Bayburt Kent Hafızasında Sokak Satıcıları

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 70 - 91, 26.12.2023

Murat Okutmuş

Öz

Toplumsal yaşamın öncelikli mekânı olan “kent”i, üreten ve şekillendiren insan eylemidir. Kent, fiziksel çevre ile toplumsal yapının ilişkisinden meydana gelen bir bütündür. Sokak satıcıları çok eski zamanlardan günümüze kent hayatının bir parçası olmuşlardır. Türkiye’de göç ile karakterize edilen sokak satıcılığı, çoğunlukla köyden kente gelen ve yabancısı olunan bu yeni mekâna tutunma kaygısı yaşayan insanların yöneldiği bir iş kolu olmuştur.
Cumhuriyetin ilk yıllarından başlanarak günümüze kadar Bayburt’ta Sokak satıcılığı ile geçimini sağlamış insanların bir kısmının ele alındığı bu çalışmada, tanıklar ve bizzat bu işi yapan kişilerle görüşmeler yapılmıştır. Kentin uzun bir döneminin sosyo-ekonomik ve kültürel birikiminden bilgiler içeren çalışmada, sokak satıcılarını bu işe yönlendiren sebepler ve sokak satıcılarının bu işi yaparken karşı karşıya kaldıkları güçlükler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu kişilerden, ürünlerini pazarlarken kullandıkları ifadeler, öğüt niteliğindeki sözler, şiirler, fıkra türünde metinler derlenmiştir.
Bu çalışma Bayburt’un kültürel belleğinin küçük bir parçasını ortaya çıkarma çabasını da taşımaktadır. Bireyin belirli bir mekândaki uğraşları yaşadığı dünyayı anlamlandırma çabaları olarak tanımlanır. Bu çaba esnasında mekâna ve nesnelere bırakılan izler ve söylemler kentin kültürel belleğini oluşturur. Bayburt’taki Sokak satıcılarının hayatlarından bölümler içeren bu makale, kentin kültürel belleğine katkı sunmayı da amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kent belleği, kültür, Bayburt, sokak satıcısı, seyyar satıcı

Kaynakça

• Kaynakça Aker, A. (2010). Hicrani Anlayan Şehir, Bayburt: Özer Ofset Matbaacılık
• Alver, K. (2012). Kent Sosyolojisi, Ankara: Hece Yayınları
• Eryılmaz, Ö. (2015). Çoruh Sus Bugün, Bayburt: Yağız Yayınları
• Eryılmaz, Ö. (2017). Canavar, Bayburt: Purut Kitabevi
• Karakoyunlu, S. (1990). Bayburt Tarihi, Ankara: Kültür Ofset
• Kılıç, T. (2010). “Kentsel Mekânların Kullanımı ve Seyyar Satıcılık: Diyarbakır Örneği,” Doktora Tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi
• Kısakürek, Ş. ve Bayazıt, E. (2021). “Kolektif Bellek Kentsel Bellek ve Mekânsal Bileşenlerin Kent Kimliğindeki Yeri: Kahramanmaraş Kenti Örneği”. Journal of Environmental and Natural Studies, s. 1-21
• Miroğlu, İ. (1975). 16. Yüzyılda Bayburt Sancağı, İstanbul: Üçler Matbaası
• Okutmuş, O. O Bayburt, Bayburt Postası Gazetesi, 9 Aralık 1991, Sayı 3917, Sayfa 1
• Özger, Y. (2008), XIX. Yüzyıl Bayburt, İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık
• Skylife Dergisi, Gezici Esnaf, Ağustos Sayısı, S. 92, 2006