Erzurum Ekolojik Koşullarında Bazı Yağlık Ayçiçeği Genotiplerinin Verim ve Önemli Tarımsal Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 63 - 68, 01.07.2019

Fırat Sefaoğlu

Öz

Erzurum ekolojik koşullarına
uygun yağlık ayçiçeği genotiplerini belirlemek amacıyla 2017 yılında yürütülen
bu çalışma, Tesadüf Blokları Deneme Desenine göre 4 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür.
 Çalışmanın materyalini Trakya Tarımsal
Araştırma Enstitüsü (TTAE) ayçiçeği ıslah programınca geliştirilen, daha önce
yapılmış verim denemelerinde ön plana çıkmış 7 genotip  (17 Tr 111, 17 Tr 104, 16 Tr 66, 17 Tr
107, 17 Tr 105, 17 Tr 106 ve 16 T r009)
ve 4 tescilli çeşit (Kayra, Italıca, Bosfora ve Lg 5582) oluşturmuştur. İncelenen genotiplerin
%50 çiçeklenme süresi, bitki boyu, bin tohum ağırlığı, tohum verimi, yağ oranı
ve yağ verimi açısından istatistiksel olarak farklı oldukları bulunmuştur. Araştırmada
genotiplerin tohum verimi 224,5-415 kg da^-1 ( 17 Tr 105; Kayra), ham
yağ oranı % 26.8-37.5 (16 Tr 008; Kayra) ve ham yağ verimi 65.1-155.7 kg da^-1
(17 Tr 105; Kayra) arasında belirlenmiştir. Denemeye alınan genotipler arasında
Kayra yüksek tohum ve yağ oranına sahip çeşit olarak ön plana çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yağlık ayçiçeği, Helianthus annuus, Tabla çapı, Tane verimi

Kaynakça

• [1] USDA 2017,[e-mail].
• [2] https://arastirma.tarimorman.gov.tr.( Erişim tarihi 24.01.2019)
• [3] TÜİK. 2017. www.tuik.gov.tr (Erişim tarihi: 28.11.2018).
• [4] Sefaoğlu. F, Özer. H, Öztürk. E, Polat. T, Erzurum ekolojik koşullarında bazı yağlık ayçiçeği çeşitlerinin adaptasyonu ve önemli tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi. 19-22 Ekim 2009. Hatay/Türkiye.
• [5] Albayrak. Ş.N, Ekim zamanlarına Göre Uygulanan Değişik Azotlu Gübre Formlarının Yağlık Ayçiçeği (Helianthus Annuus L.) Çeşitlerinin Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi 2014.
• [6] Ashraf. A, Bazı Yağlık Ayçiçeği (Helianthus Annuus L.) Çeşitlerinde Farklı Azot Dozları ve Uygulama Zamanlarının Etkilerinin İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi 2015.
• [7] Weiss. E.A, . Rapeseed. In: Oilseed Crops. Blackwell Sci. Ltd., Victoria, Australia. 2000
• [8] Gürbüz. B, Kaya. M.D, Demirtola. A, Ayçiçeği Tarımı. Hasat Yayıncılık Ltd. Şti. ISBN- 975-8377-23-X. Ege Basım. 2003.
• [9] Karakuş. A, Kaya. C, Sefaoğlu. F, Bazı yağlık ayçiçeği (Helianthus annus L.) çeşit adayı ve çeşitlerinin Erzurum koşullarında adaptasyon kabiliyetlerinin belirlenmesi. Enerji Tarımı ve Biyoyakıtlar 4. Ulusal Çalıştayı. 28-29 Mayıs 2014 Samsun. 115-122.
• [10] Sefaoğlu. F, Kaya. C, Bazı yağlık ayçiçeği (Helianthus annuus L,) genotiplerinin Erzurum ekolojik koşullarında adaptasyon kabiliyetlerinin belirlenmesi. Alınteri Journal of Agriculture Sciences. 2018, 33(1): 37-41.
• [11] Çetin. K, Öztürk.Ö, Bazı hibrit ayçiçeği çeşitlerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. Selcuk Journal of Agriculture and Food Science, (2018) 32 (3), 282-288.
• [12] Sarıkaya. Y, Bursa Şartlarında Potasyumun Ayçiçeğinin Verimine ve Bazı Özellikleri Üzerindeki Etkisi. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• [13] Deviren. R, Eryiğit. T, Iğdır ovası sulu koşullarında bazı ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşitlerinin verim performanslarının belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 20 (Özel Sayı), 166-171. 2017.
• [14] Doğan. M, Sulanmayan Koşullarda Ayçiçeği (Helianthus annuus L.) Çeşitlerinin Tarımsal ve Teknolojik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. 2010.
• [15] Yılmaz. G, Kınay. A,. Bazı Yağlık Ayçiçeği (Heliannus Annus L.) çeşitlerinin Tokat- Kazova şartlarında verim ve verim özelliklerinin incelenmesi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi. 2015, 30. 281-286.
• [16] Gül.V, Kara. K, Effects of Different Nitrogen Doses on Yıeld and Qualıty Traıts of Common Sunflower (Helianthus annuus L.). Turk Journal Field Crops 2015, 20(2), 159-165.
• [17] Demirel. A, . Kırşehir ekolojik koşullarında bazı yağlık ayçiçeği çeşitlerinin verim ve verim öğelerinin belirlenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. 2014.
• [18] Roche. J, Essahat. A, Bouniols. M, El-Asri. Z, Mouloungui. M, Mondies. A.M, Diversified Composition of Sunflower (Helianthus annuus L.). Journal of Eco-Physiology. 2004, 3. 59-71.
• [19] Karaaslan. D, Tonçer. Ö, Söğüt. T, Güneydoğu Anadolu Bölgesi koşullarında bazı ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşitlerinin verim ve bazı verim özellikleri bakımından değerlendirilmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 2007, 11(1/2): 31-38.
• [20] Acar. M, Gizlenci. Ş, Öner. E.K, Sunflower Breeding Studies in Blakcsea Area Sunflower Breeding and Sdaptation Studies ın Cukurova Region. International Symposium On Sunflower Genetic Resources. October 16 – 20.. S.47. 2011 Kuşadası. İzmir. Turkey
• 21] Evci,G, Pekcan. V, Yılmaz. İ.M, Kaya. Y, Şahin. İ, Cıtak. N,Tun. N, Ay. O, Pilaslı. A,. Ayçiçeğinde (Helianthus annuus L.) yağ kalitesi ve verim öğeleri arasındaki ilişkilerin belirlenmesi. Türkiye IX. Tarla Bitkileri Kongresi. 2011, s.279. Bursa.