Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Kişisel Okuma Alışkanlıkları, Tutumları ve Deneyimlerinin Resimli Hikâye Kitabı Seçme Yeterliliklerini Yordama Düzeyi

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 3, 826 - 852, 31.10.2018

Dilek Altun

https://doi.org/10.14686/buefad.387732

Cited By: 5

Öz

Hikâye dinleme ve okuma, çocukların hem ev içi hem de
okul öncesi eğitim kurumlarında gelişimlerinin eğlenerek desteklendiği önemli
etkinliklerden biridir. Çocuklara sunulacak zengin içerikte, kaliteli çocuk
kitapları çocukların gelişimlerini desteklemek adına büyük önem taşımaktadır.
Bu nedenle, okul öncesi öğretmenlerinin piyasada yayınlanan kitaplar arasından
çocukların gelişim düzeylerine uygun kitapları seçmeleri önem taşımaktadır.
Öğretmen adaylarının okuma tutumları ve alışkanlıklarına bağlı olarak kitaplar
hakkında kazandıkları deneyimlerin resimli çocuk kitapları seçme yeterlilikleri
üzerine etkisi olabileceği düşünülmektedir. Bu çalışma kapsamında öğretmen
adaylarının kişisel okuma kültür ve deneyimlerinin resimli çocuk kitabı seçme
yeterlilikleri olan ilişkisinin incelemesi hedeflenmiştir. Çalışmanın
katılımcıları 213 (Kadın: 173, Erkek: 42) okul öncesi öğretmen adayıdır.
Çalışmanın verileri ölçek ve demografik bilgi formu kullanılarak toplanmıştır.
Araştırma sonuçlarına göre, öğretmen adaylarının
kişisel okuma alışkanlıkları,  okuma
tutumları, üniversite eğitimleri boyunca okudukları çocuk kitabı sayısı ve
çocuk edebiyatı dersi almaları ile resimli hikâye kitabı seçme yeterlilikleri
arasında anlamlı ilişki bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Resimli hikâye kitabı, öğretmen adayı, okul öncesi

