Assessment of Hazards and Risks in a Marble Quarry

Yıl 2024, , 1294 - 1301, 15.11.2024

Demet Demir Şahin , Hasan Eker

https://doi.org/10.34248/bsengineering.1532507

Öz

Potential hazards and risks in marble quarries in Türkiye occur as a result of various factors. These include violations of occupational safety standards, equipment failures, changes in geological structure, lack of worker training and environmental impacts. However; occupational accidents occurring in industrial environments such as marble quarries can be due to various reasons. These may include factors such as falls, equipment failures, rock falls, chemical exposures and fatigue. The L matrix risk assessment method is a management tool used in many areas of industry. This method enables prioritisation of risks by evaluating the probability and impact of the risk on a matrix. The L matrix risk assessment method determines the probability and impact of each of these factors and visualises them on a matrix. The probability and impact values are ranked from low to high and the risk level is calculated by multiplying these values. This method can be an effective tool for identifying, prioritising and managing hazards and risks in marble quarries. However, for a complete and comprehensive assessment, it is important that enterprises cooperate with experts and act in accordance with local regulations. This study analyzed the hazards and risks in a marble quarry in Türkiye with the L-type risk assessment method. The results obtained show that intolerable risks such as tipping over of heavy machinery, falling rocks and breaking off large pieces in marble quarry drilling and open pit mining areas can have fatal consequences. Other significant risks in the open pit area include elements such as machinery and equipment impact, falling parts and dust. In addition, hygiene issues were considered a significant risk in open pit and general operating areas. On the other hand, breakdowns and traffic accidents are classified in the tolerable and mild risk group. This evaluation forms an important basis for taking the necessary measures to increase occupational safety. In this context, hazards and risks in a marble quarry in Türkiye were identified and risk assessment was carried out using the L-type risk assessment method.

Anahtar Kelimeler

Mine, Marble quarry, Risk assessment, L type matrix, Hazard, Risk

Bir Mermer Ocağındaki Tehlike ve Risklerin Değerlendirilmesi

Öz

Türkiye'deki mermer ocaklarında potansiyel tehlike ve riskler çeşitli faktörler sonucu oluşur. Bunlar arasında iş güvenliği standartlarının ihlali, ekipman arızaları, jeolojik yapıdaki değişimler, işçi eğitim eksikliği ve çevresel etkiler gibi unsurlar yer almaktadır. Bununla birlikte; mermer ocakları gibi endüstriyel ortamlarda meydana gelen iş kazaları çeşitli nedenlere bağlı olabilir. Bunlar arasında düşmeler, ekipman arızaları, kaya düşmeleri, kimyasal maruziyetler ve yorgunluk gibi faktörler yer alabilir. L matris risk değerlendirme yöntemi, endüstrinin birçok alanında kullanılan bir yönetim aracıdır. Bu yöntem, riskin olasılığını ve etkisini bir matris üzerinde değerlendirerek risklerin önceliklendirilmesini sağlar. L matris risk değerlendirme yöntemi, bu faktörlerin her birinin olasılığını ve etkisini belirleyerek bir matris üzerinde görselleştirir. Olasılık ve etki değerleri, düşükten yükseğe doğru derecelendirilir ve bu değerler çarpılarak risk seviyesi hesaplanır. Bu yöntem, mermer ocaklarındaki tehlike ve riskleri tanımlamak, önceliklendirmek ve yönetmek için etkili bir araç olabilir. Ancak, tam ve kapsamlı bir değerlendirme için işletmelerin uzmanlarla işbirliği yapması ve yerel yönetmeliklere uygun olarak hareket etmeleri önemlidir. Bu çalışma, Türkiye’deki bir mermer ocağındaki tehlike ve riskleri L tipi risk değerlendirme yöntemi ile analiz etmiştir. Elde edilen sonuçlar, mermer ocağında sondaj ve açık ocak işletme alanlarında ağır iş makinelerinin devrilmesi, kaya düşmesi ve büyük parçaların kopması gibi tolere edilemeyen risklerin ölümcül sonuçlar doğurabileceğini göstermektedir. Açık ocak alanındaki diğer belirgin riskler arasında makine ekipman çarpması, parça düşmesi ve toz gibi unsurlar yer almaktadır. Ayrıca, hijyen konuları da açık ocak ve genel işletme alanlarında dikkate değer bir risk olarak değerlendirilmiştir. Öte yandan, arızalar ve trafik kazaları, tolere edilebilir ve hafif risk grubu içinde sınıflandırılmıştır. Bu değerlendirme, iş güvenliğini artırmak için gerekli önlemlerin alınmasına yönelik önemli bir temel oluşturmaktadır. Bu kapsamında Türkiye’de yer alan bir mermer ocağındaki tehlike ve riskler L tipi risk değerlendirme yöntemi kullanılarak tanımlanmış ve risk değerlendirilmesi gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Maden, Mermer ocağı, Risk değerlendirme, L tipi matris, Tehlike, Risk

