ÂLEM‐İ NİSVÂN’DA KADIN VE ÇOCUK

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 2, 132 - 140, 16.12.2020

Hilal Doğan

Öz

Âlem-i Nisvân, İsmail Gaspıralı’nın imtiyaz sahipliğinde ve Şefika Gaspıralı’nın idare müdiresi ve
başyazarlığında 1905-1911 yılları arasında çeşitli aralıklarla çıkarılmış olan süreli bir yayındır. Eldeki mevcut
bilgilere göre Türk ve İslam Âleminde yayımlanan ilk kadın gazetesi / dergisi olan Âlem-i Nisvân’ın ilk sayısı
1905 yılının sonlarına doğru yayımlanmıştır. 1905’te numune sayısının ardından 1906’te Birinci Sene, 1907’de
İkinci olarak 1906-1910 yılları arasında yayımlanan Âlem-i Nisvân, 1911 yılında sadece 3 sayı yayımlanmıştır.
Şefika Gaspıralı, Âlem-i Nisvân’ı 1917’de tekrar çıkarmak istese de Ekim Devrimi yüzünden
gerçekleştirememiştir. Âlem-i Nisvan’da, kadın her sayfada ele alınmıştır. Bu konu Âlem-i Nisvân’da çeşitlilik
göstermektedir. Bundan dolayı farklı alt başlıklara ayrılmıştır. Bu alt başlıklar; farklı coğrafyalardaki kadınların
durumu hakkında bilgi verme, kadın ve çocuk, meşhûre kadınlardır. Bu çalışmanın Giriş kısmında, Şefika
Gaspıralı’nın idare müdiresi ve başyazarlığını yaptığı Âlem-i Nisvân hakkında bilgilere yer verilmiştir. Daha
sonra Âlem-i Nisvân’daki kadın konusunun alt başlıklarından olan kadın ve çocuk alt başlığındaki yazılar
incelenmiştir. Yazılar incelenirken dergideki sıraları esas alınarak incelenmiştir. Çocuk eğitimi konusu anne ile
birlikte incelenmiştir. Çocuk eğitiminde annenin ne kadar önemli olduğu ifade edilmiştir. Yazılarda İsmail
Gaspıralı’nın “Dilde, Fikirde, İşte Birlik” düşüncesinin Şefika Gaspıralı tarafından da uygulandığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Âlem-i Nisvân, Şefika Gaspıralı, kadın ve çocuk

Kaynakça

• Âlem-i Nisvân, “Ana Dersleri”, 1905 Numune Sayısı, s.8-9.
• Âlem-i Nisvân, Kızların Talim ve Terbiyesi”, 1906 No.6, s.81-82.
• Âlem-i Nisvân, “Terbiye”, 1906 No.35, s.561-563.
• Âlem-i Nisvân, “Hanım”, 1906 No.37, s.579.
• Âlem-i Nisvân, “Hanımlara Hitâb”, 1906 No.37, s.579.
• Âlem-i Nisvân, “Çocuk Büyütmek”, 1907 No.2, s.3.
• Âlem-i Nisvân, “Hanımefendilere Hitâb”, 1907 No.6, s.3-4.
• Doğan, Hilal. (2020a). “Şefika Gaspıralı’nın Âlem-i Nisvân Dergisi Üzerine Bir İnceleme ve Sistematik İndeks.” Külliye, Mart, 2020.
• Doğan, Hilal. (2020b) “Âlem-i Nisvân Gazetesi”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, 2020.
• Ebüzziya, Ziyad. (1989). 2. Cilt. “Âlem‐i Nisvân”.
• TOPARLI, R., & ARGUNŞAH, M. (2008). Mu'înü'l-Mürîd. Ankara: TDK Yay.
• YÜCE, N. (2014). Mukaddimetül'l-Edeb. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.