Yaşlı Bireylerde Kırılganlık ile Malnütrisyon İlişkisi

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: BESLENME ÖZEL SAYISI, 88 - 100, 30.12.2021

Serap İncedal Irgat Gül Kızıltan

Öz

Amaç: Bu çalışma, yaşlı bireylerde kırılganlık ile malnütrisyon ilişkisini incelemek amacı ile yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Çalışma, Karaman İl Merkezine bağlı huzurevlerinde yaşayan, 65 yaş ve üzeri, Demans-Alzheimer tanısı olmayan, iletişim kurulabilen ve çalışmaya katılmayı kabul eden 76 yaşlı ile yürütülmüştür. Bireylerin sosyo-demografik özelliklerini içeren bir anket formu uygulanmış, antropometrik ölçümleri (boy uzunluğu, vücut ağırlığı, üst orta kol çevresi, baldır çevresi) ile el kavrama gücü araştırmacı tarafından belirlenmiştir. Yaşlı bireylerde kırılganlık saptamak için ‘Edmonton Kırılganlık Ölçeği’, malnütrisyon durumunu saptamak için ‘MNA (Mini Nutrisyonel Değerlendirme)’ kullanılmıştır. Verilerin istatistiksel analizinde SPSS 22,0 programı kullanılmıştır.
Bulgular: Çalışmaya, 50’si (%65,8) erkek, 26’sı (%34,2) kadın olmak üzere yaş ortalaması 75,9 ± 7,91 yıl olan 76 yaşlı birey katılmıştır. Yaşlıların Beden Kütle İndeksi (BKİ) ortalaması 28,2 ± 6,75 kg/m2’tir. Yaşlıların MNA’ya göre beslenme durum dağılımları değerlendirildiğinde; bireylerin %17,1’i malnütrisyonlu (erkeklerin %10’u kadınların %30,8’i), %29,0’u malnütrisyon riski altında (erkeklerin %36’sı, kadınların %15,4’ü) ve %53,9’u normal nutrisyonel duruma (erkeklerin %54’ü, kadınların %53,8’i) sahip olduğu bulunmuştur. Yaşlı bireylerin cinsiyete göre malnutrisyon durumları arasındaki fark istatistiksel açıdan önemli bulunmuştur (p<0,05). Edmonton skoru değerlendirildiğinde yaşlıların; %28,9’unun kırılgan olmadığı (erkeklerin %36’sı, kadınların %15,4’ü), %18,4’ünün görünürde savunmasız (erkeklerin %26’sı, kadınların %3,8’i), %14,5’inin hafif kırılgan (erkeklerin %12’si, kadınların %19,2’si), %15,8’inin orta kırılgan (erkeklerin %12’si, kadınların %23,1’i), %22,4’ünün şiddetli kırılgan (erkeklerin %14’ ü, kadınların %38,5’i) olduğu bulunmuştur. Kırılganlık durumu açısından cinsiyetler arası fark istatistiksel açıdan önemli bulunmuştur (p<0,05). Çalışmaya katılan yaşlı bireylerin Edmonton kırılganlık ölçek puanları ile MNA puanları arasındaki ilişki incelendiğinde, hem erkek hem de kadın yaşlı bireylerin kırılganlık ile malnütrisyon ölçek puanları arasında negatif yönlü önemli bir ilişki belirlenmiştir (r:-0,336, r: -0,662; p< 0,05).
Sonuç: Bu çalışmada kırılganlık ile malnütrisyon arasında önemli ilişki bulunmuş, yaşlılarda malnütrisyonun gelişmesinde kırılganlığın etkisi de göz önüne alınmalı ve değerlendirilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Yaşlı, kırılganlık, malnütrisyon