Kaynakça

• Adıgüzel M, Şengüler M. 2019. Türkiye mermer sektörünün ve rekabet gücünün incelenmesi. 3. Sektör Sosyal Ekon Derg, 54 (3): 1530-1546.
• Ağca E. 2010. Mermer fabrikalarında iş güvenliği risk analizi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, Türkiye, ss: 103.
• Altındağ R. 2018. Doğal taş ocaklarında artık oluşumunun önlenmesi ve artıkların değerlendirilmesi. Mermer Madenciliğinde Çevresel Yaklaşımlar, Muğla Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, Muğla, Türkiye, ss: 6.
• Bacak B. 2002. İş kazalarını etkileyen faktörler ve bunları önlemenin yolları; Çanakkale İli “Çimento, Toprak ve Cam Sektörü”nde bir uygulama. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, Türkiye, ss: 142.
• Bajpayee TS, Rehak TR, Wowrey GL, Ingram DK. 2004. Blasting in juries in surface mining with emphasis on flyrock and blast area security. J Saf Res, 35 (1): 47–57.
• Bayraktar H, Sahtiyancı E, Kuru A. 2019. Determining the possible effects of earthquake-related nonstructural risks in schools using risk assessment matrix method. J Disaster Risk Reduct, 2(2): 128-152.
• Çakıroğlu N. 2007. İş sağlığı ve güvenliği kapsamında risk analizi, denetimi ve tetra pak fabrikasında bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir, Türkiye, ss: 142.
• Çetin T. 2003. Türkiye mermer potansiyeli, üretimi ve ihracatı. GÜ, GEFAD, 23 (3): 243-256
• Dike İ. 2009. İsdemir A.Ş. ve Kardemir A.Ş. kok fabrikalarında iş kazaları açısından risk değerlendirmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, Türkiye, ss: 75.
• DPT 2001. Madencilik özel ihtisas komisyonu raporu, endüstriyel hammaddeler alt komisyonu, Toprak Sanayi Hammaddeleri 1, Çalışma Grubu Raporu, Ankara, Türkiye, ss: 63.
• Dolmaz O. 2018. Mermer kesme ve cilalama tesisinde iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri ve örnek bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Malatya, Türkiye, ss: 99.
• Doğan O, Keskin MÖ. 2023. L tipi matris yöntemi ve AHP yöntemi kullanılarak risklerin değerlendirilmesi: örnek bir uygulama. JESD, 11(4): 1282–1293.
• Doğan O, Bozbeyoğlu P, Erkoç N. 2023. Evaluation of risks by L-type (5x5) matrix method in an ore concentration structure: a case study. IJIASR, 7 (3): 75-90.
• Eleren A, Ersoy M. 2011. Mermer ocaklarında elmas tel ve kollu kesiciyle kesme teknolojilerinin iş güvenliği bakımından karşılaştırılmasında hata türü etki ve analiz yönteminin uygulanması. TUBAV Bilim Derg, 4(1): 9–19.
• Gümüş A, Akkoyun Ö. 2006. Mermer ocak işletmeciliğinde sık karşılaşılan iş kazaları üzerine bir inceleme. Mersem Türkiye Mermer ve Doğaltaş Sempozyumu Bildiri Kitabı, Mayıs 2006. ss: 2-3.
• Ilgaz SM. 2019. Mermer ve taşocağı işletmelerinde çalışanların iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin algılarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kütahya, Türkiye, ss: 56.
