VAHDET-İ VÜCÛD DÜŞÜNCESİ MUVÂCEHESİNDE RİSÂLE-İ NÛR’DAKİ VARLIK MERTEBELERİ

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 1, 69 - 84, 27.06.2018

Abdulvehap Erin

Öz

Bu çalışmamızda Risâle-i Nûr’un değişik
bölümlerinde serpiştirilmiş bir şekilde işlenen varlık mertebeleri için
vahdet-i vücûd geleneğinde yapılan tertîbler içerisinde en uygun olduğunu
tespit ettiğimiz yedili tertîbi esas aldık. Önce her mertebe için vahdet-i
vücûd literatüründen öz bilgiler verdik. Ardından ilgili mertebe için Risâle-i
Nûr’da tespit ettiğimiz bilgileri derledik. Böylelikle ilâhî tecellînin
Risâle-i Nûr’da vahdet-i vücûd geleneğinde olduğu gibi belli düzeylerde ve
sistematik olarak ele alınıp alınmadığı, alındıysa bu tecellî/varlık
mertebelerinin neler olduğu şeklindeki temel husûsları genel bir çerçevede
açıklığa kavuşturmayı amaçladık.

Anahtar Kelimeler

Zât, Tecellî, Vücûd Mertebeleri, Ulûhiyet, Âlem

ORDER OF EXİSTENCE IN THE RİSALE-İ NUR IN THE FRAMEWORK OF THE UNİTY OF EXİSTENCE THOUGHT

Öz

In this study, we have taken the hepta
arrangement which we found to be the most suitable among the traditions in the
tradition of the unity of existence for the levels of order that are handled in
interspersed manner in various parts of Risâle-i Nûr. First, we gave
self-information from the unity of existence literature for every order. Then
we compiled the information that we found in the Risale-i Nur for the
corresponding order. Hereby, we intend to make it clear basic issues in a
general framework, whether the divine manifestation is handled at certain
levels and systematically in the Risale-i Nur as in the unity of existence
tradition, if so what is these levels of manifest/unity.

