Ebeveynlerin Dijital Ebeveynlik Farkındalık ve İnternet Bağımlılığı Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 3 Sayı: 2, 120 - 131

Sevinç Akkoyun , Fatma Taş Arslan

https://doi.org/10.61535/bseusbfd.1589509

Öz

Çalışmada, 6-10 yaş arası çocuğa sahip ebeveynlerin dijital ebeveynlik farkındalık ve internet bağımlılığı ve ilişkili faktörlerin belirlenmesini amaçlanmıştır. Araştırma kesitsel ve ilişki arayıcı türdedir. Çalışmanın örneklemini Türkiye’nin farklı bölgelerinde yaşayan 6-10 yaş arası çocuğa sahip 384 ebeveyn oluşturmaktadır. Veriler Mayıs-Ağustos 2024 tarihleri arasında toplanmıştır. Veri toplama araçları olarak tanıtıcı bilgi formu, Dijital Ebeveyn Farkındalığı Ölçeği (DEFÖ) ve İnternet Bağımlılığı Ölçeği (İBÖ) kullanılmış ve çevrimiçi anket yöntemi uygulanmıştır. Veri toplama araçları Google forms kullanılarak hazırlanmış ve link çeşitli sosyal medya platformlarında paylaşılmıştır. Ebeveynlerin DEFÖ alt boyutları puan ortalamaları, risklerden koruma 12,81±2,572, verimli kullanım 15,06±3,159, olumsuz model olma 7,10±2,676, dijital ihmal 8,59±4,231’dir. İBÖ toplam puanı 25,86±12,899, kontrol kaybı 9,77±4,920, daha fazla online kalma isteği 5,82±3,576, sosyal ilişkilerde olumsuzluk 10,26±4,603’dir. İBÖ ve alt boyutları ile risklerden korunma ve verimli kullanım alt boyutları arasında negatif yönde, olumsuz model olma ve dijital ihmal alt boyutları arasında pozitif yönde ilişki belirlenmiştir (p<0,001). Bu çalışma, pediatri hemşirelerinin ebeveynlerin dijital ebeveynlik farkındalıklarını artırmada ve internet bağımlılıklarını en aza indirmelerinde önemli bir role sahip olduklarını ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ebeveyn, Dijital Farkındalık, internet Bağımlılığı

Examining Parents' Digital Parenting Awareness and Internet Addiction Levels

Öz

The study aims to determine the digital parenting awareness and Internet addiction levels of parents of children between the ages of 6-10 and the relationship between them. The research is cross-sectional and correlational. The study sample consists of 384 parents of children between the ages of 6-10 living in different regions of Turkey. Data were collected between May and August 2024. An introductory information form, Digital Parental Awareness Scale (DPAS) and Internet Addiction Scale (IAS) were used as data collection tools. An online survey method was used in the study. The data collection tools were prepared using Google Forms. The link was shared on various social media platforms. The mean scores of the parents on the DPAS sub-dimensions were: protection from risks 12.81±2.572, efficient usage 15.06±3.159, negative role model 7.10±2.676, and digital negligence 8.59±4.231. The total score of IAS is 25.86±12.899, loss of control is 9.77±4.920, desire to stay online more is 5.82±3.576, negativity in social relations is 10.26±4.603. A negative relationship was determined between IAS and its sub-dimensions and protection from risks and productive use sub-dimensions, and a positive relationship was determined between negative role modeling and digital neglect sub-dimensions (p<0.001). This study reveals that pediatric nurses have an important role in increasing parents' digital parenting awareness and minimizing their internet addiction.

