Doğu Anadolu Bölgesinde Yaşayan Adölesan ve Yetişkinlerin Beslenme Alışkanlıkları ile Yeme Tutum ve Davranışlarının Belirlenmesi

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 2, 48 - 60, 30.12.2018

Betül Sarıdağ Devran , Gül Kızıltan

Öz

Amaç: Bu çalışma ile Bingöl Üniversitesi’nde birinci sınıfta okuyan öğrencilerden Doğu Anadolu Bölgesi’nde yaşayanların beslenme alışkanlıklarının yeme davranışı skoru (Eating Attitudes Test (EAT)-26)hesaplanarak değerlendirilip yeme davranışı bozukluğu olup olmadığının saptanması amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntem: Kesitsel ve tanımlayıcı bir çalışmadır. Araştırma evrenini; Bingöl Üniversitesi’ne bağlı fakülteler, yüksekokul ve meslek yüksekokulları oluşturmuştur. Tüm bu birimlerden gönüllü olarak 506 öğrenci gelişigüzel örneklem yöntemi ile seçilmiştir. Anket formları öğrencilere görüşme esnasında dağıtılmış, aynı anda doldurmaları istenmiş ve sonrasında boy uzunluğu, vücut ağırlıkları, bel ve boyun çevresi ölçülmüş ve beden kütle indeksi (BKİ) değerleri hesaplanmıştır.
Bulgular: Çalışmaya katılan 506 öğrencinin %36.4’ü erkek ve %63.6’sı ise kadındır. Yaş ortalaması 20.3±2.77 yıldır. Erkek öğrencilerin %51.1’i üç ana öğün ve %47.3’ü bir ara öğün tüketmekte ve kadınların %54.7’si iki ana öğün ve %41.3’ü bir ara öğün tüketmektedir. Normal ağırlıklı erkek öğrencilerin %50.4’ü kendisini zayıf veya çok zayıf olarak görürken, hafif şişman erkeklerin %60’ı kendisini normal ağırlıkta görmektedir. Kadınlarda ise normal ağırlıkta olanların %59.8’i kendisini zayıf veya çok zayıf görmektedir. Normal ağırlıktaki kadınların %35.5’inin ve hafif şişman kadınların %46.9’unun kendisini olduğu BKİ aralığında algılamaktadır. Erkeklerde bu sıklıklar sırasıyla %42.2 ve %37.1’dir. Erkeklerin %14.1’inde ve kadınların %24.5’inde yeme davranışı bozukluğu bulunmuştur. Genel olarak öğrencilerin %20.8’inde yeme davranışı bozukluğu bulunmaktadır. Sonuç: Araştırmamızda öğrencilerin genel olarak yanlış beslenme alışkanlıklarına sahip olduğu saptanmıştır. Bu nedenle öğrencilerin beslenme konusunda bilinçlendirilmesine ihtiyaç olduğundan eğitim programları düzenleyerek yeterli ve dengeli beslenme konusunda bilgilendirilmeleri sağlanmalıdır. Buna yönelik plan ve politikalar düzenlenerek öğrencilere sağlıklı beslenme konusunda doğru bilgi sağlanmalı ve farkındalık oluşturulmaya çalışılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Üniversite öğrencileri, EAT-26 yeme davranış testi, beslenme davranış bozukluğu

