Kas Yoksunluğunu Belirlemede Tutkunluk ve Bağımlılık

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 179 - 190, 30.12.2021

Selen Kelecek , Atahan Altıntaş

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı, egzersiz katılımcılarında kas yoksunluğunun belirlenmesinde egzersize olan tutkunluk ve egzersiz bağımlılığının rolünün incelenmesidir.
Yöntem: Çalışmanın örneklemini Ankara ilindeki spor merkezlerinde egzersiz yapan 36 kadın (X̄yaş: 26,39±5,67), 147 erkek (X̄yaş: 27,93±6,84) olmak üzere toplam 183 gönüllü egzersiz katılımcısı (X̄yaş: 27,64±6,65) oluşturmaktadır. Katılımcılara “Tutkunluk Ölçeği”, “Egzersize Bağımlılık Ölçeği-21” ve “Kas Yoksunluğu Ölçeği” uygulanmıştır. Veri analizinde betimleyici istatistik ve Çoklu Adımsal Regresyon Analizi kullanılmıştır.
Bulgular: Yapılan analiz sonuçları; egzersiz katılımcılarının takıntılı tutkunluklarının kas yönelimli beden imajı tutumu alt boyutunun (R=0,25; R2=0,07; p<0,01) pozitif yönde belirleyicisi olduğunu göstermiştir. Ayrıca, takıntılı tutkunluk, kontrol eksikliği ve tolerans alt boyutlarının birlikte kas geliştirme davranışı alt boyutunu (R=0,35; R2=0,12; p<0,05) belirlediği; kas geliştirme davranışı alt boyutu ile kontrol eksikliği alt boyutunun arasındaki ilişkinin negatif, takıntılı tutkunluk ve tolerans alt boyutları ile arasındaki ilişkinin pozitif olduğu sonucu bulunmuştur.
Sonuç: Sonuç olarak, çalışma bulguları, tutkunluk ve egzersiz bağımlılığın kas yoksunluğu semptomlarının belirlenmesinde önemli bir yere sahip olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte, bireylerin egzersizi yaşamlarının merkezi haline getirdikçe, görünüm ve kas kitlesi açısından fiziksel yapılarını yetersiz olarak değerlendirebileceklerini de söyleyebiliriz.

