SÜREYYA BERFE'NİN ŞİİRLERİNDE SAVAŞ VE MİLİTARİZM

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 2, 3 - 18, 29.12.2017

Macit Balık

Öz

    Süreyya Berfe (d. 1943), modern Türk şiirinin 1960’tan sonraki tüm aşamalarına hem tanıklık eden hem de bu aşamaları yaşayan şairlerden biridir. Şiir serüveninin ilk döneminde soyut ve imgeci şiir anlayışını benimseyen şair, 1960’lı yılların sonunda toplumcu gerçekçi bir çizgi yakalar. Dünyada ve Türkiye’de gerçekleşen toplumsal ve siyasal olaylar onun şiirlerinde yansımalarını bulur. Savaş da, kimi zaman ideolojik çerçeve içinde şiire dâhil olurken ağırlıklı olarak insani ve vicdani yönleriyle Berfe’nin şiir evrenine girer.  Savaş ve etkileri politik malzeme olmanın ötesinde ölüm, açlık, yoksulluk, yıkım ve kaybolan masumiyetle bir araya getirilir. Kıbrıs Savaşı’ndan Kore Savaşı’na, Şili’den Portekiz’e devrimci savaşlar, yarattığı trajik etkilerle birlikte  Süreyya Berfe’nin şiirlerinde karşılık bulur. Bu çalışmada Süreyya Berfe’nin şiirlerinde savaş ve militarist anlayışın toplumsal/bireysel boyutlarıyla ele alınma biçimi değerlendirilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Süreyya Berfe, şiir, militarizm, savaş

WAR AND MILITARIZM IN POEMS SÜREYYA BERFE

Öz

Süreyya Berfe (b. 1943) is one of the poets who both witnessed and alsolived all

the phases of the development of modern Turkish poetry after the year 1960. The poet,

who adopted an abstract and imagist approach during the first years of his poetry

adventure, shifted to a socialist and realist style towards the end of the 1960s. Social

and political events that took place in the World and in Turkey always had reflections

in his poems. War as a subject also made its way into the poetic universe of Berfe,

sometimes within an ideological framework, but mostly through its humanistic and

conscientious aspects. Therefore, war and its effects do not appear in Berfe’s poems

within a political stand point, but with a manifestation of death, starvation, poverty,

devastation and the disappearance of innocence. Wars at Cyprus and Korea, and the

global revolutionary wars from ChiletoPortugal all found a place in Süreyya Berfe’s

poems with the tragic effects they had. In this study, the way in which war and

militarist mentality were evaluated through their social / indivi dual aspects i n Süreyya

Berfe’s poems will tried to be interpreted.

Anahtar Kelimeler

Süreyya Berfe, poem, militarism, war

Kaynakça

• AROLAT, Osman S. “Devrimci Genç Şairler Savaş Açıyor”. Ant, S.153, 2 Aralık 1969: 14‐15. BAŞAT, İsmail Mert. “Mektupla Gelen Yanıt”. Varlık, 1254, 2012: 17‐19. BERFE, Süreyya. Kalfa‐Toplu Şiirler. 2. Baskı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2009. CENGİZ, Metin. “Süreyya Berfe Şiiri”. Gün Ola’dan Seferis’e Süreyya Berfe. Haz. Enver Ercan. İstanbul: TÜYAP Tüm Fuarcılık Yapım A.Ş. Yayınları, 2015: 219‐221. FEDAİ, Celal. “Süreyya Berfe ile Şiiri Üzerine”. Hece 98, 2005: 66‐75. GÜNEŞ, Yaşar. “Süreyya Berfe’nin Şiirlerinde Devrimci Romantizm Sorunu”. Gün Ola’dan Seferis’e Süreyya Berfe. Haz. Enver Ercan. İstanbul: TÜYAP Tüm Fuarcılık Yapım A.Ş. Yayınları, 2015: 267‐272. KAYIRAN, Yücel. “Süreyya Berfe’nin Şiirinde Nihlist Toplumculuk”. Varlık 1254, 2012: 6‐12. KUL, Erdoğan. “Modern Türk Şi i ri nde Savaş Karşı tı Söyl em”. Uluslararası Savaş ve Edebiyat Sempozyumu Bildiri Kitabı. Cilt I. Sakarya Üniversitesi Basımevi, 2014: 272‐294. KURTULUŞ, Akif. “Böyle Bir Sonu Haketmemişti”. Edebiyat Dostları, S.7, 1987: 2‐4. ÖNER, Haluk. “Yakın Tarihimizdeki Üç Savaşın Cephe Gerisine Etkilerinin Edebi Eserler Üzerinden İncelenmesi”. Uluslararası Savaş ve Edebiyat Sempozyumu Bildiri Kitabı. Cilt I. Sakarya Üniversitesi Basımevi, 2016: 355‐362. ÖZKARCI, Ali Özgür. “Kalfa’nın İhaneti”. Gün Ola’dan Seferis’e Süreyya Berfe. Haz. Enver Ercan. İstanbul: TÜYAP Tüm Fuarcılık Yapım A.Ş. Yayınları, 2015: 247‐258. TEMO, Selim. “Halkın Dostları: Hayali Miras”. 2016. http://agorakitapligi.com/halkin‐dostlari‐hayali‐mirasselim‐temo‐mesele‐ sayi10‐2007/ (Erişim Tarihi: 10.12.2016)