ŞİMDİ AL SONRA ÖDE KREDİ SİSTEMİ ÜZERİNE BİR DAVRANIŞ VE SKORLAMA ANALİZİ

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 2, 41 - 54, 15.01.2024

Zeynep Nur Sandıkcı Ediz Şaykol

https://doi.org/10.20854/bujse.1217602

Öz

Finansal teknolojilerin, 4. Endüstri devriminin tetiklemesiyle hızlı gelişimi, tüketicilerin harcama davranışlarında değişikliklere neden olmuştur. Bu değişime uygun olarak, Şimdi al sonra öde (BNPL) sistemi değişen müşteri ihtiyaçları sonrası ortaya çıkan yeni bir ödeme sistemi teknolojisidir. BNPL nakit borç vermeye değil, ürün ya da hizmet almaya yönelik bir yöntemdir. E-ticaret sitesinde ya da fiziki mağazada beğenilen ürün ya da hizmetin ödemesini uygun kişilere hızlıca sağlamak esastır. Örneğin bir tatil paketi alımında tur şirketleri BNPL yöntemi ile tüketiciye kredi kartı limitinden düşmeden ya da kredi kullandırmadan ödeme yapma olanağı sağlayabilmektedir. Ürün sahibi işletme BNPL kredisini bankalar aracılığı ile ve yapacağı ikili anlaşmalar doğrultusunda sağlamaktadır. Müşteri ise anlaşmalı bankaların sistemlerinden firma ismi ve ürün kategorisi belirterek BNPL kredi talebinde bulunmaktadır. Eş zamanlı olarak ilgili banka da müşterinin BNPL kredisi için uygun olup olmadığını belirlemek için güvenilirlik skorlaması yapmaktadır ve yüksek skoru olan müşteriye BNPL kullandırtmaktadır. Klasik krediden ayrılan en önemli noktalardan biri hedef müşteri kitlesidir. Klasik kredi skorlamalarında kişinin güvenilirliği belirlenirken kişinin bordrosu, daha önceki kredi/kredi kartı ödemelerindeki düzen, ipotek edebileceği mülkler ve benzeri şeyler dikkate alınır. Bu nedenle bordrolu olarak çalışmayan, hiçbir finansal kuruluşla daha önce etkileşimi olmayan, kredi puanlaması oluşmamış ya da düşük olan kullanıcıların kredi ya da kredi kartı erişimi kısıtlı olmaktadır. Bu kişilere harcamaya bağlı olarak kısa vadeli borç verme olarak görülebilecek kredi olanağı sağlanmaktadır. Hedef müşteri kitlesi arasında farklılıklar olduğu için klasik kredi skorlamaları BNPL’ye başvuran müşterilerin güvenilirlik açısından skorlamasında yetersiz kalmaktadır. Bu nedenle BNPL sisteminin en önemli gereksinimi tüketicilerin güvenilirlik skorlamasının yapılmasıdır. Mevcut durumda BNPL alanında yapılmış çalışmalar kısıtlı olup, BNPL odaklı yeterli bir skorlama sistemi bulunmamaktadır. Bu çalışmada, finansal teknolojilerin önemli bir alanı olan ödeme sistemleri kapsamında, BNPL sistemi üzerine, mevcut durum analizi, fırsatlar ve zorluklar ile skorlama ihtiyacı üzerine sistematik bir yaklaşım sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Finansal teknolojiler, ödeme sistemleri, Şimdi Al Sonra Öde kredi sistemi, skorlama.

Kaynakça

• Berg, T., Burg, V., Keil, J., ve Puri, M. (2023). The Economics of “Buy Now, Pay Later”: A Merchant’s Perspective. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=4448715 http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4448715
• Consumer Reports. (2021, August 24). The hidden risks of buy-now, pay-later plans. https://www.consumerreports.org/shopping-retail/hidden-risks-of-buy-now-pay-later-plans-a7495893275/
• Finextra Research. (2021, December 17). Repayment problems Mount as BNPL surges. https://www.finextra.com/newsarticle/39415/repayment-problems-mount-as-bnpl-surges
• Güleç, M. (2022, May 31). BNPL nedir? FinTech İstanbul. https://fintechistanbul.org/2022/04/04/bnpl-nedir/
• Mastercard Services. (2022, September 6). Buy now, pay later: Opportunities for merchants and acquirers. Mastercard Data & Services. https://www.mastercardservices.com/en/reports-insights/buy-now-pay-later-opportunities-merchants-and-acquirers
• Mastercard. (2022, October 5). Buy now pay later (BNPL) program -mastercard installments. Mastercard | A World Beyond Cash | Leader in Global Digital Payment Solutions & Technology. https://mea.mastercard.com/en-region-mea/business/issuers/buy-now-pay-later.html
• Nanduri, S. (2023, October 23). Buy Now-Pay Later -Trends In Purchase Decisions. Journal of Social Sciences. Statista. (2022, March 2). Top countries in online buy now, pay later 2021. https://www.statista.com/statistics/1233850/online-bnpl-penetration-country/
• Ogilvy. (2021, March 1). New voluntary BNPL code now in effect - Post - MinterEllison. MinterEllison - MinterEllison. https://www.minterellison.com/articles/summary-bnpl-code-of-practice-march-2021
• Pani, S. S.(2022, February 2). Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=4085867 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4085867Sipay. (2022, September 4). Buy now pay later – Şimdi al Sonra ode. Sanal POS ile İşinizi Büyütün, Dijital Cüzdan ile Özgür Olun - Sipay. https://sipay.com.tr/blog/buy-now-pay-later-simdi-al-sonra-ode
• Yılmaz, A. (2021). Yapay zeka. Kodlab Yayın Dağıtım Yazılım Ltd.Şti.
• Yılmaz, B. (2022, November 10). Sipay CEO’su Semih Muşabak: ” Ödeme Kavramına Bakış Kökünden Değişiyor”. Fortune Turkey. https://www.fortuneturkey.com/sipay-ceosu-semih-musabak-odeme-kavramina-bakis-kokunden-degisiyor