k. İskender’in Periler Ölürken Özür Diler Adlı Eserinde Yeraltı Edebiyatı ve Beat Kuşağı Yansımaları

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 212 - 231, 31.12.2021

Çağrı Kirenci

Öz

Derman İskender Över, 1980 kuşağı şairlerindendir. Şiirleri aykırı söylem, lümpen dil, alt kültür şiiri olarak adlandırılan “Yeraltı Edebiyatı”, “Underground yazını” olarak isimlendirilen edebiyata aittir. Yeraltı Edebiyatı, üzerinde net bir kanıya varılmış, şekilleri ve kalıpları çıkarılmış bir tür değildir. k. İskender’in kendi yaşamı ve yazınıyla ilişkilendirebileceğimiz, “Beat kültürü şiiri”, “Yeraltı Edebiyatı” arasında birlikteliğin izlerini sürmek mümkündür. Bu çalışmada k. İskender’in şiir kitaplarından biri olan Periler Ölürken Özür Diler adlı eseri “Yeraltı Edebiyatı ve Beat Kuşağı şiiri” açısından incelemeye tabi tutulmuştur. Öncelikle bu türün ne olduğu, nasıl algılandığı örneklerle verilmeye çalışılmıştır. Çalışmada J.Kristiva’nın “abject” tanımlaması, Michael Foucault’un özne- iktidar ilişkisi, Mihail Bahtin’in “diyalojizm” kavramı, “Queer” edebiyatı, “Müzik ve Başkaldırı”, argo kullanımı ve Beat kuşağı estetiği bağlamında ve bunların hepsiyle paralel olarak-k. İskender’in özyaşamöyküsü- temel alınmıştır. Şiirlerinde sıklıkla kullandığı; kriminolojik dili, plazma söylemi, akışkanların estetiği ve gotik atmosferi göz önünde bulundurularak, k. İskender sanatı ve kendi söylemiyle “art- genesis”i incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

k. İskender, Periler Ölürken Özür Diler, Yeraltı Edebiyatı, Beat Kültürü

Teşekkür

Bu çalışmamda bana yardımcı olan kıymetli hocam Doç. Dr. Macit Balık'a çok teşekkür ederim. Bu çalışmada bana olan desteklerini hiç esirgemediği için sonsuz teşekkür ederim. Ayrıca dergi editörleri ve kıymetli hocalarıma yazımı yayınlamamda bana yardımcı oldukları teşekkür ederim.

The Reflection of Underground Literature and Beat Generation on k. İskender’s Periler Ölürken Özür Diler

Öz

Derman İskender Över is one of the poets of 1980s generation. His poems belong to “Underground Literature” and “Underground writing”, which are named contradictory discourse, lumpen language, and subculture poetry, Underground Literature is not a genre on which a clear opinion has been reached and its shapes and patterns have been specifield. It is possible to trace the unity between “Beat culture poetry” and “Underground Literature”, which we can associate with k. İskender’s own life writing. In this study, one of k. İskender poetry book, Periler Ölürken Özür Diler, was examind, in terms of “Underground Literature and Beat Generation Poetry”. It has been tried to give examples of what this type is and how it is perceived. In thıs study, J. Kristiva’s J. Kristiva’s definition of “abject”, Micheal Foucault’s subject-power relationship, Mihail Bahtin’s concept of “dialogism”, “Quer” literature, “Music and Revolt”, the use of slang and Beat genaration aesthetics in the context and in paralel all of these, the autobiography of k. İskender was taken as the basis. Considering the criminological launguage, plasma discourse, aesthetics of fluids and gothic atmosphere that he frequently used in his poems, the art of k. İskender and his “art-genesis” with his own discourse were examined.

