Türk Gıda Hukukunda Risk Analizi

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 10, 59 - 70, 15.03.2025

Fehmi Kerem Bilgin , Güven Süslü

Öz

Gıda güvenilirliği sahasında risk analizi, insan sağlığı bakımından gıdayla ilişkili risklerin değerlendirilmesi, risklerin önlenmesi, azaltılması veya asgariye indirilmesi için münasip tedbirlerin uygulanması ve riskler ile tedbirler hakkında paydaşların bilgilendirilmesine yönelik karmaşık bir mekanizma teşkil etmektedir. Türk gıda hukukunda gıda güvenilirliğinin sağlanması için risk analizinin benimsenmesi, Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu’nun kabulüyle gerçekleşmiştir. Kanunun benimsediği risk analizi terimleri ve ilkeleri esas itibarıyla Avrupa Birliği mevzuatını ve Codex Alimentarius Komisyonu’nun kabul ettiği metinleri temel almaktadır. Bu makale, risk analizinin kavramsal ve operasyonel çerçevelerini inceleyerek Türk gıda hukukunda risk analizini ana hatlarıyla betimlemeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Gıda Hukuku , Gıda Güvenilirliği , Risk Analizi , Codex Alimentarius Komisyonu , Risk Değerlendirme Komisyonları

Kaynakça

• CAC, ‘Working Principles for Risk Analysis for Food Safety for Application by Governments’ (CAC/GL 62-2007) in Codex Alimentarius Commission, Working Principles for Risk Analysis for Food Safety for Application by Governments (1st edn, World Health Organization, Food and Agricultural Organization of the United Nations 2007) 3-8.
• CAC, ‘Definitions of Risk Analysis Terms Related to Food Safety’ (Adopted in 1997, Amended in 1999, 2003, 2004, 2014) in Codex Alimentarius Commission, Procedural Manual (27th edn, World Health Organization, Food and Agricultural Organization of the United Nations 2019) 128-130.
• CAC, ‘Working Principles for Risk Analysis for Application in the Framework of the Codex Alimentarius’ (Adopted in 2003) in Codex Alimentarius Commission, Procedural Manual (27th edn, World Health Organization, Food and Agricultural Organization of the United Nations 2019) 121-127.
• Çamyamaç A., ‘Codex Alimentarius’ in Türkoğlu H. G., Bilgin F. K. ve Süslü G. (eds), Türk Gıda Hukukunun Temel Terimleri (Yetkin 2023) 36-44.
• Çopuroğlu G., Kasımoğlu Doğru A. ve Ayaz N. D., ‘Türk Gıda Mevzuatında Risk Analizi’ (2015) 26(1) Etlik Veteriner Mikrobiyoloji Dergisi 23-28.
• EFSA, ‘Risk assessment vs risk management: What’s the difference?’ https://www.efsa.europa.eu/en/discover/infographics/risk-assessment-vs-risk-management-whats-difference Erişim Tarihi: 1 Eylül 2024.
• FAO and WHO, Food Safety Risk Analysis. Part I: An Overview and Framework Manual (Provisional Edition, FAO 2005).
• Güneş A., Çevre Hukukunda İhtiyat İlkesi (Bilge 2012).
• Güneş M., ‘Gıda Güvenliği Konusunda Danıştay Kararlarında İhtiyatlılık İlkesi’ in Bülent Kent, Yasin Söyler ve Melikşah Çırakoğlu (eds), Gıda Hukuku (Adalet 2023) 89-112.
• Immordino G., ‘Looking for a Guide to Protect the Environment: The Development of the Precautionary Principle’ (2003) 17(5) Journal of Economic Surveys 629-644.
• Tarım ve Orman Bakanlığı, ‘Risk Değerlendirme Hizmetleri’, https://www.tarimorman.gov.tr/Konular/Risk-Degerlendirme-Hizmetleri Erişim Tarihi: 22 Eylül 2024.
• Whitehead A. J. and Field C. G., ‘Risk Analysis and Food: The Experts’ View’, https://www.fao.org/4/v9723t/v9723t08.htm Erişim Tarihi: 1 Eylül 2024.
• WHO and FAO, Food Safety Risk Analysis: A Guide for National Food Safety Authorities, FAO Food and Nutrition Paper No. 87 (WHO and FAO 2006).