Kaynakça

• Karasakaloğlu, N., Saracaloğlu, S. & Yılmaz Özelçi, S. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma stratejileri, eleştirel düşünme tutumları ve üst bilişsel yeterlilikleri [Turkish prospective teachers’ reading strategies, critical thinking attitudes and metacognitive competencies]. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(1), 207-221.
• Dedeoğlu, H., & Ulusoy, M. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma tutumları [Classroom pre-service teachers' reading attitudes]. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 1(2), 80-88.
• Kırmızı, F. S. (2011). The relationship between reading comprehension strategies and reading attitudes. Education 3–13, 39(3), 289-303.
• Kiefer, B. Z., Hepler, S. I., Hickman, J., & Huck, C. S. (2007). Charlotte Huck's children's literature. McGraw-Hill Companies
• Altun, D., & Tantekin-Erden, F. (2015). Okuryazarlık süreci açısından ev-içi okuryazarlık ortamı: çocukların ilkokula başlamadan önce ev-içi okuryazarlık deneyimlerinin incelenmesi [Home literacy envronment regarding literacy development process: an examination of children’s home literacy environment before entering primary school]. 14. Uluslararası Katılımlı Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu (USOS), Bartın, Türkiye.
• Koçak, B., Kurtlu, Y., Ulaş, H., & Epçaçan, C. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme düzeyleri ve okumaya yönelik tutumları arasındaki ilişki [Examining of the elementary class teachers’ critical thinking levels and their attitudes towards reading]. Ekev Akademi Dergisi, 61(61), 211-228.
• Konan, N. (2013). İlköğretim okulu yöneticilerinin okuma alışkanlıkları [Reading habits of elementary school manager]. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 19(1), 31-59.
• Kuş, Z., & Türkyılmaz, M. (2010). Sosyal bilgiler ve Türkçe öğretmeni adaylarının okuma durumları:(İlgi, alışkanlık ve okuma stratejilerini kullanım düzeyleri) [Reading statuses of social studies and turkish language teacher candidates (their attention, habits and levels of using reading strategies)]. Türk Kütüphaneciliği, 24(1), 11-32.
• Mavi, H. F., & Çetin, B. (2009). Beden Eğitimi öğretmen adaylarının kitap okumaya ilişkin görüş ve tutumlarının değerlendirilmesi [The evaluation of pre-service physical education teachers attitutes and views on reading]. Celal Bayar Üniversitesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 1-11.
• McKenna, M. C. (1994). Toward a model of reading attitude acquisition. In E. H. Crammer & M. Castle (Eds.), Fostering the love of reading: The affective domain in reading education. (pp. 18-40). Newark, DE: International Reading Association.
• Guijarro, A. J. M. (2014). A multimodal analysis of picture books for children: A systemic functional approach. London: Equinox Publishing.
• Mckenna, M. C., Kear, D. J., & Elisworth, R. A. (1995). Children's attitudes toward reading:A national survey. Reading Research Quarterly, 30(4), 934-956.
• Mikulecky, L. J. (1976). The developing, field testing, and initial norming of a secondary/adult level reading attitude measure that is behaviorally oriented and based on Krathwohl’s taxonomy of the affective domain. (Doctoral dissertation), The University of Wisconsin-Madison, USA.
• Ergün, M., & Gündüz, A. (2011). Okul öncesi öğretmen adaylarının okul öncesi çocuk kitaplarını değerlendirmesi [Pre-service preschool teachers’ evaluations of children’s book]. Journal of Educational and Instructional Studies in the World, 1(1), 23-29.
• Odabaş, H., Odabaş, Y., & Polat, C. (2008). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı: Ankara Üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 9(2), 431-465.
• OECD (2012), Let's Read Them a Story! The Parent Factor in Education, PISA, OECD Publishing. Retrieved from http://dx.doi.org/ 10.1787 /97892 64176232-en
• Painter, C., Martin, J. R., & Unsworth, L. (2013). Reading visual narratives. London: Equinox.
• Arıcı, A. F. (2008). Okumayı Niye Sevmiyoruz? Üniversite Öğrencileri ile Mülakatlar [Why don't we like reading? Interviews with undergraduates]. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10).
• Petscher, Y. (2010). A meta‐analysis of the relationship between student attitudes towards reading and achievement in reading. Journal of Research in Reading, 33(4), 335-355.
• Progress in International Reading Literacy Study (PIRLS). (2001). PIRLS 2001 International Report. Retrieved from http://timss.bc.edu/ pirls2001i/ pdf/p1_ir_book.pdf.
• Reese, E., Robertson, S. J., Divers, S., & Schaughency, E. (2015). Does the brown banana have a beak? Preschool children‘s phonological awareness as a function of parents‘ talk about speech sounds. First Language, 35(1), 54- 67.
• Altun, D. (2013). An investigation of the relationship between preschoolers’ reading attitudes and home literacy environment (Master’s thesis). Middle East Technical University, Turkey.