Kaynakça

• Alkan, Ş. B. ve Rakıcıoğlu, N. (2019). Kırılgan yaşlılarda beslenme. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10 (2), 184-189.
• Amiri, S., Behnezhad, S. ve Hasani, J. (2020). Body Mass Index and risk of frailty in older adults: A systematic review and meta-analysis. Obesity Medicine, 18, 100196.
• Aygör, H.E., Fadıloğlu, Ç., Şahin, S., Aykar, F.Ş. ve Akçiçek, F. (2018). Validation of Edmonton Frail Scale into Elderly Turkish Population. Archives Gerontology and Geriatrics, 76, 133-137.
• Balcı, E., Şenol, V., Eşel, E., Günay, O. ve Elmalı, F. (2012). 65 yaş ve üzeri bireylerin depresyon ve malnutrisyon durumları arasındaki ilişki. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 10 (1), 37-43.
• Başıbüyük, G.Ö. (2017). Huzurevinde kalan yaşlılarda malnütrisyon sıklığı. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 (2), 339-348.
• Bildik, F. (2019). Geriatrik sendromlar. Demircan A. Editör. (Der.), Geriatrik Aciller içinde (ss. 13-21). Ankara: Türkiye Klinikleri.
• Boulos, C., Salameh, P. ve Barberger-Gateau, P. (2016). Malnutrition and frailty in community dwelling older adults living in a rural setting. Clinical Nutrition, 35, 138-143.
• Can, B. (2017). Fiziksel kırılganlık. Türkiye Klinikleri Journal of Geriatrics- Special Topics, 3 (1), 1-5.
• Davinelli, S., Corbi, G. ve Scapagnini, G. (2021). Frailty syndrome: A target for functional nutrients? Mechanisms of Ageing and Development, 195.
• Guigoz, Y. (2006). The Mini Nutritional Assessmet (MNA) review of the literatüre-What does it tell us? Journal of Nutrition Health and Aging, 10 (6), 466-487.
• Jentoft, A. ve Woo, J. (2019). Nutritional interventions to prevent and treat frailty. Current Opinion in Clinical Nutrition and Metabolic Care, 22 (3), 191-195.
• Jiao, J., Wang, Y., Zhu, C., Li, F., Zhu, F., Wen, X., … Xu, T. (2020). Prevalence and associated factors for frailty among elder patients in China: a multicentre cross-sectional study. BMC Geriatrics, 20 (1), 100.
• Kablan, Ş., Arıkan, A., Metin, D. ve Garipağaoğlu, M. (2020). Kurumda ve kendi evinde yaşayan bir grup yaşlı bireyin beslenme durumlarının değerlendirilmesi. Eskişehir Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Halk Sağlığı Dergisi, 5 (2), 223-233
• Kaiser, M. J., Bauer, J. M., Ramsch, C., Uter, W., Guigoz, Y., Cederholm, T., … Sieber, C.C. (2010). Frequency of malnutrition in older adults: a multinational perspective using the mini nutritional assessment. Journal of the American Geriatrics Society, 58 (9), 1734-1738.
• Kamo, T., Takayama, K., Ishii, H., Suzuki, K., Eguchi, H. ve Nishida, Y. (2017). Coexisting severe frailty and malnutrition predict mortality among the oldest old in nursing homes: A 1-year prospective study. Archives of Gerontology and Geriatrics, 70, 99-104.
• Kang, J., Jeong, Y. J., Jang, J. H. ve Lee, M. (2020). Risk factors for frailty in critical care survivors. Intensive and Critical Care Nursing, 102981.
• Kapucu, S. ve Ünver, G. (2017). Fragile elderly and nurshing care. Osmangazi Journal of Medicine, 39 (1), 122-129.
• Kefeli, D. (2020). Zübeyde Hanım huzurevinde yaşayan yaşlıların malnutrisyon düzeyleri, beslenme durumları ve yaşam kalitelerinin belirlenmesi. Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Başkent Üniversitesi, Ankara.
• Keleş, M. ve Yavuz Van Giersbergen, M. (2020). Yaşlılarda klinik beslenme ve sıvı durumu: Kanıta dayalı uygulama önerileri. Genel Sağlık Bilimleri Dergisi, 2 (3), 188-199.
• Kocaman, F. (2019). Demografik dönüşüm sürecinde yaşlı bakım vericilerinde kırılganlık, bakım verici yükü ve beslenme durumunun önemi. Ege Klinikleri Tıp Dergisi, 57 (2), 75-80.
• Kucuk, E. O. ve Kapucu, S. (2017). Huzur evinde kalan yaşlılarda malnutrisyon. Konuralp Tıp Dergisi, 9 (3), 222-227.
• Kurkcu, M., Meıjer, R. I., Lonterman, S., Muller, M. ve Schueren, M. A. E. (2018) The association between nutritional status and frailty characteristics among geriatric outpatients. Clinical Nutrition European Society for Clinical Nutrition and Metabolism, 23, 112-116.
• Liu, W., Puts, M., Jiang, F., Zhou, C., Tang, S. ve Chen, S. (2020). Physical frailty and its associated factors among elderly nursing home residents in China. BMC Geriatrics, 20, 294.
• Marzetti, E., Picca, A., Marini, F., Biancolillo, A., Coelho-Junior, H. J., Gervasoni, J., … Calvani, R. (2019). Inflammatory signatures in older persons with physical frailty and sarcopenia: The frailty “cytokinome” at its core. Experimental Gerontology, 122, 129-138.
• Resciniti, N. V., Lohman, M. C., Wirth, M. D., Shivappa, N., ve Hebert J. R. (2019). Dietary inflammatory index, pre-frailty and frailty among older us adults: Evıdence from the national health and nutrition examination survey, 2007-2014. The Journal of Nutrition, Health and Aging, 23 (4), 323-329.
• Saka, B., Akın, S., Tufan, F., Öztürk, G. B., Engin, S., Karışık, E., … Karan, M. A. (2012). Huzurevi sakinlerinin malnütrisyon prevalansı ve sarkopeni ile ilişkisi. İç Hastalıkları Dergisi, 19, 39-46.
• Thiruchelvam, K., Byles, J., Hasan, S. S., Egan, N. Ve Kairuz, T. (2021). Prevalence and association of continuous polypharmacy and frailty among older women: A longitudinal analysis over 15 years. Maturitas, 146, 18-25.
• Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK] (2019). İstatistiklerle Yaşlılar. Haber Bülteni. Sayı: 33712. 10 Şubat 2021 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2019-33712 adresinden erişildi.
• Vellas, B., Guigoz, Y., Garry, P. J., Nourhashemi, F., Bennahum, D., Lauque, S., ... Albarede, J. L. (1999). The Mini Nutritional Assessment (MNA) and its use in grading the nutritional state of elderly patients. Nutrition, 15 (2), 116-122.
• Waite, S. J., Maitland, S., Thomas, A., ve Yarnall, A. J. (2021). Sarcopenia and frailty in individuals with dementia: A systematic review. Archives of Gerontology and Geriatrics, 92, 104268