Polikistik Over Sendromunda D Vitamininin Rolü

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 1, 15 - 26, 30.08.2017

Işınsu Baysal Esra Köseler Beyaz

Öz

Polikistik over sendromu (PKOS), üreme çağındaki kadınların % 5-21' ini etkileyen en yaygın endokrin bozukluk olarak bilinmektedir. PKOS; adet düzensizliği, anovulatuar infertilite, hirsutizm,
hiperandrojenemi, dislipidemi ve insülin direnci gibi metabolik bulgularla ve morfolojik olarak genişlemiş kistik overler ile karakterize heterojen bir hastalık olarak tanımlanabilir. Kalıtım, obezite, diyabet PKOS için başlıca risk faktörlerini oluşturmaktadır. Bunun yanında D vitamini eksikliği de, PKOS gelişiminde önemli rol oynamaktadır. PKOS’lu kadınların % 67-85’inin serum 25(OH)D düzeyi 20 ng/ml’nin altındadır. D vitamini eksikliği PKOS semptomlarını şiddetlendirebilir; çalışmalar düşük 25(OH)D düzeyinin insülin direnci, menstrual düzensizlikler, düşük gebelik başarısı, hirsutizm, hiperandrojenizm, obezite ile ilişkili olduğunu göstermektedir. D vitamininin biyolojik olarak aktif formu olan 1,25(OH)2D insülin direncine aracılık edebilen proinflamatuar sitokinlerin salınımını baskılayarak insülin sentezini artırabilmektedir. PKOS’da insülin direnci ve hiperinsülinemi overde androjen sentezini arttırmakta ve seks hormon bağlayıcı globulin (SHBG) düzeyini azaltmaktadır. Obezite ise, D vitamininin biyoyararlanımını azalmakta ve hiperandrojenizm, hirsutizm, infertilite gibi bazı PKOS bulgularının görülme riskini arttırmaktadır. Normal vücut ağırlığına sahip olan kadınlarda PKOS belirtilerinin %30-40’ı önlenebilir durumdadır. Bunun yanında, düşük 25(OH)D düzeyi ovulasyon ve menstruasyon düzensizlikleri ile ilişkilendirilmiştir, bu durum PKOS'da azalmış fertilite patogenezinde D vitamininin rolünü göstermektedir. Sınırlı sayıda da olsa D vitamini takviyesinin PKOS üzerinde yararlı olabileceğini gösteren çalışmalar mevcuttur, ancak
daha fazla randomize kontrollü çalışmalara ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler

Polikistik over sendromu, D vitamini, obezite

Kaynakça

• Butterworth, J., Deguara, J., & Borg, C. M. (2016). Bariatric Surgery, Polycystic Ovary Syndrome, and Infertility. Journal of Obesity. Article ID: 1871594.
• Dunaif, A. (1997). Insulin resistance and the polycystic ovary syndrome: mechanism and implications for pathogenesis. Endocrine reviews, 18(6), 774-800.
• Faghfoori Z, Fazelian S, Shadnoush M, Goodarzi R. (2017). Nutritional management in women with polycystic ovary syndrome: A review study. Diab Met Syndr: Clin Res Rev. DOI: 10.1016/j.dsx.2017.03.030
• Fang, F., Ni, K., Cai, Y., Shang, J., Zhang, X., & Xiong, C. (2017). Effect of vitamin D supplementation on polycystic ovary syndrome: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Complementary Therapies in Clinical Practice, 26, 53-60.
• Fidan, F., Alkan, B. M., & Tosun, A. (2014). Çağın pandemisi: D vitamini eksikliği ve yetersizliği. Türk Osteoporoz Dergisi, 20, 71-74.
• Gönen, C. (2012). Polikistik over sendrom’lu hastalarda insülin rezistansını gösteren adiponektin, ghrelin, resistin ve visfatin düzeylerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya Anabilim Dalı. Uzmanlık Tezi.