Teachers' Views on Digital Literacy and Barriers

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 4, 893 - 909, 31.10.2024

Mert Sağ , Çetin Semercı

Öz

Bu çalışmada öğretmenlerin dijital okuryazarlığı ve engellerine ilişkin görüşlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nicel ve nitel birlikte kullanıldığı için karma yöntem kullanılmıştır. Nicel kısımda öğretmenlerin dijital okuryazarlık düzeylerini belirlerken Ng (2012) tarafından geliştirilip Hamutoğlu vd. (2017) tarafından Türkçeye uyarlanan Dijital Okuryazarlık Ölçeği kullanılmıştır. Nitel kısımda dijital okuryazarlık engellerine ilişkin verilerinin toplanması için araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Nicel kısımda araştırmaya 653 öğretmen katılırken nitel kısımda 36 öğretmen katılmıştır. Araştırmanın nicel kısmına katılan öğretmenlerin dijital okuryazarlık ortalama değerleri “katılıyorum” düzeyindedir. Ayrıca öğretmenlerin dijital okuryazarlık düzeyleri; tutum, teknik, bilişsel ve sosyal faktörleri ile cinsiyet, branş, eğitim durumları değişkenleri karşılaştırıldığında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Ancak, sosyal faktör ile mesleki deneyim ve dijital platformlarda geçirilen süre değişkenleri arasında anlamlı bir farklılık vardır. Öğretmenlerin dijital okuryazarlık engellerine ilişkin görüşleri; tutum faktörü açısından incelendiğinde, öğretmenlerin çoğunluğu “teknolojiyi kullanmayı sevmeme ve ilgi duymama” ile “teknolojiyi kolay öğrenememe” engelleri üzerinde durmuştur. Teknik faktörü açısından incelendiğinde, öğretmenlerin çoğunluğu “teknoloji hakkında bilgi eksikliklerinin, teknolojiyi kullanma yetersizliği yönündeki engelleri” üzerinde durmuştur. Bilişsel faktörü açısından incelendiğinde, öğretmenlerin çoğunluğu “teknoloji hakkında bilgi yetersizliği” üzerinde durmuştur

Anahtar Kelimeler

Okuryazarlık, dijital okuryazarlık, dijital okuryazarlık engelleri.

Teachers' Views on Digital Literacy and Barriers

Öz

In this study, it was aimed to examine teachers' views on digital literacy and its barriers. In the study, mixed method was used because quantitative and qualitative data were used together. In the quantitative part, the Digital Literacy Scale developed by Ng (2012) and adapted into Turkish by Hamutoğlu et al. was used to determine the digital literacy levels of teachers. In the qualitative part, a semi-structured interview form developed by the researcher was used to collect data on digital literacy barriers. While 653 teachers participated in the quantitative part of the study, 36 teachers participated in the qualitative part.

The average values of the digital literacy of the teachers participating in the quantitative part of the study were found to be at the level of agree, and no significant difference was found when the digital literacy levels of the teachers were compared with the variables of attitude, technical, cognitive and social factors and gender, branch and educational status. When teachers' digital literacy levels, attitude, technical and cognitive factors and teachers' professional experience and time spent on digital platforms in a day were compared according to the variable, no significant difference was found between them. However, a significant difference was found between the social factor and these variables. When teachers' views on the barriers to digital literacy were analyzed in terms of the attitude factor, the majority of teachers emphasized the barriers of not liking and being interested in using technology and not being able to learn technology easily. When analyzed in terms of the technical factor dimension, the majority of teachers emphasized the barriers of lack of knowledge about technology and inability to use technology. When analyzed in terms of the cognitive factor, the majority of the teachers emphasized the lack of knowledge about technology.

