İdari Yargıda Ölüm ve Cismani Zararda Maddi Tazminatın Belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 5, 177 - 224, 10.03.2023

Ahmet İstek

Öz

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası madde 125/1’de “İdarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu açıktır.” hükmü ve madde 125/sonda “İdare, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür.” hükmü düzenlenmiştir. İdarenin sorumluluğundan söz edebilmek için, zarara neden olan faaliyetin idare hukuku kurallarına göre idareye atfedilebilir nitelikte olması gerekmektedir. Yani başka bir deyişle faaliyet ile zarar arasında illiyet bağının bulunması gerekmektedir.
İdarenin herhangi bir işlem, eylem veya sözleşmesinden dolayı bir zararın doğup doğmadığı ve idarenin doğan zararı tazmin etmekle sorumlu olup olmadığı, idare aleyhine idari yargıda açılacak tam yargı davasında tespit edilecektir.
İdare hukukunun kendine has yapısından dolayı, tam yargı davalarında özel hukuka göndermeler yapılmakta ve özel hukuktan tazminatın belirlenmesi ve de hesaplanması bakımından çokça yararlanılmaktadır. İdarenin faaliyetleri neticesinde hakları ihlal edilenler, tam yargı davası açarak zararlarının tazminini idareden talep edebilmektedirler.

Anahtar Kelimeler

Sorumluluk , Zarar , İdari İşlem , İdari Eylem , İdari Sözleşme , Maddi Tazminat , Tam Yargı Davaları

