Yetişkin Bireylerde Serum Folat ve B12 Vitamini Düzeyleri ile Duygudurum ve Beslenme Durumu Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 18, 30.04.2022

Gamze Çuhadar Mendane Saka

Öz

Amaç: Duygudurum bozuklukları dünya çapında engellilik ve ölümlerin önemli nedenlerinden biridir. Tıbbi tedavilerin yanı sıra, makro ve mikro besin ögelerinin duygudurumu üzerinde iyileştirici etkilerinin olabileceği belirlenmiştir. Bu çalışma, yetişkin bireylerde serum folat ve B12 vitamini düzeyleri ile duygudurum ve beslenme durumu arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Çalışma, Ankara'da bulunan özel bir tıp merkezinin beslenme ve diyet polikliniğine başvuran 19-45 yaş arası 55 yetişkin birey (9 erkek, 46 kadın) üzerinde yürütülmüştür. Bireylerin demografik özellikleri, beslenme alışkanlıkları, antropometrik ölçümleri saptanmış, Yaşam Kalitesi Ölçeği Kısa Form (SF-36), Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) ve Uluslararası Fiziksel Aktivite Değerlendirme Anketi Kısa Formu (IPAQ Short Form) uygulanmıştır. Besin tüketimi 3 günlük besin tüketim kaydı yöntemi ile belirlenmiş, biyokimyasal bulgular hasta dosyalarından alınarak değerlendirilmiştir.
Bulgular: Bireylerin %83,6'sı kadın, %16,4'ü erkek ve yaş ortalaması 33,4±9,8 yıldır (kadınların 33,4±9,6, erkeklerin 33,2±11,2). Tüm bireylerin %49,1'inin (n=27) minimal depresyon, %30,9'unun hafif depresyon, %14,5'inin orta depresyon, %5,5'inin şiddetli depresyon grubunda olduğu belirlenmiştir. Kadınların ortalama BDÖ puanı 12,2±8,82, erkeklerin 10.7±13,55 olarak belirlenmiştir. Tüm bireylerin depresyon puanının diyetle günlük folat ve B12 vitamin alımı ve plazma folat ve B12 değerleriyle ilişkili olmadığı saptanmıştır (p>0,05). Tüm bireyler depresyon gruplarına göre değerlendirildiğinde hafif depresyon grubunda diyetle B12 alımı ile depresyon puanı arasında negatif yönde orta düzeyde anlamlı ilişki saptanmıştır (p<0,05). Erkeklerin depresyon puanı ile günlük diyetle enerji ve karbonhidrat alımı arasında negatif yönde yüksek düzeyde anlamlı ilişki saptanmıştır (p<0,05). Bireylerin antropometrik ölçümleri ve fiziksel aktivite düzeyi ile depresyon puanı arasında anlamlı ilişki bulunmamıştır (p>0,05). Bireylerin depresyon puanı ile yaşam kalitesi tüm alt ölçek puanları arasında negatif yönde anlamlı ilişki tespit edilmiştir (p<0,05).
Sonuç: Bireyin beslenme durumunun ve serum folat ve B12 vitamini değerlerinin duygudurumu üzerinde etkileri olabileceği görülmüş, ancak anlamlı ilişki bulunmamıştır. Konu ile ilgili daha geniş kapsamlı araştırmalara ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler

