Anlam Bilim Araştırmaları-1

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 2, 121 - 134, 28.12.2022

Asuman Akyüz

Öz

Bilimsel ölçütlere uygun olarak yapılmış alanının uzmanı tarafından yazılan yazılar, makale ve bütün bilimsel çalışmalar hem özelde yapıldıkları alana hem de genel olarak bilimin ilerlemesine, yeni anlayış ve bakış açılarının tanınmasına katkı sağladıkları için önemlidirler. Anlam bilim, bugün genel dil bilim içerisinde değerlendirilen bir dal olsa da aslında insanlık tarihi kadar eski, insanın dili aracılığıyla çevresine verdiği değer kadar kadimdir. Vardar anlam bilim için “Dili anlam yönünden ele alan, göstergenin gösterilen bölümünü ya da içeriği eşsüremli ve art süremli açılardan inceleyen bilimdalı. Anlama ilişkin sorunlar dil bilimi olduğu gibi felsefe, mantık, ruhbilim, toplumbilim, vb. dalları da çok yakında ilgilendirir” der. (Vardar, 2007:18)

Dil çalışmalarının özel bir bölümü olan anlam bilim çalışmaları bir dilin söz varlığını da ortaya koyan onun derin ve yüzeysel anlamları üzerinde yorumlar getiren özel bir alanı ifade eder. Anlamın ne olduğuna ilişkin sorular ve görüşler anlam bilim çalışmalarının çerçevesini genişletmiştir. Yapılan art zamanlı ve eş zamanlı çalışmalar, sözcüğe, tümceye, anlama yönelik farklı bakış açılarının anlam bilim çalışmalarına yön verdikleri görülmektedir. Kimi araştırmacılar anlamın tümce düzeyinde bağlama bağlı olarak yorumlanması gerektiğini savunurken bazı araştırmacılar ise sözcük düzeyinde anlam bilimi çalışmalarının temelini oluşturmaktadırlar. “Araştırmacıların genel olarak eş anlamlı sözcükler, zıt kavramlar, kavram alanı, yan anlam, soyut-somut sözcükler, çok anlamlılık bağlamında konuya yaklaşmışlardır.” (Aktaran Besli, 2019:4 ) Son yüzyılda yapılan çalışmalarda ise anlamın dilde nasıl yapılandığı yaşanılan yer ve zamana göre, sosyal, ekonomik, siyasi, kültürel vb. etkenlere bağlı olarak anlam çerçevesinin nasıl genişlediği ve anlamın çok boyutlu yapısına dikkat çekilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Anlam Bilim, Kitap İncelemesi, Anlam Bilim Araştırmaları-1, Kitap Tanıtımı