Anahtar Kelimeler

Parent, Digital Awareness, Internet Addiction

Kaynakça

• Alyanak, B. (2016). İnternet bağımlılığı. Klinik Tıp Pediatri Dergisi, 8(5), 20-24.
• Babaoğlan, E., Çelik, E., & Nalbant, A. (2018). İdeal öğrenci velisi üzerine nitel bir çalışma. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9(1), 51-65. https://doi.org/10.19160/ijer.370497.
• Bakır, V., & Büyükgöze-Kavas, A. (2021). Çocukların kariyer gelişiminde ebeveyn desteği ve sosyo-demografik özelliklerin rolü. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (51), 119-136. https://doi.org/10.53444/deubefd.780311.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action. Prentice–Hall.
• Canpolat, M., & Karadaş, C. (2024). A mixed method research on increasing digital parenting awareness of parents. Education and Information Technologies, 29(6), 6683-6704. https://doi.org/10.1007/s10639-023-12094-9.
• Dennis, C. L., Carsley, S., Brennenstuhl, S., Brown, H. K., Marini, F., Bell, R. C., ... & Birken, C. S. (2022). Screen use and internet addiction among parents of young children: A nationwide Canadian cross-sectional survey. Plos one, 17(1), 1-13. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0257831.
• Erefe, İ. (2012). Hemşirelikte araştırma ilke süreç ve yöntemleri (4. bs.). Ankara: Odak Ofset.
• Hahn, A., & Jerusalem, M. (2001). Internetsucht: Jugendliche gefangen im Netz. Risikoverhaltensweisen Jugendlicher: Formen, Erklärungen und Prävention, 279-293.
• Kalkim, A., Korkmaz, E. K., & Toraman, A. U. (2024). Examining the relationship between digital parenting self-efficacy and digital parenting awareness of early adolescents' parents. Journal of Pediatric Nursing, 78, 1-6. https://doi.org/10.1016/j.pedn.2024.05.028.
• Kaya, G. İ. (2021). Dijital çağda çocuk yetiştirme ve eğitim: değişen roller. İnsan ve İnsan Dergisi, 8(27), 83-100. https://doi.org/10.29224/insanveinsan.819184.
• Kul, S. (2020). Dijital okuryazarlık ve diğer değişkenlerle internet bağımlılığı ilişkisinin incelenmesi. Uluslararası Yönetim Bilişim Sistemleri ve Bilgisayar Bilimleri Dergisi, 4(1), 28-41. https://doi.org/10.33461/uybisbbd.646682.
• Lauricella, A. R., Cingel, D. P., Blackwell, C., Wartella, E., & Conway, A. (2014). The mobile generation: Youth and adolescent ownership and use of new media. Communication Research Reports, 31(4), 357-364. https://doi.org/10.1080/08824096.2014.963221.
• Livingstone, S., & Blum-Ross, A. (2020). Parenting for a Digital Future: How Hopes and Fears About Technology Shape Children's Lives. Oxford University Press.
• Manap, A., & Durmuş, E. (2020). Dijital ebeveynlik farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 978-993. https://doi.org/10.17679/inuefd.711101.
• Manap, A., & Durmuş, E. (2021). Dijital ebeveynlik farkındalığının çeşitli değişkenler, aile içi roller ve çocukta internet bağımlılığı açısından incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(1), 141-156. https://doi.org/10.19160/ijer.837749.
• Nayci, Ö. (2021). Examination of digital parenting awareness of the primary school students' parents during the Covid-19 Pandemic. Pegem Journal of Education and Instruction, 11(2), 58-71. https://doi.org/10.14527/pegegog.2021.00.
• Okay, A. S., & Gezmen, B. (2024). The importance of public service announcements (psas), on digital addiction in creating digital parent awareness. İletişim Fakültesi Akademik Dergisi 7(14), 128-161. https://doi.org/10.32739/etkilesim.2024.7.14.263.
• Pazarcıkcı, F., Karataş, N., & Kaya, A. (2024). The relationships of parents' mental well-being and sociodemographic characteristics with digital parenting awareness: Structural equation model analysis. Journal of Pediatric Nursing, 75, 102-111. https://doi.org/10.1016/j.pedn.2023.12.036.
• Selwyn, N., & Odabaşı, H. F. (2017). Çocuklar ve gençlerin dijital yaşamla mücadeleleri, H. F. Odabaşı (Editör), Dijital Yaşamda Çocuk. Ankara. Pegem Akademi.
• Sürsavur, L., Kanmaz, T., & Bakır, V. (2022). Okul Öncesi Dönemde Çocuğu Olan Ebeveynlerin Dijital Ebeveynlik Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi. 4. Internatıonal Socıal Scıences And Innovatıon Congress, 373-386.
• Şahin, C., & Korkmaz, Ö. (2011). İnternet bağımlılığı ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(1), 101-115.
• Üstündağ, A. (2024). Parenting in the digital age: How is the digital awareness of mothers?. Journal of Learning and Teaching in Digital Age, 9(1), 50-60. https://doi.org/10.53850/joltida.1290600.
• Yavuzer, H., & Demir, İ. (2016). Yeni Kuşak Anne-Babalar ve Çocukları. 1.Baskı, s.49-162, Remzi Kitabevi, İstanbul. Yay, M. (2019). Dijital Ebeveynlik (2. baskı). Yeşilay Yayınları.
• Yıldız, D., Arslan, E., Eravcı, Ş. N., & Adagideli, F. (2020). Ebeveynlerin internet kullanımı ile okul öncesi dönem çocuklarının ego sağlamlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 31-45.