Öz
In the case of bi-directional heterogeneity, the Latin Square experimental design, which is a two-way blocking process, is widely used. In cases where there are more than two heterogeneities in the experiment, Sudoku experimental design which is developed as an alternative to Latin Square experimental design is used. Thus, it is possible to minimize the experimental error. In this study, the solutions of Type I, Type II, Type III and Type IV Sudoku trial designs are given. Web-based software has been developed to provide solutions for Sudoku experimental design. ASP (Active Server Pages) software language was used in the development of the software. It is thought that the Sudoku experimental design, the source of many factors and heterogeneity are effective in the experiments, can be useful especially the scientists working in fields such as agriculture.
Anahtar Kelimeler
Etik Beyan
Bu araştırmada hayvanlar ve insanlar üzerinde herhangi bir çalışma yapılmadığı için etik kurul onayı alınmamıştır.
Destekleyen Kurum
OMÜ BAP
Proje Numarası
PYO.ZRT.1904.17.047
Teşekkür
Bu çalışma, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Proje Yönetim Ofisi tarafından PYO.ZRT.1904.17.047 kodlu proje kapsamında desteklenmiş olup birinci yazarın yüksek lisans tezinden özetlenmiştir.
Kaynakça
- Bek Y, Efe E. 1989. Araştırma ve Deneme Metodları 1. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Adana, Türkiye, pp: 71.
- Cochran WG, Cox GM. 1957. Experimental Designs, 2nd ed. John Wiley and Sons, New York, US, pp: 471.
- Çelik Ş. 2012. Tesadüf blokları deneylerde tam gözlemle kayıp gözlemi tahmin ederek nispi etkinliğin karşılaştırılması: Tarım verilerinde uygulaması. Iğdır Univ J Inst Sci Tech, 2(4): 49-54.
- Danbaba A, Shehu A. 2016. On the combined analysis of sudoku square designs with some common treatments. Int J Stat Appl, 6(6): 347-351.
- Derici Yıldırım D, Taşdelen B. 2012. Deneysel araştırmalarda latin kare deneme düzenlerinin kullanımı. Mersin Üniv Sağlık Bil Derg, 5(2): 2-4.
- Düzgüneş O, Kesici T, Kavuncu F. 1987. Araştırma ve deneme metodları (İstatisik Metodları-II). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Ankara, Türkiye, pp: 33-48.
- Önder H. 2007. Using permutation tests to reduce type I and II errors for small ruminant research. J Appl Anim Res, 32(1): 69-72.
- Saba MFA, Sinha BK. 2014. SuDoKu as an experimental design - Beyond the traditional latin square design. Int J Stat Appl, 12(1): 15-20.
- Subramani J, Ponnuswamy KN. 2009. Construction and analysis of sudoku designs. Model Assist Stat Appl 4: 287-301.
- Yıldız N, Bircan H. 1991. Araştırma ve deneme metodları. Ankara Üniversitesi Yayınları, Ankara, Türkiye, pp: 1-9.
Öz
İki yönlü heterojenliğin bulunduğu durumlarda çift yönlü bloklama işlemi olan Latin Kare deneme deseni yaygın olarak kullanılmaktadır. Denemede ikiden fazla heterojenlik bulunduğu durumlarda Latin Kare deneme desenine alternatif olarak geliştirilen Sudoku deneme deseni kullanılmaktadır. Bu sayede deneme hatasının en aza indirilmesi sağlanabilmektedir. Bu çalışmada, Tip I, Tip II, Tip III ve Tip IV Sudoku deneme desenlerine ait çözümler verilmiştir. Sudoku deneme desenleri için çözüm yapılabilmesi amacıyla Web tabanlı bir yazılım geliştirilmiştir. Yazılımın geliştirilmesinde ASP (Active Server Pages) yazılım dili kullanılmıştır. Sudoku deneme desenlerinin pek çok faktör ve heterojenlik kaynağının denemelerde etkili olduğu özellikle tarım gibi alanlarda çalışan bilim insanlarına faydalı olacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler
Proje Numarası
PYO.ZRT.1904.17.047
Kaynakça
- Bek Y, Efe E. 1989. Araştırma ve Deneme Metodları 1. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Adana, Türkiye, pp: 71.
- Cochran WG, Cox GM. 1957. Experimental Designs, 2nd ed. John Wiley and Sons, New York, US, pp: 471.
- Çelik Ş. 2012. Tesadüf blokları deneylerde tam gözlemle kayıp gözlemi tahmin ederek nispi etkinliğin karşılaştırılması: Tarım verilerinde uygulaması. Iğdır Univ J Inst Sci Tech, 2(4): 49-54.
- Danbaba A, Shehu A. 2016. On the combined analysis of sudoku square designs with some common treatments. Int J Stat Appl, 6(6): 347-351.
- Derici Yıldırım D, Taşdelen B. 2012. Deneysel araştırmalarda latin kare deneme düzenlerinin kullanımı. Mersin Üniv Sağlık Bil Derg, 5(2): 2-4.
- Düzgüneş O, Kesici T, Kavuncu F. 1987. Araştırma ve deneme metodları (İstatisik Metodları-II). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Ankara, Türkiye, pp: 33-48.
- Önder H. 2007. Using permutation tests to reduce type I and II errors for small ruminant research. J Appl Anim Res, 32(1): 69-72.
- Saba MFA, Sinha BK. 2014. SuDoKu as an experimental design - Beyond the traditional latin square design. Int J Stat Appl, 12(1): 15-20.
- Subramani J, Ponnuswamy KN. 2009. Construction and analysis of sudoku designs. Model Assist Stat Appl 4: 287-301.
- Yıldız N, Bircan H. 1991. Araştırma ve deneme metodları. Ankara Üniversitesi Yayınları, Ankara, Türkiye, pp: 1-9.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Biyoistatistik, Biyometri |
| Bölüm | Research Articles |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | PYO.ZRT.1904.17.047 |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Temmuz 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 5 Nisan 2024 |
| Kabul Tarihi | 13 Haziran 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 |