Trends of the last 20 years of Postgraduate Theses in the Field of Science Education related to Biotechnological concepts in Turkey: A Content Analysis

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 2, 307 - 327, 20.06.2022

Gülşah Gürkan , Sibel Kahraman

https://doi.org/10.14686/buefad.938293

Öz

This study made for concepts related to biotechnology research trends between the years 2000-2020 graduate thesis in the field of science in Turkey, offers a descriptive content analysis. Within the aim of the study, a total of 65 postgraduate theses were examined by scanning the database of the YOK National Thesis Center. In this study, in which document analysis, one of the qualitative research designs, was used, theses were analyzed according to years, universities, study subjects, concepts, methods, data collection tools, sampling and sample size. According to the results obtained from the findings, it has been observed that the theses are predominantly master's theses, the postgraduate theses made in the field of science education related to biotechnological concepts were carried out in a total of 27 universities and the theses were mainly done in Gazi University, İnönü University and Bolu Abant Izzet Baysal University. According to the subject distribution, it has been observed that the theses are predominantly focused on learning, attitude/perception/interest and teaching. In addition, it has been concluded that quantitative studies are mostly used in the examined theses, and empirical designs among quantitative research methods are preferred more than non-experimental designs. As data collection tools, mostly skill, attitude, perception, personality, etc. tests, achievement tests, Likert type questionnaires and semi-structured interviews were used and it was observed that the most preferred sample group was university and high school students and the sample size was mostly between 101-300, 31-100. Based on the results of the study, researchers can focus on more detailed analysis in biotechnology education through meta-analysis.

Anahtar Kelimeler

Biotechnology education, content analysis, postgraduate theses, document analysis

Türkiye’de Biyoteknolojik kavramlarla ilişkili Fen Bilimleri Eğitimi Alanında Lisansüstü Tezlerin son 20 yıllık eğilimleri: Bir İçerik Analizi

Öz

Bu çalışma, Türkiye’de 2000-2020 yılları arasında biyoteknoloji kavramına yönelik fen bilimleri alanında yapılan lisansüstü tezlerin araştırma eğilimlerine yönelik, açıklayıcı içerik analizini sunmaktadır. Çalışma kapsamında YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanı taranarak toplamda 65 lisansüstü tez incelenmiştir. Nitel araştırma desenlerinden doküman incelemesinin kullanıldığı bu çalışmada tezler yıllara, üniversitelere, çalışma konularına, kullanılan kavramlara, yönteme, veri toplama araçlarına, örnekleme ve örneklem büyüklüğüne göre analiz edilmiştir. Bulgulardan elde edilen sonuçlara göre tezlerin ağırlıklı olarak yüksek lisans tezi olduğu, biyoteknolojik kavramlarla ilişkili fen eğitimi alanında yapılmış lisansüstü tezlerin toplam 27 Üniversite’de gerçekleştirildiği ve tezlerin ağırlıklı olarak Gazi Üniversitesi, İnönü Üniversitesi ve Bolu Abant İzzet Baysal Üniversite’nde yapıldığı görülmüştür. Konu dağılımına göre tezlerin ağırlıklı olarak öğrenme, tutum/algı/ilgi ve öğretim odaklı olduğu, görülmüştür. Ayrıca incelenen tezlerde çoğunlukla nicel çalışmaların kullanıldığı, nicel araştırma yöntemlerinden deneysel desenlerin deneysel olmayan desenlere oranla daha çok tercih edildiği sonucuna ulaşılmıştır. Veri toplama araçları olarak çoğunlukla yetenek, tutum, algı, kişilik vb. testleri, başarı testleri, Likert türü anketler ve yarı yapılandırılmış görüşmelerin kullanıldığı, en çok tercih edilen örneklem grubunun üniversite ve lise öğrencileri olduğu ve örneklem büyüklüğünün çoğunlukla 101-300, 31-100, aralığında olduğu görülmüştür. Çalışma sonuçlarından yola çıkarak araştırmacılar biyoteknoloji eğitiminde meta-analiz yoluyla daha ayrıntılı analizlere odaklanabilir.