Kaynakça

• Acar, Ö. T. (2010). Kocaeli üniversitesi beden eğitimi Y.O. ve mimarlık mühendislik fak. öğrencilerinde beden algısı ve iyilik halinin beden kitle indeksi ve vücut yağ dağılımı ile ilgisi. Uzmanlık tezi, Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi, Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Kocaeli.
• American College Health Association. (2006). American College Health Association-National College Health Assessment (ACHA-NCHA) Spring 2004 Reference Groupdatareport (abridged). J Am Coll Health. 54(4): 201-11
• Baş, M. (2008). Diyetsel yaklaşım ve ağırlık yönetimi ilişkisi. Yetişkinlerde Ağırlık Yönetimi. (Baysal A, BAŞ M, ed). 1’inci baskı. İstanbul. 202-232
• Batıgün, D., Utku, Ç. (2006). Bir grup gençte yeme tutumu ve öfke arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 21 (57): 65-78.
• Baysal, A. (2011). Beslenme. 13’üncü baskı, Ankara, Hatiboğlu, 9-507
• Demir, B. D. (2006). Liseye devam eden kız öğrencilerin beslenme alışkanlıkları ve beden algısını etkileyen etmenler. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Anabilim Dalı, Ankara.
• Erol, A., Toprak, G., Yazıcı, F. (2000). Üniversite öğrencilerinde yeme bozukluğu belirtilerini yordayıcı olarak kontrol odağı ve benlik saygısının karşılaştırılması. Klinik Psikiyatri, 3: 147-152.
• Erten, M. (2006). Adıyaman ilinde eğitim gören üniversite öğrencilerinin beslenme bilgilerinin ve alışkanlıklarının araştırılması. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, Aile Ekomonisi ve Beslenme Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara.
• Garner, D., Garfinkel, P. (1979). The EAT: An index of thesymptoms of anorexia. Psychological Medicine, 9: 273–279, WHO. Global database on BMI.
• Garner, D. M., Olmsted, M. P., Bohr, Y., Garfinkel, P. E. (1982). Theeatingattitudes test: Psychometric features and clinical correlates. Pscyhological Medicine, 12: 871–878
• Güleç, M., Yabancı, N., Göçgeldi, E. (2008). Ankara’da iki kız öğrenci yurdunda kalan öğrencilerin beslenme alışkanlıkları. Gülhane Tıp Dergisi, 50: 102-109.
• İlhan, M. N. (2006). ‘Bir Tıp Fakültesi Öğrencilerinde Olası Yeme Bozukluğu Sıklığı’. Türkiye’de Psikiyatri, 8(3) : 151-155.
• Kadıoglu, M. (2009). Üniversite öğrencilerinde yeme bozuklukları ve öz- etkililik. Yüksek lisans tezi. Marmara Ünıversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Hemsireliği Anabilim Dalı. İstanbul
• Kazkondu, İ. (2010). Üniversite öğrencilerinde ortoreksiyanervosa (sağlıklı beslenme takıntısı) belirtilerinin incelenmesi. Yüksek Lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Mazıcıoğlu, M. M. (2012). Türk çocuklarında boyun çevresi referansları. Türkiye Klinikleri J. Pediatr. Sci. 8(4): 48-51.
• Memiş, E. (2004). Üniversite öğrencilerinde şişmanlık (obezite) durumu ve diyet ürünleri kullanmaları üzerinde bir araştırma. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, Çocuk Gelişimi ve Ev Yönetimi Eğitimi Anabilim Dalı, Aile Ekonomisi ve Beslenme Eğitimi Bilim Dalı, Ankara.
• Onat, A., Hergenc, G., Yüksel, H. (2009). Neckcircumference as a measure of centralobesity: associations with metabolic syndrome and obstructive sleepapnea syndrome beyond waist circumference. Clinical Nutrition, 28(1), 46-51.
• Orak, S., Akgün, S., Orhan, H. (2006). Süleyman Demirel Üniversitesi öğrencilerinin beslenme alışkanlıklarının araştırılması. S.D.Ü. Tıp Derg. 13(2): 5-11.
• Pekcan, G. (2008). Bugün ve gelecek için olası senaryolar. Yetişkinlerde Ağırlık Yönetimi (Baysal A, Baş M, ed).1’inci baskı. İstanbul, Türkiye Diyetisyenler Derneği. 1-10
• Saygın, M., Öngel, K., Çalışkan, S. (2011). Süleyman Demirel Üniversitesi öğrencilerinin beslenme alışkanlıkları. S.D.Ü. Tıp Fak.Derg. 18(2): 43-47.
• Sertkaya, A. Ç., Akkaya, V., Özbey, N. (2004). Türk kadınlarında boyun çevresi ile vücut yağ miktarı arasındaki ilişki. İst. Tıp Fak. Mecmuası, 67: 1.
• Sevindi T, Yılmaz G, İbiş S. (2007). Gazi Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu öğrencilerinin beslenme ve kahvaltı alışkanlıklarının değerlendirilmesi. TSA 11:3.
• Siyez, D. M. (2006). Yeme bozukluğu olan çocuklar ve ergenler etiyolojisiyle ilgili çalışmalar, müdahale, değerlendirme ve tedavi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 20: 21-27
• Skemp-Arlt, K. M. & Mikat, R. P. (2007). Body Image Perceptions and Eating Patterns Among Preadolescent Children. Californian Journal of HealthPromotion; 5(1): 14-22.
• Stice, E., South, K., Shaw, H. (2012). FutureDirections in Etiologic, Prevention, and Treatment Researchfor Eating Disorders. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 41(6), 845–855.
• Tanrıverdi, D., Savaş, E., & Gönüllüoğlu, N. (2011). Lise öğrencilerinin yeme tutumları, yeme davranışları ve benlik saygılarının incelenmesi. Gaziantep Tıp Derg. 17(1): 33-39.
• Uğur, G. (1996). Üniversite öğrencilerinde atılganlık ile beden algısı ilişkisi. Yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi, Psikoloji Anabilim Dalı, İzmir.
• Uskun, E, & Şabaplı A. (2013). Lise öğrencilerinin beden algıları ile yeme tutumları arasındaki ilişki. TAF Prev Med Bull, 12(5): 519-528.
• Vançelik S, Önal SG, Güraksın A, & Beyhun E. (2007). Üniversite öğrencilerinin beslenme bilgi ve alışkanlıkları ile ilişkili faktörler. Atatürk Üniv. Tıp Fak. Halk Sağlığı AD, Gazi Üniv. Gazi Hastanesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Ankara Kor Hek; 6 (4): 242-248.
• WHO. Global database on BMI. WHO 2004 (http://apps.who.int/bmi/index.jsp?introPage=intro_3.html). Erişim tarihi: 04.06.2014