ABANDONMENT TO THE FOREST AS A FORM OF MORAL EVIL IN ANATOLIAN FOLK TALES

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 25 - 35, 30.12.2024

Tuba Demirci , Aynur Koçak

https://doi.org/10.70916/buefd.1591010

Öz

This study examines Anatolian folk tales within the framework of moral evil, a significant category of evil, with particular emphasis on the motif of abandonment in the forest as a paradigmatic representation. The narrative structures of folk tales, among the oldest forms of oral tradition, are predicated on conflicts derived from dichotomies such as good and evil, light and darkness, or war and peace. The dominant form of evil depicted in tales, where the overarching theme often revolves around the struggle between good and evil or between virtuous and malevolent characters, is moral evil. Among the three principal dimensions of evil—metaphysical, physical, and moral—identified in scholarly discourse, moral evil emerges as the most prevalent in the folk tale tradition. In this context, the perpetrators and victims of moral evil are as pivotal as the spatial settings and methods through which such evil is enacted. A prominent manifestation of moral evil in these narratives is the motif of abandonment in the forest. The hero of the tale is frequently subjected to injustices, slander, or envy, often instigated by antagonistic figures or even their loved ones, leading to their abandonment in the forest. Although the forest is traditionally characterized as a domain inhabited by predators and malevolent spirits, it simultaneously functions as a liminal space of refuge, shelter, and serenity for those in crisis. It serves as the existential sphere where the abandoned hero confronts their fate. This physical journey within the forest often mirrors an internal journey, rendering the forest a sacralized locus for the hero’s transformative maturation. This article investigates selected folk tales from the seven regions of Anatolia, analyzing the abandonment-in-the-forest motif as an exemplar of moral evil. The study delineates the reasons for abandonment, the hero's process of symbolic and literal initiation in the forest, and the stages of reintegration upon departure. Furthermore, it interrogates the agents, motives, and mechanisms underpinning this form of evil within the narrative framework.

Anahtar Kelimeler

evil, moral evil, fairytale, forest.

ANADOLU HALK MASALLARINDA AHLAKİ KÖTÜLÜK BİÇİMİ OLARAK ORMANA TERK EDİLME

Öz

Bu çalışmada, Anadolu halk masalları, kötülük çeşitlerinden biri olan ahlaki kötülük bağlamında değerlendirilmiş ve bir ahlaki kötülük biçimi olarak ormana terk edilme motifi ana eksene alınmıştır. Anlatmaya bağlı en eski türlerden olan masalların olay örgüsünü iyi-kötü, aydınlık-karanlık, savaş-barış gibi zıtlıklardan kaynaklanan mücadeleler oluşturur. Ana teması, iyilik ile kötülük ya da iyiler ile kötülerin mücadelesi olan masallarda görülen kötülük çeşidi, ahlaki kötülüktür. Araştırmacılar tarafından metafizik, fiziksel ve ahlaki olarak üç temel eksende incelenen kötülük kavramından masallarda en çok yer bulanı ahlaki kötülüktür. Ahlaki kötülükte, kötülüğü yapan ve kötülüğe uğrayan tipler kadar kötülüğün yapıldığı mekân ve yapılış şekli de ön plandadır. Ahlaki kötülük biçimlerinden biri de ormana terk edilme motifidir. Masal kahramanı, çeşitli nedenlerle anti-kahramanlar tarafından haksızlığa, iftiraya, kıskançlığa uğrar ve bazen düşmanları bazen de sevdikleri tarafından ormana bırakılır. Orman, her ne kadar yırtıcı hayvanların, kötü ruhların yaşadığı bir yer olsa da aynı zamanda zor durumda kalan insanların sığınağı olarak korunmanın, barınmanın, huzurun yaşandığı seçilmiş bir mekandır. Orman, kaderiyle baş başa bırakılan kahramanın yaşam alanıdır. Kahramanın ormanda yaşadığı fiziksel yolculuğa içsel yolculuğu da eşlik eder ve orman onun tamamlanması için kutlu bir mekân haline gelir. Makalede, Anadolu’nun yedi bölgesinden seçilen masallar, bir ahlaki kötülük biçimi olan ormana terk etme motifi üzerinden incelenmiş; ormana terk edilmenin sebepleri, ormanda erginlenme süreci ve ormandan ayrılış olarak aşamaları üzerinde durulmuştur. Aynı zamanda, bu kötülüğün kim tarafından, neden, nasıl gerçekleştirildiği tespit edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

kötülük, ahlaki kötülük, masal, orman

Kaynakça

• Alptekin, A. Berat. (2002). Taşeli masalları. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Alsaç, F. (2017). Anadolu masallarında yapı, izlek ve masal kahramanlarının tip tahlili. Yayımlanmamış doktora tezi, Fırat Üniversitesi, Elâzığ.
• Aslan, N. (1994). Yozgat masallarında motif ve tip araştırması. Yayımlanmamış doktora tezi, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Bakırcı, N. (2000). Niğde masalları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Niğde Üniversitesi, Niğde.
• Bayat, F. (2007). Türk mitolojik sistemi/onkolojik ve epistemolojik bağlamda Türk mitolojisi II. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Cevizci, A. (2005). Paradigma Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Demir, T. (2021). Ağaç kültü bağlamında kadının armut ağacı ile sembolize edilmesi. Uluslararası Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi, 4 (7), 78-89.
• Doğan, A. (2007). Adıyaman yöresi masalları üzerine bir inceleme. Adıyaman: Adıyaman Belediyesi Kültür Yayınları.
• Ergun, P. (2004). Türk kültüründe ağaç kültü. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Ergun, P. (2019). Sibirya türklerinin destanlarında iyeler. Konya: Kömen Yayınları.
• Günay, U. (1992). Elâzığ masalları ve propp metodu. Ankara: Akçağ Yayınları.
• İnan, A. (1986). Tarihte ve bugün şamanizm. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Özdemir, M. (2014). İslam düşüncesinde kötülük problemi. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Korkmaz, E. (2006). Şeytan tasarımı terimleri sözlüğü. İstanbul: Anahtar Kitaplar Yayınevi.
• Russel, J. B. (2017). Şeytan‐ antikiteden ilkel hıristiyanlığa kötülük algıları. (E. Çelik, Çev.). Ankara: Panama Yayınları.
• Sakaoğlu, S. (2002). Gümüşhane ve bayburt masalları. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Swinburne, R. (2001). Tanrı var mı? (M. Erbaş, Çev.). Bursa: Arasta Yayınları.
• Türkçe Sözlük. (1988). Türkçe sözlük II. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basım Evi.
• Thompson, Stith. (1955). Motif ındex of folk literature. ABD: Indiana University Press. Yaran, C. S. (2016). Kötülük ve teodise. İstanbul: Vadi Yayınları.
• Werner, C. (2000). Kötülük problemi. (S. Umran, Çev.). İstanbul: Kaknüs Yayınları.