Anahtar Kelimeler

Person, Manifest, Order of Existence, Godhead, Realm

Kaynakça

• Addas, Claude, İbn Arabî: Dönüşü Olmayan Yolculuk (İbnü’l-Arabî et le voyage sans retour), çev. Atila Ataman, İstanbul: Nefes Yayınları, 2015.
• Afîfî, Ebu’l-Alâ, Fusûsu’l-Hikem Okumaları İçin Anahtar (Et-Ta’likat Alâ Fusûsi’l-Hikem), çev. Ekrem Demirli, İstanbul: İz Yayıncılık, 2011. ________________, İslâm Düşüncesi Üzerine Makaleler, çev. Ekrem Demirli, İstanbul: İz Yayıncılık, 2011.
• ________________, Tasavvuf İslâm’da Manevî Hayat, çev. Ekrem Demirli v.dğr., İstanbul: İz Yayıncılık, 2015.
• Bedirhan, Muhammed, “Bölüm Dipnotları” Tasavvuf İlmine Giriş (Risâle fi İlmi’t-Tasavvuf ve Şerhu Te’vilatı Besmele), çev. Muhammed Bedirhan, İstanbul: Nefes Yay., 2013, s.a., 48-73.
• Bursevî, İsmail Hakkî, Allah’a Yakın Olmak (Varlık Mertebeleri ve İnsan-ı Kamil), haz. ve not. Muhammed Bedirhan, İstanbul: Hayykitap, 2012.
• ______________________, Özün Özü (Lübbü’l-Lübb ve Sırru’s-Sır), haz. Osman Güman v.dğr., İstanbul: Bahar Yayınları, b.t.y.
• Chittick, William C., “el-Konevî’den el-Kayserî’ye Beş İlâhî Hazret”, İbnü’l-Arabî Geleneği ve Dâvûd el-Kayserî, çev. Turan Koç, İstanbul: İnsan Yayınları, 2011, s.a. 149-173.
• __________________, Varolmanın Boyutları (Tasavvuf ve Vahdetü’l-Vücûd Üstüne Yazılar), çev. Turan Koç, İstanbul: İnsan Yayınları, 2013.
• Cîlî, Abdülkerim, Hakîkat-i Muhammediyye (el-Kemâlâtu’l-İlâhiyye Fî Sifâti’l-Muhammediyye), çev. Muhammed Bedirhan, Nefes Yayınları, b.y.y. b.t.y.
• _______________, İnsân-ı Kâmil (el-İnsânü’l-Kâmil fi-Marifeti’l-Evahir ve’l-Evail), çev. Abdülaziz Mecdi Tolun, İstanbul: İz Yayıncılık, 2010.
• _______________, Varlık Mertebeleri (Merâtib-i Vücûd ve Beyan-ı Hakikat-i İbtidai Külli Mevcûd), çev. Abdulaziz Mecdi Tolun, İstanbul: Furkan Kitaplığı, 2006.
• Cürcânî, Seyyid Şerif, Tasavvuf Istılahları (Ta’rifât), çev. Abdülaziz Mecdî Tolun v.dğr., İstanbul: Litera Yayıncılık, 2014.
• Çelebi, Erdoğan, “Keyfiyet Yazıları-1: Şuûnât”, Yeni Asya Gazetesi, (08-01-2015).
• ______________, “Keyfiyet Yazıları-3: “Şuûnât-ı Rubûbiyet”, Yeni Asya Gazetesi, (18-01-2015).
• Demirli, Ekrem, İslâm Metafiziğinde Tanrı ve İnsan (İbnü’l-Arabî ve Vahdet-i Vücûd Geleneği), İstanbul: Kabalcı Yayıncılık, 2012.
• ______________, Sadreddin Konevî’de Bilgi ve Varlık, İstanbul: İz Yayıncılık, 2011.
• Erin, Abdulvehap, Risâle-i Nûr’da Varlık Ve Mertebeleri, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır, 2017.
• Ertuğrul, İsmail Fenni, Materyalizmin İflâsı ve İslâm-I, sad. Abdulhalim Kılıçsoy, İstanbul: Sebil Yayınları, 1996.
• Hakîm, Suad, İbnü’l-Arabî Sözlüğü, çev. Ekrem Demirli, İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2005.
• İzutsu, Toshihiko, İbnü’l-Arabî’nin Fusûs’undaki Anahtar Kavramlar, çev. Ahmed Yüksel Özemre, İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2005.
• Kartal, Abdullah, Abdullah Bosnevî ve Merâtib-i Vücûd İle İlgili Bir Risâlesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 1996.
• Kâşânî, Abdürrezzak, Sûfilerin Kavramları (Istılâhâtu’s-Sûfiyye), çev. ve şerh Abdürrezzak Tek, Bursa: Bursa Akademi Yay., 2014
• __________________, Tasavvuf Sözlüğü (Letâifu’l-a’lâm fî işârâtı ehli’l-ilhâm), çev. Ekrem Demirli, İstanbul: İz Yayıncılık, 2015.
• Kayserî, Dâvûd, Mukaddemât (Fusûsu’l-Hikem’e Giriş), çev. Turan Koç v.dğr., İstanbul: İnsan Yayınları, 2011.
• ___________________, Tasavvuf İlmine Giriş (Risâle fi İlmi’t-Tasavvuf ve Şerhu Te’vilatı Besmele), çev. Muhammed Bedirhan, İstanbul: Nefes Yayınları, 2013.
• Kılıç, Mahmud Erol, Şeyh-i Ekber (İbnü’l-Arabî Düşüncesine Giriş), İstanbul: Sûfî Kitab, 2013.
• Konevî, Sadreddin, Fusûsü’l-Hikem’in Sırları (el-Fükûk Fî Esrâri Müstenidâti Hikemi’l-Fusûs), çev. Ekrem Demirli, İstanbul: İz Yayıncılık, 2012.
• Konuk, Ahmed Avni, Fusûsu’l-Hikem Tercüme ve Şerhi-I, haz. Mustafa Tahralı v.dğr., İstanbul: MİFAV Yayınları, 2010.
• Kur’ân-ı Kerim.
• Nursî, Bedîüzzamân Saîd, Asâ-yı Mûsâ, İstanbul: Envâr Neşriyat, 1993.
• ______________________, Barla Lâhikası, İstanbul: Envâr Neşriyat, 1992.
• _______________________, Emirdağ Lâhikası-1, İstanbul: Envâr Neşriyat, 1996.
• ______________________, İşârâtü’l-İ’câz, çev. Abdülmecid Nursî, İstanbul: Envâr Neşriyat, 1994.
• ______________________, Kastamonu Lâhikası, İstanbul: Envâr Neşriyat, 1995.
• ______________________, Lem’alar, İstanbul: Envâr Neşriyat, 1996.
• ______________________, Mektûbât, İstanbul: Envâr Neşriyat, 1996.
• ______________________, Mesnevî-i Nûriye, çev. Abdülmecid Nursî, İstanbul: Envâr Neşriyat, 1993.
• ______________________, Muhâkemât, İstanbul: Envâr Neşriyat, 1995.
• ______________________, Sikke-i Tasdîk-i Gaybî, İstanbul: Envâr Neşriyat, 1993.
• ______________________, Sözler, İstanbul: Envâr Neşriyat, 1996.
• ______________________, Şualar, İstanbul: Envâr Neşriyat, 1995.
• Rasim Efendi, Seyyid Mustafa, Tasavvuf Sözlüğü (Istılâhât-ı İnsân-ı Kâmil), haz. İhsan Kara, İstanbul: İnsan Yayınları, 2013.
• Sunar, Cavit, İmam Rabbânî İbn Arabî Vahdet-i Şuhûd Vahdet-i Vücûd Meselesi, İstanbul: Anadolu Aydınlanma Vakfı Yayınları, 2006.
• ___________, Varlık Hakkında Ana Düşünceler, İstanbul: Anadolu Aydınlanma Vakfı Yayınları, 2006.
• Tahralı, Mustafa, “Fusûsu’l-Hikem, Şerhi ve Vahdet-i Vücûd İle Alakalı Bazı Meseleler”, Fusûsu’l-Hikem Tercüme ve Şerhi, haz. Mustafa Tahralı v.dğr., İstanbul: MİFAV Yayınları, 2010, I, s.a. 29-62.
• ______________, “Vahdet-i Vücûd ve Gölge Varlık”, Fusûsu’l-Hikem Tercüme ve Şerhi, haz. Mustafa Tahralı v.dğr., İstanbul: MİFAV Yayınları, 2011, III, s.a. 9-63.
• Tek, Abdurrezzak, “Istılâhâtu’s-Sûfiyye Şerhi”, Sûfilerin Kavramları (Istılâhâtu’s-Sûfiyye), çev. ve şerh Abdürrezzak Tek, Bursa: Bursa Akademi Yay., 2014, s.a. 205-368.
• Topaloğlu, Bekir ve İlyas Çelebi, Kelâm Terimleri Sözlüğü, İstanbul: İsam Yayınları, 2015.
• Tosun, Necdet, İmâm-ı Rabbânî Ahmed Sirhindî Hayatı, Eserleri, Tasavvufi Görüşleri, İstanbul: İnsan Yayınları, 2016.
• Yeğin, Abdullah v.dğr., Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, İstanbul: TÜRDAV Yayınları, 1999.