• Karaman T, Topaksu AK. 2020. Environmental measurements and risk assessment with L-Type matrix method in terms of occupational safety in textile business. CUNAS, 39 (2).
• Karra V. 2005. Proceeding of the traffic records forum. Buffalo, , 36(5): 413–421.
• Keskin MÖ, Doğan O, Ersoy S. 2020. Metalik bir yeraltı maden işletmesi, cevher çıkarma, üretim ve nakliyat aşamalarında risk değerlendirmesi. GBAD, 9(2): 84-98.
• Korkmaz GL. 2020. L Tipi (5x5 matris) risk analiz yöntemi ve fine kinney yöntemi ile yapı makinalarında risk değerlendirmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çankaya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye, ss: 112.
• Maiti J. 2013. Development of risk indices for underground coal mine workers in India. Mining Technology, 112 (2), 119-124.
• Önder S, Önder M, Çiçek F. 2022. Hata türü ve etkileri analizi yöntemi ile bir mermer fabrikası’nda risk değerlendirmesi. MT Bilimsel, 11 (22): 13-24.
• Özçelik A. 2013. İş sağlığı ve güvenliğinde Fine-Kinney yöntemiyle risk yönetimi mermer işletmesi örneği. Yüksek lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir, Türkiye, ss: 98.
• Sarıkaya H. 2014. Özçelik Mermer fabrikasında iş güvenliği ve risk analizi. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta, Türkiye, ss: 155.
• Selçuk S, Selim HH. 2018. Mücevherat sektöründe kullanılan iş sağlığı ve güvenliği risk analiz yöntemlerinden L yipi matris yöntemi. İstanbul Ticaret Üniv Teknol Uygulamalı Bilim Derg, 1 (1): 21-27.
• Sırakaya L, Kasap Y. 2019. Bir mermer işletmesinde hata türü ve etkileri analizi uygulaması. MCBÜ Soma MYO Teknik Bilim Derg, I (28): 34-46.
• Soykan O. 2018. Endüstriyel balıkçı gemilerinde L tipi matris yöntemi ile risk değerlendirmesi ve kullanılabilirliği. Ege JFAS, 35 (2): 207-217.
• Şahin Demir D, Eker H, Kumaş C. 2022. Maden atıklarının tarımda kullanımının araştırılması. JoCREST, 8 (2): 71-84.
• Tantoğlu Gürler S. 2016. Mermer işletme sektörünün iş sağlığı ve güvenliği açısından değerlendirilmesi ve 3T risk değerlendirme yöntemi ile bir uygulama çalışması yapılması. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye, ss: 116.
• Tezölmez ER. 2019. Bir yeraltı barit işletmesinde gürültü ile titreşim maruziyetlerinin değerlendirilmesi ve risk analizi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, Türkiye, ss: 147.
• Vermaas RL, Edwards AL, Soer M. 2007. Noise exposure in gold miners: utilising audiogram configuration to determine hearing handicap. URL: https://www.researchgate.net/publication/277050989_Noise_exposure_in_gold_miners_utilising_audiogram_configuration_to_determine_hearing_handicap (erişim tarihi, 25 Mart 2023).
• Yavuz N. 2018. Eti maden kırka bor işletmeleri, boraks penta fabrika birimlerinin risk analizinin mukayeseli olarak yapılması. Yüksek Lisans Tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kütahya, Türkiye, ss: 97.