Anahtar Kelimeler

k. İskender, Periler Ölürken Özür Diler, Underground Literature, Beat Culture

Kaynakça

• Asiltürk, B. (2013). Türk Şiirinde 1980 Kuşağı İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
• Bahtin, M. (2001). Karnavaldan Romana Edebiyat Teorisinden Dil Felsefesine Yazılar. Cem Soydemir (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Cumhuriyet (2014. 13 Mart). 2014’ün Erdal Öz Ödülü küçük İskender’in. Erişim Tarihi (25 Mayıs 2020) https://arkakapak.babil.com/2014un-erdal-oz-edebiyat-odulu-kucuk-iskenderin/
• Cenkçi, Z. (2019), Annenin Hayalinden Azade: küçük İskender ile Şiir Gücü İktidara. Halim Şafak (Ed.), küçük İskender Kitabı içinde (s. 179-192) Ankara: İkaros Yayınları. Çelik Yalçın, D. S., Topçu, H. (Ed.) (2020). Türkiye’de Yeraltı Edebiyatı. İstanbul: Hiper Yayınları.
• Demir, F. ve Kuş, Y. (2016). Türkiye’de Yeraltı Edebiyatı Tartışmaları: Kavram, Ölçüt, Tarihçe. Turksih Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turksih or Turkic, 11/20, 119-140: doi: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.10098
• Dostoyevski, M. F. (2000). Yeraltından Notlar. Cem Soydemir (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Eğin, O. (2019. 04 Temmuz). Tanıdığım Kadarıyla küçük İskender. https://www.haberturk.com/
• Erdoğan, Ö. (2001. 22 Mayıs). küçük İskender’le Görüşme. http://www.siirpenceresi.com
• Erdoğan, Ş. (2011). Yerin Dibi!. Notos Öykü Dergisi. 29, 29.
• Foucault, M. (1996). Cinselliğin Tarihi. Hülya Uğur Tanrıöver (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• İlhan, A. (2019), Queer Estetiği Bağlamında küçük İskender. Halim Şafak (Ed.), küçük İskender Kitabı içinde (s. 53-65) Ankara: İkaros Yayınları.
• İlhan, A. (2021). Küçük İskender’de Queer Beden ve Poetika. Anakara: Klaros Yayınları.
• İskender, k. (2019). Periler Ölürken Özür Diler. İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Kahraman, H. B. (2008). Bir Sürekli Cehennem. İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Kahraman, H. B. (2015). Türk Şiiri Modernizm Şiir. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Köse, H. (2019), “Kara Kutu”, Karantinada Bir Hayat ve Küçük, Beyaz Bir Ölüm. Halim Şafak (Ed.), küçük İskender Kitabı içinde (s. 151- 161) Ankara: İkaros Yayınları.
• Kristiva, J. (2018). Korkunun Güçleri İğrençlik Üzerine Deneme. Nilgün Tutal (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Muhabbet Kralı. (2011, 23 Mayıs). YouTube içinde. Erişim adresi (22 Mayıs 2020) https://www.youtube.com/watch?v=SRc14qlFqZg&t=269s
• Oxford Learner’s Dictionaries, (2020 24 Mayıs). “Beatnik”. https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/american_english/beatnik
• Oxford Learner’s Dictionaries, (2020 24 Mayıs). “Queer”. https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/queer_1
• Öktem, A. (2013. 12 Aralık). Yeraltı Edebiyatının Temel Özellikleri ve Edebiyatımızda Yeraltı Edebiyatı. https://oggito.com/ Öner, H.-Balık, M. (2018). Gelenek ve 1980 Kuşağı Şiiri. II. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi, 30 Kasım-2 Aralık 2018, Bildiri Kitabı, Ankara: İksad Yayınevi, s. 176-182.
• Özmen, G. (2020). Kendi Olma Cüreti küçük İskender Şiiri. Notos Öykü Dergisi, 81, 30.
• Özüdoğru, Ş. (2019), Akışkanlar Mekaniği. Halim Şafak (Ed.), küçük İskender Kitabı içinde (s. 101 – 111) Ankara: İkaros Yayınları.
• Özüdoğru, Ş. (2019), Bir Direnme Odağı Olarak küçük İskender Fenomeni ve küçük İskender Şiirlerinde Yurtlanmak. Halim Şafak (Ed.), küçük İskender Kitabı içinde (s. 129-139) Ankara: İkaros Yayınları.
• Sartre, J. P. (2005). Edebiyat Nedir?. Bertan Onaran (Çev.). İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Taburoğlu, Ö. (2019), Yırtılan Plazma. Halim Şafak (Ed.), küçük İskender Kitabı içinde (s. 23-53). Ankara: İkaros Yayınları. Uçkan, Ö. (2011). Bir ‘Eylem’ Olarak ‘Yeraltı Edebiyatı’. Notos Öykü Dergisi. 29. 40.
• Burada Laf Çok. (2012. 31 Ocak). YouTube içinde. Erişim Tarihi ( 23 Mayıs 2020). https://www.youtube.com/watch?v=OQ1nTJqtXcE