Ergen Lise Öğrencilerinin Sosyal Kaygıları ile Ebeveyn Tutumları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi

Yıl 2020, Sayı: 6, 16 - 33, 01.12.2020

Yeliz Çoban Cebrail Kısa

Öz

Bu çalışmada liseye devam eden ergenlerin sosyal kaygı düzeyleri ile algıladıkları ebeveyn tutumları arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlanmıştır. Bu araştırma nicel araştırma modellerinden ilişkisel tarama modeline uygun olarak tasarlanmıştır. Araştırmanın ulaşılabilir evreni olarak Bursa ili Osmangazi ilçesi olarak belirlenmiştir. Örneklem, Süleyman Çelebi Anadolu Lisesinde öğrenim gören 15-17 yaş aralığında 300 lise öğrencisinden oluşmaktadır. Veri toplama araçları olarak; öğrencilerin sosyo-demografik özelliklerinin belirlenmesi için “Sosyo Demografik Bilgi Formu”, öğrencilerin sosyal anksiyetelerinin belirlenmesi için “Ergenler İçin Sosyal Kaygı Ölçeği”, algılanan ebeveyn tutumlarının belirlenmesi için “Anne Baba Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. “Anne Baba Tutum Ölçeği”, “Demokrat Tutum”, “Koruyucu İstekçi Tutum”, “Otoriter Tutum” alt testlerinden oluşmaktadır. ESKÖ, ODK Olumsuz Değerlendirilme Korkusu, G-SKHD Genel Sosyal Durumlarda Korku ve Huzursuzluk Duyma, Y-SKHD Yeni Sosyal Durumlarda Korku ve Huzursuzluk Duyma alt testlerinden oluşmaktadır. Verilerin analizinde; tek yönlü varyans analizi, alt grup karşılaştırmalarında Tukey çoklu karşılaştırma testi, ikili grupların karşılaştırmasında bağımsız t testi, nitel verilerin karşılaştırmalarında ki-kare testi gibi istatistiksel tekniklerden yararlanılmıştır. Araştırma sonuçlarına gore; sosyal kaygı ile otoriter ve koruyucu istekçi ebeveyn tutumları arasında pozitif yönde ilişki bulunmuştur. Ebeveynlerin otoriter ve koruyucu istekçi tutumunun, ergenlerdeki sosyal kaygıyı arttırdığı söylenebilir. Katılımcıların sosyo-ekonomik durumlarına ve cinsiyete göre sosyal kaygı ve ebeveyn tutumlarında farklılaşma görülmüştür

Anahtar Kelimeler

Ergenlik, Sosyal Kaygı, Ebeveyn Tutumu

Determining the Relationship Between Adolescent High School Students' Social Anxiety and Parental Attitudes

Öz

In this study, the relation between social anxiety levels of adolescents and perceived parental attitudes is aimed to be researched. This research was designed in accordance with correlational survey model which is one of the quantitative research models. Osmangazi district in city of Bursa was detected as the available universe of the research. Sample consists of 300 high-schoolers aged between 15-17 studying at Süleyman Çelebi Anatolian High School. As data collection tools, “Socio-Demographical Information Form” to detect socio-demographical features, the “Social Anxiety Scale for Adolescents” SAS-A to measure social anxiety levels of the students, “Parental Attitude Scale” to measure perceived parental attitudes were used. . “Parental Attitude Scale” contains subtests of “Democratic Attitude”, “Protective Demanding Attitude”, “Authoritarian Attitude”. SAS-A consists of Fear of Negative Evaluation FNE , Social Fear and Discomfort-General SFD-General and Social Fear and Discomfort-New SFD-New subtests. Statistical techniques such as one-way analysis of variance in data analysis, Tukey’s multiple comparison test in subgroup comparisons, independent t test in comparison of dual-groups, chi square test in comparison of qualitative data were made use of. According to results of the research, it was revealed that there was positive relation between the social anxiety and protective demanding parental attitudes and authoritarian attitudes. It can be said that authoritarian and protective demanding parental attitudes increase the social anxiety. When socioeconomic status and gender of the participants were taken into consideration, it was observed that there was differentiation in social anxiety and parental attitudes

