Fiziksel Aktivitenin Yeme Davranışı ve İştah Üzerine Etkisi

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 1, 18 - 32, 30.04.2019

Elmas Burçin Yücel

Öz

Fiziksel aktivite, enerji harcamasına neden olan iskelet kasları tarafından üretilen farklı şiddette yorgunlukla sonuçlanan, herhangi bir bedensel hareket olarak tanımlanır. İştah ise; yeme, tercih ve yeme motivasyonunu içeren bir dizi yeme davranışını kapsayan bir terimdir. İştahı etkileyen tokluk hormonlarının kolesistokinin(CCK), glukagon benzeri peptid 1 (GLP-1), oksintomodulin (OXM), peptid YY(PYY), pankreatid polipeptid (PP), amilin, insülin, leptin olup, açlık hormonun ise ghrelin hormonu olduğu bilinmektedir. Egzersizin bu hormonlar üzerindeki etkisi ve enerji alımına etkisi incelendiğinde, anoreksijenik hormonların (PYY, PP ve GLP-1) konsantrasyonlarını artırdığı gösterilirken, plazma ghrelin konsantrasyonlarının yorucu dayanıklılık egzersizinden sonra bastırıldığı bulunmuştur. Besin alımı iştahla düzenlenir ve vücut ağırlığı, fiziksel aktivite ile belirlenen enerji gereksiniminin bir işlevidir. Akut egzersiz, besin alımını otomatik olarak azaltmasa da, iştahın kısa süreli inhibisyonunu etkilemektedir. Genel olarak, akut egzersizi takiben iştah düzenleyici hormonlardaki değişikliklerin şiddete bağlı olduğu, iştah sinyallerinin daha fazla bastırıldığı ve daha yüksek yoğunluklu egzersiz ile tokluk sinyallerinin daha fazla uyarılmasına neden olduğu görülmektedir. Bunun nedeni, şiddetli egzersiz sırasında sempatik sinir sistemi aktivasyonunun artması mide çevresindeki kan akımının azalması ile dolaşımdaki kanın çoğunluğunun aktif kaslara yönlendirilmesidir. Sonuç olarak, egzersizin türüne, şiddetine, süresine bağlı olarak yeme davranışı ve iştah üzerine etkileri farklı olabilmektedir. Bu derlemenin amacı, fiziksel aktivitenin yeme davranışı ve iştah üzerine etkisini güncel bilgiler ışığında tartışmaktır.

Anahtar Kelimeler

Fiziksel aktivite, iştah, besin alımı

Kaynakça

• Aksoy, M. (2000).Beslenme biyokimyası, Ankara: Hatipoğlu yayınları.
• American College of Sports Medicine ( 30.08.2018). Position Stand on the Quantity and Quality of Exercise: http://www.acsm.org, Chapter 1: Benefits and Risks Associated with Physical Activity.
• Batterham, R., Broom DR., L King JA. (2009). Influence of resistance and aerobic exercise on hunger, circulating levels of acylated ghrelin, and peptide YY in healthy males. Am J Physiol Regul Integr Comp Physiol 296: 29–35.
• Bilski, J., Teleglow, A., Bilska, J.Z. (2009). Effects of exercıse on appetıte and food ıntake regulatıon, Medicina Sportiva 13 (2): 82-94.