Anahtar Kelimeler

Literacy, digital literacy, digital literacy barrier

Kaynakça

• Arslan, S. (2019). İlkokullarda ve ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin dijital okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi.
• Barrantes, R. (2007a). Analysis of ICT demand: What is digital poverty and how to measure it? In H. Galperin, & J. Mariscal, Digital poverty: Latin American and Caribbean perspectives. Otawwa, Canada: Partical Action Publishing.
• Barrantes, R. (2007b). Digital poverty: Concept and measurement, with an application to Peru. Working Paper, Kellogg Institute, University of Notre Dame.
• Bawden, D. (2008). Origins and concepts of digital literacy. In C. Lankshear and M. Knobel (Eds.). Digital literacies: Concepts, policies and practices. Peter Lang Publishing, New York.
• Bawden, D. (2001). Information and digital literacies: A review of concepts. Journal of Documentation, 57(2), 218-259.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F., & Çakmak, E. K. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Chatfield, T. (2013). Dijital Çağa Nasıl Uyum Sağlarız? (Çev: L. Konca). Istanbul: Sel Yayıncılık.
• Cote, T., & Milliner, B. (2018). A survey of EFL teachers' digital literacy: A report from a Japanese university. Teaching English with Technology, 4, 71-89.
• Çetin, O. (2016). Pedagojik formasyon programı ile lisans eğitimi fen bilimleri öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 658 -68.
• Elaldı, Ş. (2013). Yansıtıcı düşünme etkinlikleri ile destekli tam öğrenme modelinin tıp fakültesi öğrencilerinin üstbiliş becerileri, öz-düzenleme stratejileri, öz-yansıtma becerileri, öz-yeterlik inançları, eleştirel düşünme becerileri ve akademik başarılarına etkisi (Yayınlanmamış doktora tezi). Fırat Üniversitesi.
• Eshet Alkalia, Y. (2004). Digital Literacy: A conceptual framework for survival skills in the digital era. Jl. of Educational Multimedia and Hypermedia, 13(1), 93-106.
• Ertmer, P. A. (1999). Addressing first-and second-order barriers to change: Strategies for technology integration. Educational Technology Research and Development, 47(4), 47-61.
• Fullan, M. (2010). All systems go: The change imperative for whole system reform. Thousand Oaks, CA: Corwin.
• Garland, V. (2006). Digital literacy and the use of wireless portable computers, planners, and cell phones in K- 12 education. In R. Subramaniam, & T. Wee Hin, Handbook of Recerach literacy in technology at the K-12 Level. Singapore: Published in the United States of America by Idea Group Reference.
• Gilster, P. (1997). A new digital literacy: A conversation with Paul Gilster. Educational Leadership.
• Günüç, S., Odabaşı, F., & Kuzu A. (2013). 21. yüzyıl öğrenci özelliklerinin öğretmen adayları tarafından tanımlanması: Bir twitter uygulaması. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(4), 436-455.
• Hamutoğlu, N. B., Güngören, Ö., Uyanık, K. G., & Gür Erdoğan, D. (2017). Dijital okuryazarlık ölçeği: Türkçe’ye uyarlama çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 12, 408-429.
• Hargittai, E. (2003). The digital divide and what to do about it, in Derek, C. Jones, New Economy Handbook, (pp. 822-841). Elsevier Academic Press, New York.
• Hew, K. F., & Brush, T. (2007). Integrating technology into K-12 teaching and learning: Current knowledge gaps and recommendations for future research. Educational Technology Research and Development, 55(3), 223-252.
• Hooft, M. (2006). Tapping into digital literacy: Handheld computers in the K-12 classrom. In R. Subramaniam, & T. Wee Hin, Handbook Reserach on Literacy in Technology at the K-12 level. Singapore: Published in the United States of America by Idea Group Reference.
• Hosseini, D. (2018). Digital literacy in early elementary school: Barriers and support systems in the era of the common core (Unpublished doctoral thesis). San José State Unıversıty.
• Kalaycı, C. (2013). Digital divide, digital poverty and international trade. Atatürk University Journal of Economics and Administrative Sciences, 27(3), 145-162.
