Kadınların Sağlık Okuryazarlığı Düzeyinin Sağlık Davranışlarına ve Çocuk Sağlığına Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 132 - 148, 30.12.2021

Asena Gökçe Gökoğlu

Öz

Sağlık kurumlarında kıt kaynakların daha verimli kullanılması, tedavi ve koruyucu hizmetlerin doğru bir şekilde uygulanması için kadınların sağlık okuryazarlığı düzeyinin yüksek olması gerekir. Bir toplumun sağlık seviyesinin yüksek olması o ülkenin gelişmişliğinin göstergesidir. Sağlıklı toplumlar, üretken toplumlardır ve anneyi eğitmek geleceğe yatırımdır. Bilinçli anne, bilinçli çocuk yetiştirecektir ve dolayısıyla sağlıklı bir nesil olacaktır. Sosyoekonomik düzeyi düşük bölgelerdeki annelerin sağlık okuryazarlığı düzeylerinin belirlenerek iyileştirmeler yapılması toplum sağlığı için önemlidir. Bu çalışma konuyla ilgili literatür taraması sonuçları değerlendirilerek oluşturulmuştur. Bu çalışmanın temel amacı, kadınların sağlık okuryazarlığı düzeyinin sağlık davranışlarını ve çocuk sağlığını nasıl etkilediğini göstererek, müdahale alanlarının oluşturulması için yapılmıştır. Bu nedenle çalışmada sağlık okuryazarlığı düzeyinin birey, toplum ve dünya için önemi araştırılmıştır. Ardından kadın için sağlık okuryazarlığı seviyesinin yüksek olmasının önemi, kadının sağlık okuryazarlığı düzeyinin, çocuk sağlığını doğum öncesi, doğum ve doğum sonrasında nasıl etkilediği değerlendirilmiştir. Sağlık okuryazarlığı seviyesinin, emzirme, aşılama ve pediatrik yaralanmalarla ilişkisine bakılmıştır. Çalışma sonucunda kadın sağlık okuryazarlık seviyesini yükseltmeye yönelik sağlık eğitimleri verilmesi önerilmektedir. Ayrıca hastaneye daha sık uğrayan ve bilgi almaya açık olan gebeler fırsat olarak görülmeli ve sağlık personeli sağlık eğitimi vermelidir. Okullarda sağlık okuryazarlığı eğitim olarak verilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık okuryazarlığı, kadın sağlığı, çocuk sağlığı, sağlık davranışı, sağlık hizmetleri

Kaynakça

• Aktan, G. V. (2019). Klimakterik Dönemdeki Kadınların Sağlık Okuryazarlığı Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Ankara.
• Aydın, D., ve Aba, Y. A. (2019). Annelerin Sağlık Okuryazarlığı Düzeyleri ile Emzirme Öz-Yeterlilik Algıları. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 31-39.
• Chen, Y. (1992). Factors associated with artificial feeding in Shanghai. American, 264-266.
• Creedy, D. K., Gamble, J., Boorman, R., & Allen, J. (2020). Midwives’ self-reported knowledge and skills to assess and promote maternal health literacy: A national cross-sectional survey. Women and Birth, 8.
• Çoban, T., ve Özcebe, H. (2018). Çocuklarda sağlığın geliştirilmesinde sağlık okuryazarlığının rolü. Turkish Journal of Public Health, 337-349.
• Deliktaş, A., Körükcü, Ö., ve Kukulu, K. (2016). Reflections Of Health Literacy On Women Health. The 2016 WEI International Academic Conference Proceedings, (s. 22-26). İtaly.
• Ditto, J. M. (2006). Maternal Illiteracy and its Impact on Child Survival: An International Perspective.
• Duman, A. (2017). Fatih İlçesinde İlkokul 1. Sınıf Aşılamalarında Velilerin Genel Sağlık Okuryazarlık Düzeylerini ve Etkileyen Faktörleri Belirleme. İstanbul.
• Erika R. Cheng, P. M. (2020). Parent Health Literacy, Risk for Pediatric Injury. Offical Journal Of The American Academy Of Pediatrics.
• Ertuğrul, B. (2019). Ebeveynlerin Sağlık Okuryazarlığı Düzeyinin Çocukluk Dönemi Aşılarına Yönelik Tutum ve Davranışlarıyla İlişkisi. Yozgat.
• Gül, G. (2007). Okuryazarlık Sürecinde Aile Katılımının Rolü. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, 17-30.
• Gülcü, S., ve Arslan, S. (2018). Çocuklarda Aşı Uygulamaları: Güncel Bir Gözden Geçirme. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 34-43.
• Güven, A. (2016). Sağlık Okuryazarlığını Etkileyen Faktörler Ve Sağlık Okuryazarlığı İle Hasta Güvenliği İlişkisi. Ankara.
• Khorasani, E. C., Peyman, N., ve Esmaily, H. (2018). Measuring Maternal Health Literacy in Pregnant Women Referred to the Healthcare Centers of Mashhad, Iran, in 2015. Journal of Midwifery and Reproductive Health, 1157-1162.
• Sönmez, S. (2015). Ortaöğretimde Sağlık Okuryazarlığı. Ankara.
• Tanrıverdi, H., ve Işık, S. (2014). Sağlık Profesyonellerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları İle İş Yaşam Kaliteleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 126-134.
• Taşkaya, S., Şahin, B., ve Yalçın Balçık, P. (2014). Sağlık Okur-Yazarlığı. TAF Preventive Medicine Bulletin.
• The American Medical Association (AMA). (1999). Health Literacy: Report of the Council on Scientific Affairs. Journal of the American Medical (JAMA), 552-557.
• Toksoy, K. H. (2019). Primipar Kadınlarda Sağlık Okuryazarlığı ve Emzirme. Sivas.
• Topçu, T. Y. (2019). Gebelerin Sağlık Okuryazarlığı Düzeyi İle Travmatik Doğum Algısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Trabzon.
• Tözün, M., ve Sözmen, M. K. (2014). Halk Sağlığı Bakışı ile Sağlık Okuryazarlığı. Smyrna Tıp Dergisi, 48-54.
• WHO. (1998). Health Promotion Glossary, Geneva. World Health Organization: Amerikan Tıp Derneği (The American Medical Association) adresinden alındı
• WHO. (1999). Healthy living: what is a healthy lifestyle? World Health Organization: https://apps.who.int/iris/handle/10665/108180 adresinden alındı
• Yıldırım, F., ve Keser, A. (2015). Sağlık Okuryazarlığı. Ankara.
• Yılmaz, F. (2020). Yaşam Seyri Perspektifinden Sağlıkta Eşitsizlikler. Ankara.
• Yılmaz, M., ve Tiraki, Z. (2016). Sağlık Okuryazarlığı Nedir? Nasıl Ölçülür? Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 142-147.