Anahtar Kelimeler

Biyoteknoloji eğitimi, içerik analizi, lisansüstü tezler, doküman analizi

Kaynakça

• Aksoy, F. (2006). Lise öğretmenlerinin genetiği değiştirilmiş gıdalara ilişkin bilgi düzeyleri, görüşleri ve bilgilendirilme ihtiyaçlarının belirlenmesi: Adana Örneği [The determination of knowledge levels, opinions and informational needs toward genetically modified foods of highschool teachers: A sample of Adana] (Tez No. 233814) [Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Albe, V. (2008). When scientific knowledge, daily life experience, epistemological and social considerations ıntersect: students’ argumentation in group discussions on a socioscientific ıssue. Research in Science Education, 38, 67-90.
• Altıparmak, M. (2005). Rekombinant DNA Teknolojisinin Öğretiminde İnteraktif Uygulamalar ve Biyoetik [Teaching recombinant DNA technology with interactive applications and bioethics] (Tez No. 162143) [Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Aydin, S. & Cetin, K. (2020). Science and Classroom Teacher Candidates’ Knowledge and Attitudes About Biotechnology. International Journal of Education Technology and Scientific Researches, 5(11), 631-656.
• Çiçekçi, O. (2008). İlköğretim okullarında görevli öğretmenlerin transgenik (gdo) konusundaki bilgilerinin ve görüşlerinin belirlenmesi [Determining the knowledge and the opinions abaut the transgenic products (GMO) of the teacers in primary school] (Tez No. 219677) [Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Çiltas, A., Güler, G., & Sözbilir, M. (2012). Türkiye'de matematik eğitimi araştırmaları: İçerik analizi çalışması [Mathematics education research in Turkey: A content analysis study]. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 515-580.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th ed.). Routledge.
• Creswell, J. W. (2008). Educational research planning, conducting and evaluating quantitative and qualitative research. International Pearson Merril Prentice Hall.
• Darçın, E. S. (2003). Biyoteknoloji Dünyasındaki Yerimiz [Our place in the world in biotechnology]. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6, 305-315.
• Darçın, E. S. (2007). Fen-teknoloji ve biyoloji öğretmen adayları için biyoteknoloji eğitiminin deneysel planlanması [Experimental planning of biotechnology training for trainee science-technology and trainee biology teachers] (Tez No. 206943) [Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Darçın, E. S. (2011). Turkish pre-service science teachers’ knowledge and attitude towards application areas of biotechnology. Scientific Research and Essays, 6(5). 1013-1019. De Jong, O. (2007). Trends in western science curricula and science education research: A bird’s eye view. Journal of Baltic Science Education, 6(1), 15-22.
• Demirci, A. (2008). Perceptions and attitudes of geography teachers to biotechnology: A study focusing on genetically modified (gm) foods. African Journal of Biotechnology, 7(23), 4321-4327. https://www.ajol.info/index.php/ajb/article/view/59580.
• Doğru, M., Gençosman, T., Ataalkın, A. N., & Şeker, F. (2012). Fen bilimleri eğitiminde çalışılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin analizi [Analysis of master's and doctoral theses in science education]. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9(1), 49-64.
• Eaton, M. (2004). Ethics and the Business of Bioscience. Stanford University Press.
• Fonseca, M. J., Costa, P., Lencastre, L., & Tavares, F. (2011). Disclosing biologyteachers’ beliefs about biotechnology and biotechnology education. Teacher and Teaching Education, 28, 368-381.
• France, B. (2000). The Role of Models in Biotechnology Education: An Analysis Teaching Models. In Gilbertt, John and Boulter, Carolyn (Eds.), Developing models in science education. (pp. 271-288). Kluwer Academic Publishers.