Anahtar Kelimeler

Adolescence, Social Anxiety, Parental Attitudes

Kaynakça

• Akhtar, S. (2017). Acının Kaynakları Korku,Açgözlülük,Suçluluk,Kandırma,İhanet Ve İntikam. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Alisinanoğlu, F., & Ulutaş, İ. (2003). Çocukların Kaygı Düzeyleri İle Annelerin Kaygı Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Eğitim ve Bilim, 65-71.
• Aydın, A., & Sütcü, S. T. (2007). Ergenler İçin Sosyal Kaygı Ölçeğinin (ESKÖ) Geçerlik Ve Güvenirliğinin İncelenmesi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 79-89.
• Baumrind 1966 Akt: Kuzgun, Y., & Eldeleklioğlu, J. (1999). Anne Baba Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 69-77.
• Bögels&arkadaşları. (2001). Familial Correlates Of Social Anxiety İn Children And Adolescents. (A. V. Susan M.Bögels, Dü.) Behaviour Research And Therapy, 273- 287. Erkan, Z. (2002). Ergenlerin Sosyal Kaygı Düzeyleri,Ana Baba Tutumları ve Ailede Görülen Risk Faktörleri Üzerine Bir Çalışma,Doktora Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi,Sosyal Bilimler Enstitüsü,Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
• Erkan, Z., Güçray, S., & Çam, S. (2002). Ergenlerin Sosyal Kaygı Düzeylerinin Ana Baba Tutumları ve Cinsiyet Açısından İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi,Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 64-75.
• Ersoy, B. (2017, Aralık 17). Musa'nın Değneği. Bilal Ersoy Web Sitesi: https://bilalersoy.com/psikanaliz/musanin-degnegi/ adresinden alınmıştır
• Ersoy, B. (2017, Aralık 27). Pürtelaş İnsanlar. Bilal Ersoy Web Sitesi: https://bilalersoy.com/psikanaliz/purtelas-insanlar/ adresinden alınmıştır
• Gökalp, P. G. (2000). Yaygın Anksiyete Bozukluğu. P. G. Gökalp, & R. Tükel (Dü.) içinde, Anksiyete Bozuklukları (s. 141). Ankara: Çizgi Tıp Yayınevi.
• Greca, M., & Lopez, N. (1998). Social Anxiety Among Adolescents:Linkages With Peer Relations and Friendships. Journal of Abnormal Child Psychology, 2(26), 83-94.
• Gruber, K., & Heimberg, R. G. (2016). Sosyal Anksiyete İçin Bir Bilişsel- Davranışçı Tedavi Paketi. R. G. Karin Gruber içinde, Anksiyete Terapisi (B. Büyükdere, Çev., s. 287- 289). İstanbul: Prestij Yayınları.
• Güneri, E. (2017). Psikolojide Kullanılan Ölçekler S:30,94,339. İstanbul: İstanbul Gelişim Üniversitesi Yayınları.
• Jeammet, M. P. (2016). İletişim. P. Jeammet içinde, Ergenlik,Anne Babalar ve Uzmanlar İçin Nirengi Noktaları (s. 161-174). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Kleın, M. (2012). Ergenlikteki Ketlenmeler Ve Güçlükler. M. Kleın içinde, Sevgi,Suçluluk Ve Onarım (L. Tanoğlu, Çev., s. 45). İstanbul: Pusula Yayıncılık.
• Köşkdere, A. A. (2018). Kaygı Yaratan ve Gideren Baba. Kaygı/Psikanaliz Yazıları (s. 13). içinde İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Lieb&arkadaşları. (2000). Parental Paychopathology,Parenting Styles,and the Risk of Social Phobia in Offspring. (H.-U. W. Roselind Lieb, Dü.) Arch Gen Psychiatry(57), 859- 866.
• Navaro'dan 1989 Akt: Aktaş, S. (2011). 9.Sınıfta Anne-Baba Tutumları ve Benlik Saygısı Arasındaki İlişkinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Odağ, C. (2008). Ergenler. İzmir: Odağ Psikanaliz ve Psikoterapi Eğitim Hizmetleri,Org.Ltd.Şti.
• Parman, T. (2017). Ergenlik Ve Ötesi. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Phillips, A. (2017). Kaçırdıklarımız/ Yaşanmamış Hayata Övgü. (S. Siral, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• Roudinesco, E. (2017). Her Şeye ve Herkese Karşı Lacan. (N. Başer, Çev.) İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Sümer, N., Aktürk, G. E., & Helvacı, E. (2010). Anne-Baba Tutum ve Davranışlarının Psikolojik Etkileri:Türkiye'de Yapılan Çalışmalara Toplu Bakış. Türk Psikoloji Yazıları, 42-59.
• Takako 1994 Akt:Erkan, Z. (2002). Ergenlerin Sosyal Kaygı Düzeyleri,Anne-Baba Tutumları ve Ailede Görülen Risk Faktörleri Üzerine Bir Çalışma,Doktora Tezi, 26. Adana: Çukurova Üniversitesi,Sosyal Bilimler Enstitüsü,Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
• Tanzi, B. (2018). Ergenlerde Algılanan Ebeveyn Kabul ve Reddinin Mükemmelliyetçilik ve Sosyal Kaygı Düzeyi İle İlişkisinin İncelenmesi,Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ufuk Üniversitesi,Sosyal Bilimler Enstitüsü,Psikoloji Anabilim Dalı,Psikoloji Programı.
• Torun, F. (2014). Yasın Dili:Ergenin Şiiri. P. Yazıları içinde, Psikanaliz Yaıları:Ergenlik (s. 64). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Tura, S. M. (2005). Günümüzde Psikoterapi. İstanbul: Metis Yayınları.
• Wallace, E. R. (2012). Dinamik Psikiyatri Kuramı Ve Uygulaması. (Y. Atalay, Çev.) İstanbul: Okuyan Us Yayıncılık.
• Winnicott, D. (2014). Oyun Ve Gerçeklik. (T. Birkan, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları-Ötekini Dinlemek 2.
• Yörükoğlu, A. (1978). Çocuk Ruh Sağlığı. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Zabcı, N. (2018). Seansta Şiddet. Çocuk Ve Ergenle Çalışmak-Psikanaliz Defterleri 1 (s. 59). içinde İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.