• Richardson, J. S., Morgan, R. F., & Fleener, C. (2009). Reading to learn in the content areas (7th ed.). CA: Wadsworth Cengage Learning.
• Sağlam, M., Suna, Ç., & Çengelci, T. (2007). Sınıf Öğretmenliği ile Diğer Öğretmenlik Programları Öğrencilerinin Okuma Alışkanlığı Düzeylerinin Karşılaştırılması [Comparing levels of reading habits of pre-service primary teaching with other teaching programs]. VI. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu, 27-29.
• Sallabas, M. E. (2008). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okumaya yönelik tutumları ve okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişki [Relationship between 8th grade secondary school students’ reading attitudes and reading comprehension skills]. Inonu University Journal of the Faculty of Education 9(16), 141–155.
• Esgin, A., & Karadağ, Ö. (2000). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı [Reading habits of university students]. Popüler Bilim, 7(82), 19-23.
• Saracaloğlu, A. S., Karasakaloğlu, N., & Aslantürk, E. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma ilgi ve alışkanlıklarının karşılaştırılması Adnan Menderes ve Uludağ Üniversiteleri örneği [Comparison of the candidate elementary teachers’ reading interests and reading habits: Adnan Menderes and Uludağ University case]. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3), 457-480.
• Saracaloğlu, A. S., Yenice, N., & Karasakaloğlu, N. (2009). Öğretmen adaylarının iletişim ve problem çözme becerileri ile okuma ilgi ve alışkanlıkları arasındaki ilişki [The relationship between communication and problem solving skills and reading interest and habits of candidate teachers]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 187-206.Sénéchal, M., Lefevre, J. A., Thomas, E. M., & Daley, K. E. (1998). Differential effects of home literacy experiences on the development of oral and written language. Reading Research Quarterly, 33(1), 96-116.
• Şengül Bircan, T. (2017). Tarih Öğretmeni Adaylarının Okuma Alışkanlıkları Üzerine Bir İnceleme [A study on the reading habit of history teacher candidates]. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 9(1), 25-40.
• Smith, M. W., Brady, J. P., & Anastasopoulos, L. (2008). User's guide to the early language & literacy classroom observation Pre-K tool (ELLCO Pre-K). Baltimore: Brookes Publishing.
• Arizpe, E., & Styles, M. (2004). Children reading pictures: Interpreting visual texts. London: Routledge.
• Sonleitner, C.L. (2005). Metacognitive strategy use and its effect on college biology students’ attitude toward reading in the content area (Master’s thesis). Available from ProQuest Dissertation and Theses database. (UMI No. 1431108)
• Gündüz, B. (2015). Üniversite 1sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları ve eleştirel okuma becerileri üzerine bir durum çalışması [A study on universıty freshmen’s reading habits and critical reading skills: a case study ] (Master’s thesis, Bilkent University)
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate analysis. Boston: Pearson.
• Turan, F., Gönen, M., & Aydos, E. H. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının resimli öykü kitaplarını seçme konusunda yeterlik düzeyleri ve kendi yeterliklerine ilişkin algılarının incelenmesi [Examination of level of competence in choosing picture story books and perception of self competence of early childhood education teacher candidates] Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 400-422.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) (2016). http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1018
• Ulusoy, M., & Altun, D. (2016). Preliterate preschoolers’ oral explanations and visual narratives in response to picture books. Paper presented at Omep European Conference, Canterbury, England.
• Evans, M. D. R., Kelley, J., & Sikora, J. (2014). Scholarly culture and academic performance in 42 nations. Social Forces, 92(4), 1573-1605.
• Ulusoy, M., & Altun, D. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının çocuk edebiyatı ve resimli çocuk kitapları ile ilgili metaforları [Pre-service preschool teachers’ metaphors about children’s literature and children’s picture books]. Paper presented at International Conference on Quality in Higher Education (ICQH), Sakarya, Turkey.
• Ural, S. (2015). Okul öncesi çocuk kitaplarının tanımı [Definition of pre-school children's books].Mübeccel Gönen (Ed.), Çocuk Edebiyatı [Children’s Literature]. Ankara: Eğiten Kitap.
• Uzmen, S., & Mağden, D. (2002). Okulöncesi eğitim kurumlarına devam eden altı yaş çocuklarının prososyal davranışlarının resimli çocuk kitapları ile desteklenmesi [Enhancing six year old preschool children’s prosocial behaviors by using picture books]. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 15, 193-212.
