becerisi algısı üzerine düzenli sporun etkisi. Anatolian Journal of Psychiatry 11(38), 38-43.
• Serdar, E., Demirel, M. (2020) Algılanan stres ile serbest zaman doyumu arasındaki ilişki: Spor bilimleri öğrencileri örneği. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 22(3), 54-64.
• Eraslan, M., Bradley LD. (2015). Stress level evaluatıon of physıcal educatıon and sports academy students based on varıous parameters. Journal of Physical Education & Sports Science/Beden Egitimi ve Spor Bilimleri Dergisi 9(1), 179-185
• Soyer, F., Tolukan, E., Dugenci, A. (2019). Investigation of the relationship between leisure satisfaction and smartphone addiction of university students. Asian Journal of Education and Training. 5(1), 229-235.
• Lapa,TY. (2013). Life satisfaction, leisure satisfaction and perceived freedom of park recreation participants. Procedia - Social and Behavioral Sciences. 93, 1985-1993.
• Peluso MAM, Andrade LHSGD. (2005). Physical activity and mental health: The association between exercise and mood. Journal of Clinics . 60(1), 61-70.
• Uyan, A. (2012). Ergenlerde Sosyal destek ile algılanan stres düzeynin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Arel Üniversitesi. İstanbul.
• Akpınar, B. (2013). Öğretmen adaylarının stres düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından analizi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 229-241.
• Özyıldırım, E. (2015). Erzurum il merkezinde çalışan hekimlerde yaşam kalİtesi, algılanan stres düzeyi ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Erzurum.
• Kara D., Koç H. (2009) Öğretim elemanlarının stresle başa çıkma davranışlarının bazı değişkenlere göre belirlenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi 1(2), 35-50.
• Savcı, M., Aysan F. (2014). Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Stres Düzeyi ile Stresle ile Başa Çıkma Stratejileri Arasındaki İlişki. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1) 44-56.
• Shaw, MP., Peart, DJ., Fairhead, OJW. (2017). Perceived stress in university students studying in a further education college. Research in Post-Compulsory Education. 22(3), 442-452.
• Şahin, A. (2018). Üniversite öğrencilerinin algılanan stres düzeylerinin fakülte türü ve cinsiyet değişkenlerine göre incelenmesi. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi 2(1), 28-35.
• Aydın, A., Üçüncü K., Taşdemir T. (2011). Akademik performansı etkileyen stres kaynaklarının belirlenmesine yönelik bir alan çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 8(2) 387-399.
• Göksel, A., Tomruk Z. (2016). Akademisyenlerde stres kaynakları ile stresle başa çıkmada ve stres durumunda gösterilen davranışların ilişkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 20(2), 315-342.
• Gökgöz, H. (2013). Stresin Çalışanların Performansı Üzerine Etkisi: Öğretim Elemanları Üzerine Bir Çalışma. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Edirne.
• Kaya, MD., Keskin G. (2008). Yöneticilerin yönetsel stres kaynakları ve strese yatkınlık düzeyleri: Erzurumda bir çalışma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 11(1), 371-388.
• Aytaç, M., Aytaç S., Fırat Z., Bayram N., Keser A. (2001). Akademisyenlerin çalışma yaşamı ve kariyer sorunları. Uludağ Üniversitesi Araştırma Fonu İşletme Müdürlüğü Proje no: 99/29.