• France, B. (2007). Location, location, location: Positioning biotechnology education for the 21st century. Studies in Science Education, 43(1), 88-122.
• Gör, S. (2019). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Genetiği Değiştirilmiş Organizmalara (GDO) İlişkin Karakter ve Değer Eğilimlerinin Belirlenmesi [Determination of character and value trends of science teacher candidates related to genetically modified organisms (GMO)] (Tez No. 594084) [Yüksek Lisans Tezi, Aksaray Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Gray, D. G., & Bryce, T. (2006). Socio-scientific issues in science education: Implications for the professional development of teachers. Cambridge Journal of Education, 36(2), 171-192.
• Guba, E. G. & Lincoln, Y. S. (1994). Competing paradigms in qualitative research. Handbook of qualitative research, 2(105), 163-194.
• Gul, Ş., & Sozbilir, M. (2015). Biology education research trends in Turkey: 1997-2012. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 11(1), 93-109.
• Gul, Ş., & Sozbilir, M. (2016). International Trends in Biology Education Research from 1997 to 2014: A Content Analysis of Papers in Selected Journals. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 12(6), 1631-1651. https://doi.org/10.12973/eurasia.2015.1363a
• Gürkan, G. & Kahraman, S. (2018). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Biyoteknoloji ve Genetik Mühendisliği Bilgi Düzeyleri [Knowledge Levels of Preservice Science Teachers about Biotechnology and Genetic Engineering]. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi. 6(1), 25-39.
• Hanegan, N. L., & Bigler, A. (2009). Infusing authentic inquiry into biotechnology. Journal of Science Education and Technology, 18(5), 393-401.
• Haynie, W. J., & Greenberg, D. (2001). Genetic disorders: An integrated curriculum project. The Technology Teacher, 60(6), 10-13.
• Ilgaz, S., & Bilgili, T. (2006). Eğitim ve Öğretimde Etik [Ethics in Education and Training]. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 199-210.
• İnam, A., & Güven, S. (2019). Argümantasyon Yönteminin Kullanıldığı Deneysel Çalışmaların Analizi: Bir Meta-Sentez Çalışması [Analysıs of Experımental Studıes Usıng Argumentatıon Method: A Meta-Synthesıs Study]. The Journal of International Lingual Social and Educational Sciences, 5(1), 155-173.
• Kaltakçı-Gürel, D., Ölmeztürk, A., Durmaz, B., Abul, E., Özün, H., Irak, M., Subaşı, Ö., & Baydar, Z. (2017a). 1990-2016 yılları arasında Türkiye’de fizik eğitimi alanında yapılmış lisansüstü tezlerin içerik analizi [The content analysis of the graduate theses in physics education in Turkey between the years 1990 and 2016]. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(3), 1141-1172.
• Keskin, Ö. M., Samancı, K. N., & Kurt, İ. (2013). Öğretmen adaylarının güncel etik konular hakkındaki görüşlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi [The Investigation of the Opinions of Teacher Candidates about Current Ethical Issues in Terms of Various Variables]. Journal of Higher Education and Science, 3(2), 142-152.
• Kidman, G. (2009). Attitudes and interests towards biotechnology: the mismatch between students and teachers. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 5(2), 135-143.
• Kiras, B. (2019). Türkiye’deki fen eğitimi konulu tezlerin konu yönelimi ve yöntemsel analizi [Trend in topics and methodological analysis of theses on science education in Turkey]. (Tez No. 602313) [Doktora Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Kolsto, S. O. (2006). Patterns in students’ argumentation confronted with a risk focused socio-scientific ıssue. International Journal of Science Education, 28(14), 1689-1716. Lamanauskas, V., & Makarskaitė-Petkevičienė, R. (2008). Lithuanian university students’knowledge of biotechnology andtheir attitudes to the taughtsubject. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 4(3), 269-277.