• Korkmaz, M. (2020). Sınıf öğretmenlerinin dijital okuryazarlık seviyelerinin belirlenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Kozan, M. & Özek, M. (2019). BÖTE bölümü öğretmen adaylarinin dijital okuryazarlik düzeyleri ve siber zorbaliğa ilişkin duyarliliklarinin incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29(1), 107 – 120.
• Kozan, M. (2018) Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi bölümü öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri ve siber zorbalığa ilişkin duyarlılıklarının incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi.
• Leech, N., & Onwuegbuzie, A. (2007). A typology of mixed methods research designs. Qual Quant, 43, 265-275.
• Ling, V., Sotnikova, L., Rodionova, I., Vasilets, I., Zavjalova, O., Fedorovskaya, V., & Datkova, E. (2020). Online educational resources for students and digital barrier. TEM Journal, 9(1), 373-379
• Martin, A. (2008). Digital literacy and the digital society. In C. Lankshear & M. Knobel (Eds.), Digital Literacies: Concepts, Policies & Practices. Peter Lang Publishing, New York.
• Martin, A. (2005). DigEuLit-a European framework for digital literacy: A progress report. Journal of the Literacy, 2(2), 130-136.
• Miranda, H., & Russell, M. (2011). Predictors of teacher-directed student use of technology in elementary classrooms: A multilevel SEM approach using data from the USEIT study. Journal of Research on Technology in Education, 43(4), 301-323.
• Ministry of Education (2017). Teacher Qualifications Book. https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/13161921_YYretmenlik_MesleYi_Genel__YETERLYKLERi_onaylanan.pdf Access Date:12/12/2023
• Ng, W. (2012). Can we teach digital natives digital literacy? Computers & Education, 59(1), 1065-1078.
• Ocak, G., & Karakuş, G. (2019). Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık öz-yeterliliği ölçek geliştirme Çalışması. Kastamonu Education Journal, 26(5), 1427-1436
• Organisation For Economic Co-Operatıon And Development (OECD). (2001). Understanding the digital liquidity. OECD Publications, 1-32.
• Öçal, F. (2017). İlkokul öğretmenleri ve velilerin kendileri ile velilerin çocuklarına ilişkin dijital okuryazarlık yeterlilik algıları (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Universitesi.
• Özerbaş, M. A., & Kuralbayeva, A. (2018). Türkiye ve Kazakistan öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin değerlendirilmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 16-25.
• Öztürk, Y. (2020). Dijital okuryazarlık hakkında lise öğrencilerinin kendilerine ve anne-babalarına yönelik görüşlerikırıkkale ili örneği (Yayınlanmamış yükseklisan tezi). Gazi Universitesi.
• Rodríguez-de-Dios, I., Igartua, J. J., & González-Vázquez, A. (2016). Development and validation of a digital literacy scale for teenagers. In Proceedings of the Fourth International Conference on Technological Ecosystems for Enhancing Multiculturality, 1067-1072.
• Salinas, R. (2003). Addressing the digital divide through collection development. Collection Building, 22(3), 131-136
• Semerci, Ç., & Semerci, N. (2021). Development of the digital literacy barriers scale: A validity and reliability study. Bartın University Journal of Faculty of Education, 10(3), 471-481.
• Üstündağ, M, Güneş, E., & Bahçivan, E. (2017). Dijital okuryazarlık ölçeğinin türkçeye uyarlanması ve fen bilgisi öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık durumları. Journal of Education and Future, (12), 19-29.
• Van Dijk, J. (2005). The deepening divide: Inequity in the information society. London: Sage Publications.
• Waluyo, E., Aris Rahmadani, N. K., Hasjiandito, A., & Wantoro. (2019). IGTKI Website development as kindergarten teachers' digital media literacy in central java province. 5th International Conference on Education and Technology (ICET), 98-101.
• Yaman, C. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi.
• Yeşildal, M. (2018). Yetişkin bireylerde dijital okuryazarlık ve sağlık okuryazarlığı arasındaki ilişki: Konya örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi.