Gazze Soykırımı Bağlamında Türkiye’de Yapılan Çalışmaların Bibliyometrik Analizi

Yıl 2024, Sayı: Gazze, 95 - 105, 30.11.2024

Mustafa Akkaya , Orhan Gürsu

https://doi.org/10.59932/burdurilahiyat.1576500

Öz

Soykırım, en genel anlamıyla bir grubun kısmen veya tamamen yok edilmesini ifade etmektedir. Birleşmiş Milletlerin soykırımı 1946’da bir suç olarak ilan etmesine rağmen yakın tarihimizde Ruanda, Vietnam, Bosna gibi birçok soykırımın yaşandığına şahitlik etmekteyiz. Günümüz dünyasında gelişen teknolojilerin sunduğu görsel imkânlar vasıtasıyla tüm dünyanın tanıklık ettiği Gazze soykırımını tüm insanlık sessiz seyirciler olarak izlemekle yetinmektedirler. Genelde Filistin, özelde ise Gazze soykırımın ele alınıp incelenmesi bu anlamda önem taşımaktadır.
Holokost, Ruanda, Vietnam, Bosna ve diğer yakın zamanlı soykırımlara yönelik çokça araştırma yapılmasına karşın Yahudiler eliyle 1948’den beri sistematik bir şekilde süregelen Filistin ve Gazze soykırımlarına yönelik yeterli çalışmamış olmaması dikkate değerdir. Batılı literatürde Filistin-İsrail arasında yıllardır devam eden sorun soykırım yerine daha çok çatışma, anlaşmazlık olarak ele alınıp incelenmiştir. Tarih boyunca birçok çatışmanın merkezinde yer alan ve İslam, Hristiyanlık, Yahudilik için kutsal mekân olarak nitelendirilen Filistin coğrafyasına yönelik ülkemiz alanyazınında soykırım özelinde yeterli çalışmanın olmayışı ise ayrı bir sorundur.
Bu çalışmada Filistin ve Gazze özelinde gerçekleşen soykırıma yönelik Türkiye’de ele alınıp incelenen çalışmalar araştırılmıştır. Bu doğrultuda ‘Gazze soykırımı’ ve ‘Filistin sorunu’ anahtar kelimeleriyle DergiPark’ta yayınlanan 481 makale ile YÖK Tez Veritabanına kayıtlı 36 yüksek lisans ve 7 doktora tezi incelenmiştir. Nitel araştırma türlerinden bibliyometrik analiz şeklinde hazırlanan bu çalışmanın amacı, Gazze soykırımı ve Filistin sorunu konusunda ülkemizdeki yapılan çalışmaların konu eğilimlerini ortaya koyarak alanda yapılacak çalışmalara örneklik teşkil etmektir. Makale ve tezlerle sınırlı olan araştırmanın sonucunda farklı bilim dallarında çalışmaların yapıldığı tespit edilmiştir. Ayrıca bu çalışmaların konu dağılımları da tablo ve grafikler halinde sunulmuştur. Çalışmanın sonucunda Filistin ve Gazze soykırımına yönelik çok az sayıda araştırma olduğu, araştırmaların çoğunluğunun son beş yıl içerisinde gerçekleştirildiği belirlenmiştir. Daha çok makale düzeyinde ele alınan bu çalışmalarda sıklıkla Ermeni soykırımının işlendiği gözlenmiştir. Ülkemizdeki çalışmalarda Gazze ve Filistin’e yönelik çalışmalarda en çok hukuk alanında çalışmaların gerçekleştirilmiş olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Gazze’de yaşananları soykırım nazarıyla konu edinen çalışmaların sayısı sadece on dört adet olarak tespit edilmiştir. Yüksek lisans ve doktora düzeyinde ise neredeyse çok az çalışma yapılmıştır. Filistin sorununa yüksek lisans tezi düzeyinde değinen çalışmaların çoğunlukla Siyasal Bilimler ve Uluslararası İlişkiler konusunda olduğu tespit edilmiştir. İlahiyat Fakültelerinin soykırım, şiddet, din konularıyla doğrudan ilgili olduğu Dinler Tarihi, Din Sosyolojisi, Din Psikolojisi gibi bölümlerinde ise yok denecek kadar çalışmanın olması ise üzerinde düşünülmesi gereken ayrı bir sorun olarak karşımızda durmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Din Psikolojisi, Gazze, Soykırım, Siyonizm, Filistin

Bibliometric Analysis of Studies on the Gaza Genocide in Turkey

Öz

Genocide, in its most general sense, refers to the partial or total destruction of a group. Although the United Nations declared genocide as a crime in 1946, we have witnessed many genocides such as Rwanda, Vietnam and Bosnia in our recent history. In today's world, with the visual possibilities offered by the developing technologies, the whole world is witnessing the genocide in Gaza and the whole humanity is just watching as silent spectators. In this sense, it is important to examine the genocide in Palestine in general and the Gaza genocide in particular. It is noteworthy that while there has been a great deal of research on the Holocaust, Rwanda, Vietnam, Bosnia and other recent genocides, there has not been enough work on the genocides in Palestine and Gaza, which have been systematically ongoing since 1948 at the hands of the Jews. In the Western literature, the long-standing conflict between Palestine and Israel has been treated and analyzed more as conflict and disagreement rather than genocide. The lack of sufficient studies on genocide in our country's literature on the geography of Palestine, which has been at the center of many conflicts throughout history and is considered a holy place for Islam, Christianity and Judaism, is a separate problem. In this study, the studies on the genocide in Palestine and Gaza in Turkey were investigated. In this direction, 481 articles published in Dergipark with the keywords 'Gaza genocide' and 'Palestinian problem' and 36 master's and 7 doctoral theses registered in Yöktez were examined. The aim of this study, which was prepared in the form of bibliometric analysis, one of the qualitative research types, is to set an example for the studies to be conducted in the field by revealing the subject trends of the studies on the Gaza genocide and the Palestinian issue in our country. As a result of the research, which was limited to articles and theses, it was determined that studies were conducted in different disciplines. In addition, the subject distribution of these studies is presented in tables and graphs. As a result of the study, it was determined that there are very few studies on the genocide in Palestine and Gaza, and that the majority of the studies were conducted in the last five years. It was observed that Armenian genocide was frequently covered in these studies, which were mostly handled at the article level. It was found that most of the studies on Gaza and Palestine in Turkey were conducted in the field of law. The number of studies that deal with the events in Gaza from the perspective of genocide is only fourteen. Very few studies have been conducted at the master's and doctoral level. It has been determined that the studies addressing the Palestinian problem at the master's thesis level are mostly in the fields of Political Sciences and International Relations. The fact that there are almost no studies in departments such as History of Religions, Sociology of Religion and Psychology of Religion, which are directly related to the issues of genocide, violence and religion in the Faculties of Theology, stands before us as a separate problem that needs to be considered

Anahtar Kelimeler

Gaza, Genocide, Zionism, Palestine, Psychology of Religion

Kaynakça

• AB, Adalet Bakanlığı, “Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi” (Erişim 15 Ekim 2024). https://inhak.adalet.gov.tr/Resimler/Dokuman/2312020093827bm_11.pdf
• Akçil, Gülsena Acar. İbrahim Nasrallah'ın Romanlarında Filistin Sorunu. Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2024.
• Akdoğan, Yalçın. “İsrail’in Gazze Katliamı: UCM’ye Göre Savaş Suçu mu, Devlet Terörü mü?” Medeniyet ve Toplum Dergisi, 7/2, (2023).
• Alpyavuz, Tolgahan. “Soykırım Suçu”. Journal of Naval Science and Engineering 5/1 ( 2009).
• Aras, İlhan. Filistin – İsrail Arasındaki Temel Sorunlar Ve Uluslararası Hukuk. Çanakkale: Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2010.
• Arı, Yılmaz. “Gölgede Kalan Yıkım: İsrail’in Devlet Destekli Terörü ve Soykırım Trajedisi Tarihi”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 11/2 (Eylül 2024).
• Arı, Yılmaz. “Bir İnsanlık Suçu ve Soykırım Trajedisi: İsrail'in Filistinlilere Uyguladığı Devlet Terörü Nedeniyle Yargılanması Gerektiğine Dair Bir Değerlendirme”. Darulhadis İslami Araştırmalar Dergisi 5 (2023).
• Armaoğlu, Fahir. Filistin Meselesi Ve Arap-İsrail Savaşları 1948-1988. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1989.
• Ballı, Sıttıka. Filistin Sorununda Fkö Ve Hamas Faktörü. Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, 2013.
• Gholbi, Mir Murteza. Arap İsrail çatışmasının temelinde olan Filistin sorunu (1900-1980). İstanbul: İstanbul Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1990.
• Gürsu, Orhan. “Kötülüğün Sıradanlaştırılması: Gazze Soykırımı Bağlamında Psikolojik Bir Analiz”. Burdur İlahiyat Dergisi 8 (Haziran 2024). https://doi.org/10.59932/burdurilahiyat.1476096
• İlbaş, Serdal. İsrail'de Yahudi Radikal Grupların Filistin Sorununa Etkisi. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2024.
• Kemiksiz, N. Neşe. “Filistin Sorunu”, Akademik Orta Doğu 11/ 1 (2016).
• Öke, Mim Kemal. Kutsal Topraklarda Siyonistler Ve Misyonerler. İstanbul: Çağ yayınları, 1990.
• Öke, Mim Kemal. Siyonizm ve Filistin Sorunu (1880-1923) İstanbul: Timaş Yayınları, 2018.
• Özbilek, Ümmiye. İngiliz Okulu Ve Uluslararası Toplum: İsrail-Filistin Sorunu. Tekirdağ: Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisan Tezi, 2020.
• Özdemir, Atasay. “Hamas (Hareket-Ül Mukavemet-Ül İslamiyye) Üzerine Bir Değerlendirme”. Güvenlik Stratejileri Dergisi 1/ 2 (2005).
• Pardoğan, Behiye Mehtap. Başlangıcından Bugüne Filistin Sorunu. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1993.
• Samir, Amin – el-Kenz, Ali. Avrupa ve Arap Dünyası, çev. Kemal Ülker. İstanbul: Versus Kitap, 2006.
• Şahin, Türel Yılmaz. Uluslararası Politikada Ortadoğu. Ankara: Barış kitap, 2016.
• Yaşar, Tunç. vd., Siyonizm Düşünden İşgal Gerçeğine FİLİSTİN. İstanbul: İHH yayınları, 2003.
• Yiğit, Ali Ata. “Filistin Meselesinin Kronikleşmesi (1918-1948)” Türk Dünyası Araştırmaları. 123/243 (2019).