• Leslie, G., & Schibeci, R. (2006). Teaching about designer babies & genetically modified foods: Encouraging the teaching of biotechnology in secondary schools. American Biology Teacher, 68(7), 98-103.
• Marchant, R., & Marchant, E. M. (1999). GM plants: concepts and issues. Journal of Biological Education, 34(1), 5-12.
• Memis, E. K. (2017). Türkiye'de argümantasyon konusunda gerçekleştirilen tezlerin analizi: bir meta-sentez çalışması [Analysis of theses on argumentation in Turkey: a meta-synthesis study]. Cumhuriyet International Journal of Education, 6(1), 47-65.
• Merriam, S. B. (1998). Qualitative Research and Case Study Applications in Education. Revised and Expanded from" Case Study Research in Education". San Francisco, CA: Jossey-Bass Publishers.
• Moerbeek, H. H. S., & Casimir, G. J. (2005) Gender differences in consumers’ acceptance of genetically modified foods, International Journal of Consumer Studies, 29(4), 308-318.
• Nielsen, J. A. (2012). Science in Discussions: An analysis of the use of science content in socio-scientific discussions. Science Education 96(3), 428-456.
• Öcal, E. (2012). İlköğretim Fen bilgisi öğretmenlerinin biyoteknoloji (genetik mühendisliği) farkındalık düzeyleri [The level of biotechnology (genetic engineering) awareness of elementary science teachers]. (Tez No. 300586) [Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Olsher, G., & Dreyfus, A. (1999). The “ostension-teaching” approach as means to develop junior high school studens attitudes towards biotechnologies, Journal of Biological Education, 34(1), 25-31.
• Prokop, P., Lešková, A., Kubiatko, M., & Diran, C. (2007). Slovakian students’ knowledge of and attitudes toward biotechnology. International Journal of Science Education, 29(7), 895-907. Qin, W. & Brown, J. L. (2007). Public reactions to information about genetically engineered foods: Effects of information formats and male/female differences. Public Understanding of Science 16(4), 471-488.
• Saez, M. J., Nino, A. G., & Carretero, A. (2008). Matching society values: Students’ views of biotechnology. International Journal of Science Education, 30(2), 167-183. Semenderoğlu, F. & Aydın, H. (2014). Öğrencilerin biyoteknoloji ve genetik mühendisliği konularını kavramsal anlamalarına yapılandırmacı yaklaşımın etkisi [Effect of constructivist approach on students' conceptual understanding of biotechnology and genetic engineering topics]. Electronic Turkish Studies, 9(8), 751- 773.
• Şenler, B., Kozcu Çakır, N., Görecek, M. & Göçmen-Taşkın B. (2006). Fen bilgisi öğretmenlerinin biyoteknoloji konusundaki bilgi düzeylerinin belirlenmesi (Muğla ili örneği) [Determınıng the knowledge level of scıence teachers on bıotechnology (Mugla sample)]. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 126-132. http://hunefd/article/view/5000048622.
• Sıcaker, A. & Özaydın, S. (2015). Ortaöğretim biyoteknoloji ve gen mühendisliği kavramlarının öğrenciler tarafından değerlendirilmesi [Evaluation of Biotechnology and Genetic Engineering Concepts by Secondary Students]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 51-67.
• Sozbilir, M., & Canpolat, N. (2006). Fen eğitiminde son otuz yıldaki uluslar arası değişmeler: Dünyada çalışmalar nereye gidiyor? Türkiye bu çalışmaların neresinde? [Developments in sci- ence education in the last thirty years: Where the researches go in the world? Where Turkey is about in these researches?] (417–432). In M. Bahar. (Ed) Fen ve teknoloji öğretimi [Teaching science and technology]. PegemA Publishers.
• Sozbilir, M., Kutu, H., & Yasar, M.D. (2012). Science education research in Turkey: A content analysis of selected features of papers published. In J. Dillon & D. Jorde (eds.), The World of Science Education: Handbook of Research in Europe (pp. 1-35). Sense publishers.