Kaynakça

• Akyılmaz B, Sezginer M and Kaya C, Türk İdare Hukuku (2nd rev edn, Seçkin Yayıncılık 2011)
• Antalya OG, 6098 Sayılı Borçlar Kanununa Göre Borçlar Hukuku Genel Hükümler, vol. I (2nd edn, Beta Yayıncılık 2013)
• Atay EE and Odabaşı H, Teori ve Yargı Kararları Işığında İdarenin Sorumluluğu ve Tazminat Davaları (2nd edn, Seçkin Yayıncılık 2010)
• Başgil AF, ‘Devletin ve Diğer Amme Hükmi Şahıslarının Mesuliyeti Meselesi’ (04.03.1939 tarihli Konferans Metni) (1940) 6 Adliye Ceridesi (Adalet Dergisi) https://adaletdergisi.adalet.gov.tr/arsiv/adliyeceridesi/1940/s6-1940-sene31-sayfa116-cilt1.pdf Erişim Tarihi: 24 April 2022
• Candan T, İdari Yargılama Usulü Kanunu (5th edn, Adalet Yayınevi 2012)
• Çağlayan R, İdari Yargılama Hukuku (6th rev edn, Seçkin Yayıncılık 2015)
• Çelik AÇ, İdari Yargıda Ölüm ve Bedensel Zararlar Nedeniyle Tazminat Davaları (1st edn, Seçkin Yayıncılık 2017)
• Çınarlı S, İdarenin Sağlık Hizmetinin Sunumundan Kaynaklanan Hukuki Sorumluluğu (Orion Kitapevi 2013)
• Çınarlı S, Ermumcu F and Meral O, Tıbbi Uygulamadan Doğan İdari Yargı (Tam Yargı) Davaları (Adalet Yayınevi 2020)
• Çınarlı S, Boulanger ÖD, Azak K and Demirci Genç MN, Yargılama Hukuku Pratik Çalışma Kitabı (2nd edn, Adalet Yayınevi 2021)
• Çınarlı S and Azak K, ‘Danıştay Kararları Işığında İdari Yargıda Disiplin Cezalarının İptali Davalarında Tanık Delili Sorunu’ (2021) 29(1) Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 509-535
• Çınarlı S, İdari Yargılamada İstinaf ve Bölge İdare Mahkemeleri (4th edn, Seçkin Yayıncılık 2022)
• Eren F, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununa Göre Hazırlanmış Borçlar Hukuku Genel Hükümleri (18th edn, Yetkin Yayınları 2015)
• Eroğlu M, ‘Tam Yargı Davalarında Manevi Tazminat’ (Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2009)
• Gözler K, İdare Hukuku, vol. II (2nd edn, Ekin 2009)
• Gözübüyük AŞ, Yönetsel Yargı (33rd edn, Turhan Kitabevi 2013)
• Güleç (Uçakhan) S, Maddi Tazminat Esasları ve Hesaplanması (6th edn, Seçkin Yayıncılık 2012)
• Gürsoy KT, ‘Destekten Yoksun Kalma Tazminatı’ (1972) 29(1) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 143-197
• Güzel O, ‘Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında İdari Yargının Görev Alanına Yönelik Müdahalelerin Değerlendirilmesi’ (2013) 17(1-2) Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Oğuz Kürşat ÜNAL’a Armağan 1483-1524
• Karahasan MR, Tazminat Hukuku Maddi Tazminat (Beta Yayıncılık 2001)
• Oğuzman MK and Öz MT, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Vol. II (11th edn, Vedat Kitapçılık 2014)
• İstek A, Tam Yargı Davalarında Maddi Tazminat (Adalet Yayınevi 2017)
• Kahveci N, İslam Borçlar Hukukunda Tazminat (Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erzurum Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 1997)
• Kaplan G, İdari Yargılama Hukuku (2nd rev edn, Ekin 2017)
• Karavelioğlu C and Karavelioğlu EC, Açıklama ve Son İçtihatlarla İdari Yargılama Usulü Kanunu (8th edn, Adalet Yayınevi 2015)
• Kayıhan Ş, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (4th edn, Seçkin Yayıncılık 2014)
• Kılıçoğlu AM, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (15th rev edn, Turhan Kitabevi 2012)
• Kılıçoğlu M, Tazminat Hukuku (5th edn, Bilge Kitapevi 2014)
• Oğuz F and Benli E, ‘Hayatımız Kaç Para Eder?’ (2018) (1) Ankara Barosu Dergisi 23-52
• Onar SS, İdare Hukukunun Umumi Esasları, Vol. III (Hak Kitabevi, İsmail Akgün Matbaası 1966)
• Özgüldür S, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kararları Işığında Tam Yargı Davaları (Yetkin 1996)
• Reisoğlu S, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (22nd rev edn, Beta Yayınevi 2011)
• Sancaktar O, İdare Hukuku Teorik Çalışma Kitabı (2nd rev edn, Seçkin Yayıncılık 2012)
• Tandoğan H, Türk Mesuliyet Hukuku (Vedat Kitapçılık 2010)
• Tekinay SS, Akman S, Burcuoğlu H and Altop A, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (7th edn, Filiz Kitabevi 1993)
• Tuhr AV, Borçlar Hukukunun Umumi Kısmı, vol. 1-2 (Cevat Edege tr, Ankara Yargıtay Yayınları 1983)
• Ünal M, ‘Manevi Tazminat Ve Bu Tazminat Çeşidinde Kusurun Rolü’ (1978) 35(1) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 397-437
• Yenice K and Esin Y, Açıklamalı-İçtihatlı-Notlu İdari Yargılama Usulü (Arısan 1983)
• Yıldırım R and Çınarlı S, Türk İdare Hukuku Dersleri, vol. 2 (4th edn, Adalet Yayınevi 2021)
• Yıldırım R and Çınarlı S, Türk İdari Yargılama Hukuku Dersleri, vol. 3 (3rd edn, Adalet Yayınevi 2021)
• Yukaruç NN, ‘İş Hukukunda Ücret Alacakları’ (2006) (6) Hukuk Gündemi Dergisi 76-84
• Zabunoğlu Y, İdare Hukuku, vol. I (Yetkin Yayıncılık 2012) http://hukuk.istanbul.edu.tr/idarehukuku/?p=6538
• <www.kazanci.com >
• <www.legalbank.net >
• <www.sinerjimevzuat.com.tr >
• https://emsal.yargitay.gov.tr/VeriBankasiIstemciWeb/GelismisDokumanAraServlet