Anahtar Kelimeler

Egzersiz katılımcıları, tutkunluk, bağımlılık, kas yoksunluğu

Kaynakça

• Alsaidan, M. S., Altayar, N. S., Alshmmari, S. H., Alshammari, M.M., Alqahtani ve Mohajer, K. A. (2020). The prevalence and determinants of body dysmorphic disorder among young social media users: A cross-sectional study. Dermatology Reports, 12(8774), 70-77.
• Anderson, C. An Exploratory Analysis of Eating Disorders, Muscle Dysmorphia, and Exercise Addiction among Men in Competitive Bodybuilding in Atlantic Canada. Yüksek lisans tezi. Mount Saint Vincent Üniversitesi.
• Boulter, M. W. ve Sandgren, S. S. (2021). Me, myself, and my muscles: associations between narcissism and muscle dysmorphia, Eating Disorders.
• Blashill, A. J., Grunewald, W., Fang, A., Davidson, E. ve Wilhelm, S. (2020). Conformity to masculine norms and symptom severity among men diagnosed with muscle dysmorphia vs. body dysmorphic disorder. PLoS ONE, 15(8): e0237651.
• Cervantes-Lunaa, B. S., Ponce de Leon, M. C. E. Ve Ruiz, E. J. C. (2021). Ergogenic substances and drive for muscularity among gym users at different risk levels for muscle dysmorphia. Gaceta Medica de Caracas, 129 (1), 174-183.
• Compte, E. J., Sepulveda, A. R. ve Torrente, F. (2020). Approximations to an integrated model of eatind disorders and muscle dysmorphia among university male students in Argetina. Men and Masculinities, 23(2), 288-305.
• Cunningham, M. L., Nagata, J. M., Frederick, D., Rodgers, R. F., Lavender, J. M., Szabo, M, …. Murray, S. B. (2020b). Who’s the ‘bigger’ man? Parsing the relationships between masculinity and men’s muscularity dissatisfaction. Body Image, 34, 94-100.
• Cunningham, M. L., Rodgers, R. F., Lavender, J. M., Nagata, J. M., Frederick, D., Szabo, M, … Murray, S. B. (2020a). ‘Big boys don’t cry’: Examining the indirect pathway of masculinity discrepancy stress and muscle dysmorphia symptomatology through dimensions of emotion dysregulation. Body Image, 34, 209-214.
• Dormann, C. F., Elith, J., Bacher, S., Buchmann, C., Carl, G., Carré, G., … Lautenbach, S. (2013). Collinearity: a review of methods to deal with it and a simulation study evaluating their performance. Ecography, 36, 27-46.
• Duran, S., Çiçekoğlu, P. ve Kaya, E. (2020). Relationship between orthorexia nervosa, muscle dysmorphic disorder (bigorexia), and self‐confidence levels in male students. Perspectives in Psychiatric Care, 56, 878-884.
• Eichstadt, M., Luizer, J., Cho, D. ve Weisenmuller, C. (2020). Eating disorders in male athletes. Sports Health, 12(4), 327-333.
• Fang, A., Steketee, G., Keshaviah, A., Didie, E., Phillips, K. A. ve Wilhelm, S. (2020). Mechanisms of change in cognitive behavioral therapy for body dysmorphic disorder. Cognitive Therapy and Research, 44, 596-610.
• Greenway, C.W. ve Price, C. (2020). Muscle dysmorphia and self-esteem in former and current users of anabolic-androgenic steroids. Performance Enhancement ve Health, 7, 1-9.
• Gürbüz, B. ve Aşçı, F. H. (2006). Egzersiz Bağımlılığı Ölçeği-21’in egzersiz katılımcıları için psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi –Ön Çalışma–. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 11(2), 3-10.
• Hausenblas, H. A. ve Downs, D. S. (2002). Exercise dependence: a systematic review. Psychology of Sport and Exercise, 3, 89-123.
• Imperatori, C., Panno, A., Carbone, G.A., Corazza, O., Taddei, I., Barnebei, L. … Bersani, F. S. (2021). The association between social media addiction and eating disturbances is mediated by muscle dysmorphia-related symptoms: A cross-sectional study in a sample of young adults. Eating and Weight Disorders.
• Johnson, S., Williamson, P. ve Wade, T. D. (2020). Perfectionism and selective attention predict dysmorphic concern in an Australian university population. Australian Psychologist, 55, 143-155.
• Kelecek, S. ve Aşçı, F. H. (2013). “Tutkunluk Ölçeği”nin üniversite sporcuları için geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Türkiye Klinikleri Spor Bilimleri Dergisi, 5(2), 80-85.
• Kovacsik, R., Griffiths, M. D., Pontes, H. M., Soós, I., Vega, R., Ruíz-Barquín, R., … Szabo, A. (2019). The role of passion in exercise addiction, exercise volume, and exercise intensity in long-term exercisers. International Journal of Mental Health and Addiction, (17), 1389-1400.
