TANPINAR’A İLHAM VEREN EDGAR ALLAN POE KADINLARI

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 2, 88 - 102, 16.12.2020

Derya Kılıçkaya

Öz

Tanpınar’ın eserleri okunduğunda onun anlattığı kadınların, giden ama geri gelmeyen, “imkânsız” kadınlar
olduğu görülür. Yazarın, bu kadınları kurgularken Amerikalı hikâye yazarı ve şair Edgar Allan Poe’dan
etkilendiği bilinmektedir. Zaten, Tanpınar’ın kendisi de eserlerinin satır aralarında bu etkinin ipuçlarını
vermiştir. Kısacası Tanpınar, Poe’nun hikâyelerinde yer alan ve insanın içinde “aşk” denen duyguyu
uyandırdıktan sonra ortadan kaybolan kadınları anlatmayı tercih etmiştir. Bu çalışmanın amacı, Tanpınar’a
ilham verdiği düşünülen Edgar Allan Poe kadınlarını anlayabilmek ve yazarın eserlerindeki yansımalarını
bulmaktır. Tanpınar’ın kadınlarına benzeyen, dolayısıyla ona ilham verdiği düşünülen kadınların yer aldığı
dokuz hikâye tespit edilmiştir. Hikâyelerdeki kadınlar pek çok açıdan bize Tanpınar’ın kadınlarını hatırlatır.
Çalışmada bu dokuz hikâyede yer alan kadınlar ve onların durumları ele alınacak, Tanpınar’ın hikâye ve
romanlarında görülen kadınlarla benzerlikleri/farklılıkları ortaya konacaktır. Böylelikle Tanpınar’ın,
kitaplarındaki “sevilen kadın”ları meydana getirirken Edgar Allan Poe’dan ne denli etkilendiği görülecektir.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Hamdi Tanpınar, Edgar Allan Poe, Kadın, İlham, Hikâye

Kaynakça

• Dilber, K. C. (2018). Poe’nun Ligeia ve Şişede Bulunan Not Öykülerinde Tanpınar’ın Geçmiş Zaman Elbiselerini Aramak –Alice’in Düş(üş)ünde Düşsel Kronotop’u ve Anima’yı Yakalamak-. Litera: Dil, Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi, 28 (1), 53-69.
• Galata, M. (2015). Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Eserlerinde Mitolojik Unsurlar. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir. İnci, H. (2012). Ahmet Hamdi Tanpınar Tanpınar Zamanı Son Bakışlar. İstanbul: Kapı Yayınları.
• İnci, H. (2014). Orpheus’un Şarkısı Tanpınar’ın Romanlarında Aşk ve Kadın. İstanbul: YKY.
• Poe, E. A. (2020). Bütün Hikâyeleri Tek Cilt (Ö. Özkaya, Çev.). İstanbul: Ren Kitap.
• Tanpınar, A. H. (2014). Tanpınar’ın Mektupları. Z. Kerman (Haz.), İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (2016). Aydaki Kadın. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (2017a). Huzur. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (2017b). Saatleri Ayarlama Enstitüsü. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (2017c). Hikâyeler. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (2018). Günlüklerin Işığında Tanpınar’la Baş Başa. İ. Engünün-Z. Kerman (Haz.), İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Ümer, Engin. (2018). Edgar Allan Poe’da Tekinsiz Temalar. Libido, Sayı 30.
• Yıldırım, T. N. (2007). Edgar Allan Poe'nun Black Cat ve The Fall of The House of Usher Öykülerinin Çevirilerinin Gotik Edebiyat Bağlamında Eleştirisi (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.