• Weigel, D.J., Martin, S.S., & Bennett, K.K. (2006). Mothers’ literacy beliefs: Connections with the homeliteracy environment and pre-school children’s literacy development. Journal of Early Childhood Literacy, 6(2), 191-211.
• Veziroğlu, M., & Gönen, M. (2012). Resimli çocuk kitaplarının MEB Okul Öncesi Eğitim Programı’ndaki kazanımlara uygunluğunun incelenmesi [Review of the eligibility of picture books to the acquisition of the preschool education program of the ministry of national education]Eğitim ve Bilim, 37(163), 226-238.
• Gür, T. (2014). Öğretmen Adaylarının Okuma ve Boş Zaman Değerlendirme Alışkanlıkları [Reading and leisure times activity habits of preservice teachers]. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 6(1), 161-180.
• Baccus, A. A. (2004). Urban fourth and fifth grade teachers’ reading attitudes and efficacy beliefs: Relationships to reading instruction and to students’ attitudes and efficacy beliefs (Doctoral Dissertation). Available from ProQuest Dissertation and Theses database. (UMI No. 3123161)
• Yılmaz, B. (2002). Ankara’daki ilköğretim öğretmenlerinin okuma ve halk kütüphanesi kullanma alışkanlıkları üzerine bir araştırma [A research on reading and public library use habits of the primary school teachers in Ankara]. Türk Kütüphaneciliği, 16(4), 441-460.
• Yılmaz, B., Köse, E., & Korkut, Ş. (2009). Hacettepe Üniversitesi ve Bilkent Üniversitesi öğrencilerinin okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma [A research on reading habits of Hacettepe University and Bilkent University students]. Türk Kütüphaneciliği, 23(1), 22-51.
• Bayram, S. (2001). Türkiye'de kitap okuma alışkanlığı [The reading habits in Turkey]. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası.
• Bus, A. G., Van Ijzendoorn, M. H., & Pellegrini, A. D.(1995). Joint book reading makes for success in learning to read: A meta-analysis on intergenerational transmission of literacy. Review of educational research, 65(1), 1-21.
• Evans, M. D., Kelley, J., Sikora, J., & Treiman, D. J. (2010). Family scholarly culture and educational success: Books and schooling in 27 nations. Research in Social Stratification and Mobility, 28(2), 171-197.
• Çatalcı Soyer, A. (2009). Okul öncesi dönem çocuk hikâye kitapları: Stereotipler ve kimlikler [Storybooks of the preschool kids: sterotypes and ıdentities]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (1), 13-27.
• Dağlıoğlu, H. E., & Çakmak Çamlıbel, Ö. (2009). Okul öncesi çocuklarına yönelik yayınlanan hikâye kitaplarının şiddet ve korku öğeleri açısından incelenmesi [Examination of story books produced towards preschool children regarding elements of violence and horror]. Türk Kütüphaneciliği, 23(3), 510-534.
• Flack, Z., Field, A., & Horst, J. (2017). The effects of shared storybook reading on word learning: a meta-analysis. Developmental Psychology. Retrieved from http://sro.sussex.ac.uk/72697/1/__smbhome. uscs.susx.ac.uk_ellenaj_Desktop_SRO_after%20august_Meta-Accepted-Version.pdf
• Geçgel, H., & Burgul, F. (2009). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Okuma İlgi Alanları (Çanakkale Örneği) [Interested reading area of education faculty students (Çanakkale case)]. Tübav Bilim Dergisi, 2(3), 341-353.
• Güven, M., & Aktaş, B. Ç. (2014). Eleştirel okuma ve görsel okuma arasındaki ilişki [The relatioship between critical reading and visual reading].Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 3(6), 31-45.
• Gönen, M., Burçak, F., Uysal, H., & Bediz, E. (2015). 0-3 yaş dönemi kitapları [Book for 0-3 ages]. M. Gönen. (Ed.). Çocuk edebiyatı [Children’s literature] . Ankara: Eğiten Kitap.
• Gönen, M., Uludağ, G., Fındık Tanrıbuyurdu, E., & Tüfekçi, E. (2014). 0-3 yaş çocuklarına yönelik resimli çocuk kitaplarının özelliklerinin incelenmesi [The examination of children’s picture books’ features for 0-3-year-olds]. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(29-1).
• Hepburn, E., Egan, B., & Flynn, N. (2010). Vocabulary acquisition in young children: The role of the story. Journal of Early Childhood Literacy, 10(2), 159-182.
• Huck, C. S. (1973). Strategies for improving interest and appreciation in literature. In A. Burns, P. C., & Schell, L. M (Eds.) Elementary school language arts. Chicago: Rand McNally.
• İpek Yükselen, A. (2015). Yaş gruplarına göre çocuk kitapları [Children’s book by age group] Mübeccel Gönen (Ed.), Çocuk edebiyatı [Children’s literature]. Ankara: Eğiten Kitap.
• Karaşahin, M. (2009). İlköğretim ve ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin okuma kültürlerinin değerlendirilmesi. [The evaluation of primary and secondary grade teachers reading cultures]. The Ministry of National Education Research Report. Retrieved from http://yegitek.meb.gov.tr/ tamamlanan/ ogretmenlerin_ okuma_kulturleri.pdf