• Kovacsik, R., Soós, I., Vega, R., Ruíz-Barquín, R. ve Szabo, A. (2020). Passion and exercise addiction: Healthier profiles in team than in individual sports. International Journal of Sport and Exercise Psychology, 18(2), 176-186.
• Mallinger, G. ve Weiler, A. (2020). Psychosocial risk and body dysmorphic disorder: A systematic review. Journal of Human Behavior in the Social Environment, 30(8), 1030-1044.
• McCreary, D. R. ve Sasse, D. K. (2000). An exploration of the drive for muscularity in adolescent boys and girls. Journal of American College Health, 48(6), 297-304.
• Mosley, P. E. (2009). Bigorexia: Bodybuilding and muscle dysmorphia. European Eating Disorders Review, 17(3), 191-198. Outar, L., Turner, M. J., Wood, A. G. ve O’Connor, H. (2021). Muscularity rationality: An examination of the use of Rational Emotive Behaviour Therapy (REBT) upon exercisers at risk of muscle dysmorphia. Psychology of Sport & Exercise, 52, 1-10.
• Paradis, K. F., Cooke, L. M., Martin, L. J. ve Hall, C. R. (2013). Too much of a good thing? Examining the relationship between passion for exercise and exercise dependence, Psychology of Sport and Exercise, 14, 493-500.
• Parastatidou, I. S., Doganis, G., Theodorakis, Y. ve Vlachopoulos, S. P. (2014). The mediating role of passion in the relationship of exercise motivational regulations with exercise dependence symptoms. International Journal of Mental Health and Addiction, 12, 406-419.
• Parnell, R. (2011). The influence of self-esteem and body dissatisfaction on muscle dysmorphia and exercise dependence. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. University of North Texas, Denton
• Pope, H. G., Gruber, A. J., Choi, P., Olivardia, R. ve Phillips, K. A. (1997). Muscle dysmorphia: An underrecognized form of body dysmorphic disorder. Psychosomatics, 38, 548-557.
• Pope, H. G., Katz, D. L. ve Hudson, J. I. (1993). Anorexia nervosa and "reverse anorexia" among 108 male bodybuilders. Comprehensive Psychiatry, 34(6), 406-409.
• Porras-Garcia, B., Exposito-Sanz, E., Ferrer-Garcia, M., Castillero-Mimenza, O. ve Gutiérrez-Maldonado, J. (2020). Body-related attentional bias among men with high and low muscularity dissatisfaction. Journal of Clinical Medicine, 9(1736), 1-14.
• Ritzert, T. R., Brodt, M., Kelly, M. M., Menard, W. ve Phillips, K. A. (2020). Social avoidance as a predictor of psychosocial functioning in body dysmorphic disorder: A prospective longitudinal analysis. Cognitive Therapy and Research, 44, 557-566.
• Sandhu, J. S., Kishore, S., Shenoy, S. ve Randhawa, H. S. (2013). Muscle dysmorphia and personality trait: A significant link in bodybuilders. Journal of Postgraduate Medicine, Education and Research, 47(2), 77-82.
• Schoenenberg, K. ve Martin, A. (2020). Bedeutung von ınstagram und fitspiration-bildern für die muskeldysmorphe symptomatik. Psychotherapeut, 65, 93-100.
• Senín-Calderón, C., Perona-Garcelán, S. ve Rodríguez-Testal, J. F. (2020). The dark side of Instagram: Predictor model of dysmorphic concerns. International Journal of Clinical and Health Psychology, 20, 253-261.
• Stenseng, F., Haugen, T., Torstveit, M. K. ve Høigaard, R. (2015). When it’s “All about the bike”—Intrapersonal conflict in light of passion for cycling and exercise dependence. Sport, Exercise, and Performance Psychology, 4(2), 127-139.
• Sündermann, O., Flink, I. ve Linton, S. J. (2020). My body is not working right; A cognitive behavioral model of body image and choronic pain. International Association fort he Study of Pain, 161, 1136-1139.
• Tod, D., Edwards, C. ve Cranswick, I. (2016). Muscle dysmorphia: Current insights. Psychology Research and Behaviour Management, 9, 179-188.
• Vallerand, R. J., Mageau, G. A., Ratelle, C., Leonard, M., Blanchard, C., Koestner, R., … Marsolais, J. (2003). Les passions de l’ame: On obsessive and harmonious passion. Journal of Personality and Social Psychology, 85(4), 756-767.
• Yıldız, A. (2015). Egzersı̇z katılımcılarında kas yoksunluğu semptomları ı̇le temel psı̇kolojı̇k ı̇htı̇yaçlar tutkunluk ve güdüsel yönelı̇m ilı̇şkı̇sı̇. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.