• Steele, F., & Aubusson, P. (2004). The challenge in teaching biotechnology. Research in Science Education, 34(4), 365-387.
• Sürmeli, H. (2008). Üniversite öğrencilerinin biyoteknoloji ve genetik mühendisliği çalışmaları ile ilgili tutum, bilgi ve biyoetik görüşlerinin değerlendirilmesi [Evaluation of university students' attitudes, knowledge and bioethical perceptions about biotechnological and genetic engineering studies]. (Tez No. 226375) [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Sürmeli, H., & Şahin, F. (2009). Üniversite öğrencilerinin biyoteknoloji çalışmalarına yönelik bilgi ve görüşleri [Information and opinions of university students on biotechnology studies]. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(37), 33-45.
• Tavşancıl, E., & Aslan, E. (2001). İçerik analizi ve uygulama örnekleri [Content analysis and application examples]. Epsilon Yayınları.
• Thomas, M., Keirle, K. & Griffith, G. (2002). The biotechnology summer school:a novel teaching initiative. Innovations in Education and Teaching International, 39(2). Retrieved 20 April 2021 from Internet: http://www.tandf.co.uk/journals/
• Turgut, D. (2018). Öğretmen adaylarının biyoetik değerleri, bilimsel okuryazarlık ve empati beceri düzeylerinin sınıflar bazında incelenmesi [Investigation of class-based to science teacher candidates' bioethical values, scientific literacy levels and empathy skills] (Tez No. 524085) [Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Türkmen, L., & Darçın, E. S. (2007). A Comparative study of Turkish elementary and science education major students’ knowledge levels at the popular biotechnological ıssues. Internatiol Journal of Environmental and Science Education. 2(4), 125-131. https://eric.ed.gov/?id=EJ901276
• Usak, M., Erdogan, M., Prokop, P. & Ozel, M. (2009). High school and university students' knowledge and attitudes regarding biotechnology. Biochemistry and Molecular Biology Education, 37(2), 123-130.
• Walker, K., & Zeidler, D.L. (2007). Promoting discourse about socioscientific issues through scaffolded inquiry. International Journal of Science Education, 29(11), 1387-1410. Yağan, S. A., & Çubukçu, Z. (2021). The content analysis of doctoral dissertations completed in the field of Ccurriculum and instruction (2006-2017). Hacettepe University Journal of Education, 36(1), 157-176.
• Yaman, H. H. (2011). Argümantasyon tabanlı biyoetik eğitiminde örnek bir uygulama: Genetiği değiştirilmiş organizma ve genetik tarama testi [Argumentation based bioethics education: Genetically modified organisms and genetic screening tests] (Tez No. 317172) [Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Yazıcı, N. N. (2009). Bilim kurgu ile biyoetik grup tartışmalarının biyoteknolojiye yönelik tutumlar ve akademik başarı üzerine etkileri [The effects of science fiction and bioethics group discussions on academic achievement and attitudes towards biotechnologies] (Tez No. 258856) [Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri [Qualitative research methods in the social sciences]. Seçkin Yayıncılık.
• Yüce, Z. (2011). Fen bilgisi öğretmenliği öğrencilerinin biyoteknoloji konusundaki bilgileri ve biyoteknoloji uygulamalarına yönelik biyoetik yaklaşımları: Tutum, görüş ve değer yargıları [Pre-service science teachers? knowledges about biotechnology and their bioethic approaches towards biotechnology practices: Attitudes, views and values] (Tez No. 298435) [Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Yüce, Z., & Yalçın, N. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının biyoteknoloji konusundaki bilgi düzeyleri [The knowledge level of pre-service science teachers about biotechnology]. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. http://kongre.nigde.edu.tr/xufbmek/dosyalar/tam_metin/pdf/2261-16_05_2012 10_53_15. pdf.