Kredi Temerrüt Takası (CDS) ve Kur-Faiz İlişkisi : Türkiye Örneği

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 4, 31 - 45, 31.01.2018

Hamit Özman Ömer Özpınar Osman Doru

Öz

Her
ne kadar geçmişi 1980’lere kadar uzansa da asıl olarak 1994 yılında JP Morgan
tarafından hazırlanan bir rapor ile finans çevrelerinin dikkatine sunulan CDS
(Kredi Temerrüt Takası) kavramı, 2008’de yaşanan küresel kriz sonrası toksik
varlıkların finansal piyasalarda yarattığı belirsizlik nedeniyle piyasalar
tarafından daha yakından takip edilmeye başlamıştır. Ancak, artan önemine
rağmen, CDS piyasasını belirleyen faktörler hakkında nispeten hala az şey
bilinmektedir. CDS’ler en temel anlamıyla borçların ödenmeme riskine karşı
yapılan sigorta maliyetidir. Yani bir alacaklının üçüncü bir kişiye belli bir
ücret ödeyerek alacağını garantilemesidir. Bu durumda, borçlunun iflası halinde
oluşabilecek riski CDS satıcısı üstlenmektedir. Bu çalışmada CDS piyasasının
dinamikleri, işleyişi hakkında kapsamlı bilgi verilecek olup çalışmanın esas amacı;
Türkiye’deki döviz kuru ve faiz seviyesinin ülke CDS’leri üzerindeki etkisini
incelemek ve aradaki ilişkiyi amprik veri setleri kullanarak iktisadi ve
ekonometrik yöntemlerle açıklamaktır. Çalışmada ulaşılan sonuç, incelenen dönemde (2005-2017) Türkiye’de,
USD-TL ile ülke CDS seviyesi arasında hem uzun hem de kısa dönemde bir
ilişkinin olduğu şeklindedir. Bunun yanında, gösterge tahvil faizinin de
CDS’ler üzerinde etkili, anlamlı bir bağımsız değişken olduğu, bu çalışmanın
diğer bulguları arasındadır. Çalışmada ayrıca, konu ile ilgili ülke
literatüründe ilk defa, CDS kontratlarının dağılımı hakkında vadelerine, kredi
değerliliklerine ve sektörlerine göre istatistiki verilere de yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Güvenirlilik, Finansal Sermaye, Döviz Kuru, CDS, Gösterge Tahvil

Kaynakça

• Alfonso, A.,Gomes, P., Rother, P. (2011), “Short- and Long- Run Determinants of Sovereign Debt Credit Ratings”, International Journal of Finance and Economics, Wiley Online Library, 16,1-15
• Augustin,P., Subrahmanyam,M.,Tang,D.,Wang,S. (2016), “Credit Default Swaps: Past, Present, and Future”, The Annual Review of Financial Economics,10,1-22
• Alper, D. (2011), “Kredi İflas Takası CDS”, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa.
• Arslan, İ. (2006 ), “Analysis of Credit Default Swaps in Turkey”
• Brandon, K. L.,Fernandez, F. A. (2004), “Financial Innovation and Risk Management: An Introduction to Credit Derivatives, SIA Research Reports”, 5 (13), 3-11.
• Cantor,R. and Packer, F. (1996), “Determinants and Impact of Sovereign Credit Ratings”, FRBNY Economic Policy Review/October 1996.
• Choudhry, M., (2006), “The Credit Default Swap Basis”, Bloomberg Press, New York
• Ersan, İ. ve Günay, S. (2009), “Kredi Riski Göstergesi Olarak Kredi Temerrüt Swapları (CDSs) ve Kapatma Davasının Türkiye Riski Üzerine Etkisine Dair Bir Uygulama”, Bankacılar Dergisi- 79
• Göksel, A. ve Boztosun, D. (2004), “Avrupa Birliği’ne Aday Ülkelerin Finansal Risk Açısından Karşılaştırılıp Konumlandırılması”, Üçüncü Sektör Kooperatifçilik. Sayı: 93, 77-90
• Granger, C. W. J. (1969), “Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods, Econometrica,” 37, 424-438.
• Gregory, J. (2010), “Counterparty Credit Risk - The New Challe”, Wiley Finance
• Hancı, G. (2013), “Kredi Temerrüt Takaslarının (CDS), Kriz Değişkenleriyle İlişkisi: PIGS Ülkeleri ve Türkiye Kapsamında bir Araştırma” , İstanbul Üniversitesi SBE Yüksek Lisans Tez Özeti
• https://www.fitchratings.com ; https://www.moodys.com ; https://www.spratings.com (10.02.2017 tarihinde erişildi)
• http://stats.bis.org/statx/srs/table/d10.3 (15.03.2017 tarihinde erişildi)
• Işık, N. ve Tünen, T. (2010), “Türev Ürünlerin 2008 Küresel Finansal Krizindeki Rolü”, Turgut Özal Uluslararası Ekonomi ve Siyaset Kongresi-1, Küresel Krizler ve Ekonomik Yönetişim Bildiriler Kitabı, 836-866
• Johansen, S (1991), “Estimation and Hypothesis Testing of Cointegration Vectors in Gaussian Vector Autoregressive Models”, Econometrica, 59, 1551-1580.
• Karluk,R. (2009), “Türkiye Ekonomisi’nde Yapısal Dönüşüm” , Beta Yayınları, İstanbul
• Karabıyık, L. ve Anbar, A. (2006), “Kredi Temerrüt Swapları ve Kredi Temerrüt Swaplarının Fiyatlandırılması”, Uludağ Üniversitesi İ.İ.B.F. Uludağ
• Kılıçaslan, H.,Giter,M. (2016), “Kredi Derecelendirme ve Ortaya Çıkan Sorunlar”, Maliye Araştırmaları Dergisi Sayı:1, 61-81.
• Kiff, J.,Morrow, R. (2000), “Credit Derivatives”, Bank Of Canada Review, Autumn, 3.
• Küçüksaraç,D., ve Duran, M. (2016), “How Different are the Factors Affecting the Credit Ratings of Developed and Emerging Countries” , Research Notes in Economics , CBRT
• Özkaplan,D. (2011), “Turkish Credit Default Swap and Relationship with Financial Indicators”, İstanbul Bilgi Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi
• Patrick A. ve ark. (2016), “Credit Default Swaps: Past,Present, and Future” , Review Financial Economy 2016. 8:10.1–10.22
• Tözüm, H. (2009), “Kredi Türevleri Uygulamada CDS’ler”, Dumat Ofset Matbaacılık, Ankara.
• Türk, M. (2008) “Determining Sovereign Credit Default Swap Spread by Extended Merton Model in Selected Emerging Markets”, Işık Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi. Türkiye Bankalar Birliği (1999), “ Kredi Riskinin Yönetimine İlişkin İlkeler ”, İstanbul
• Vardareri, D., Dursun, G. (2010), “Asimetrik Bilgi Çerçevesinde 2008 Küresel Krizinin İncelenmesi”, The Journal of Knowlegde Economy & Knowledge Management, Sayı: 5, 137- 150
• Zhang, G.,Zhang, S. (2013), “ Information Effiency of the U.S. Credit Default Swap Market: Evidence from Earnings Suprises”, Journal Of Financial Stability, 9 (4), 720-730.