B12 vitamini, folat, duygudurum, beslenme durumu, yaşam kalitesi

Kaynakça

• Atadağ, Y., Aydın, A., Köşker, H. D., Kaya, D., ve Başak, F. (2017). Relationship of Vitamin B12 with depression-anxiety disorders: Retrospective cohort study. Archives of Clinical and Experimental Medicine, 2 (1), 6-8. doi: https://doi.org/10.25000/acem.298686
• Baysal, A., Bozkurt, N., Pekcan, G., Besler, T., Aksoy, M., Kutluay Merdol, T., …Yıldız, E. (2013). Diyet el kitabı. Ankara: Hatiboğlu Yayınları.
• Beyer, J. L., ve Payne, M. E. (2016). Nutrition and bipolar depression. Psychiatric Clinics, 39 (1), 75-86. doi:10.1016/j.psc.2015.10.003
• Bjelland, I., Tell, G. S., Vollset, S. E., Refsum, H., ve Ueland, P. M. (2003). Folate, vitamin B12, homocysteine, and the MTHFR 677C→ T polymorphism in anxiety and depression: the Hordaland Homocysteine Study. Archives of General Psychiatry, 60 (6), 618-626. doi: 10.1001/archpsyc.60.6.618
• Black, D. W., Goldstein, R. B., ve Mason, E. E. (1992). Prevalence of mental disorder in 88 morbidly obese bariatric clinic patients. The American Journal of Psychiatry, 149 (2), 227–234. doi: https://doi.org/10.1176/ajp.149.2.227
• Bodnar, L. M., ve Wisner, K. L. (2005). Nutrition and depression: implications for improving mental health among childbearing-aged women. Biological Psychiatry, 58 (9), 679-685. doi: 10.1016/j.biopsych.2005.05.009
• Bottiglieri, T. (2005). Homocysteine and folate metabolism in depression. Progress in Neuro-Psychopharmacology and Biological Psychiatry, 29 (7), 1103-1112. doi: 10.1016/j.pnpbp.2005.06.021
• Butler, A. (2018). General Psychology (Fall 2018). Valparaiso: Valparaiso University.
• Demiral, Y., Ergor, G., Unal, B., Semin, S., Akvardar, Y., Kıvırcık, B., ... Alptekin, K. (2006). Normative data and discriminative properties of short form 36 (SF-36) in Turkish urban population. BMC Public Health, 6 (1), 247. doi: 10.1186/1471-2458-6-247
• Eskin, M., Harlak, H., Demirkıran, F., ve Dereboy, Ç. (2013). Algılanan stres ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: güvenirlik ve geçerlik analizi. New/Yeni Symposium Journal, 51 (3), 132-140.
• Güray, A. (2019). Duygu durum bozukluğu olan hafif şişman ve şişman bireylerin beslenme alışkanlıkları, diyet kalitesi ve iştah durumlarının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Başkent Üniversitesi, Ankara.
• Hisli, N. (1988). Beck Depresyon Envanterinin geçerliliği üzerine bir çalışma (A study on the validity of Beck Depression Inventory). Psikoloji Dergisi, 6, 118-122.
• Ibarra, O., Serrano, M. J., Garcia-Campayo, J., Roca, M., Garcia-Toro, M., Pareja, A., ... Gomez-Juanes, R. (2015). The Mediterranean diet and micronutrient levels in depressive patients. Nutricion Hospitalaria, 31 (3), 1171-1175. doi: 10.3305/nh.2015.31.3.8124
• IsHak, W. W., Greenberg, J. M., ve Cohen, R. M. (2013). Predicting relapse in major depressive disorder using patient-reported outcomes of depressive symptom severity, functioning, and quality of life in the individual burden of illness index for depression (IBI-D). Journal of Affective Disorders, 151 (1), 59-65. doi: 10.1016/j.jad.2013.05.048
• Kaner, G., Soylu, M., Yüksel, N., Inanç, N., Ongan, D., ve Başmısırlı, E. (2015). Evaluation of nutritional status of patients with depression. BioMed Research İnternational, 2015, 1-9. doi: https://doi.org/10.1155/2015/521481
• Kinder, L. S., Carnethon, M. R., Palaniappan, L. P., King, A. C., ve Fortmann, S. P. (2004). Depression and the metabolic syndrome in young adults: findings from the Third National Health and Nutrition Examination Survey. Psychosomatic Medicine, 66 (3), 316-322. doi: 10.1097/01.psy.0000124755.91880.f4
• Koçyigit, H., Aydemir, Ö. Fisek, G.,Ölmez, N. ve Memiş, A. (1999). Kısa Form-36'nın Türkçe versiyonunun güvenilirliği ve geçerliliği. İlaç ve Tedavi, 12, 102-106.
• Koltarla, S. (2008). Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi sağlık personelinin yaşam kalitesinin araştırılması. Yayımlanmamış uzmanlık tezi, Taksim Eğitim Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği, İstanbul.
• Memiş, F. (2014). KKTC Lefkoşa bölgesi 15-18 yaş lise öğrencilerinin fiziksel aktivite durumlarının belirlenmesi. Yayımlanmış yüksek lisans tezi, K.K.T.C Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Lefkoşa.
• Mitchell, E. S., Conus, N., ve Kaput, J. (2014). B vitamin polymorphisms and behavior: Evidence of associations with neurodevelopment, depression, schizophrenia, bipolar disorder and cognitive decline. Neuroscience and Biobehavioral Reviews, 47, 307-320. doi: https://doi.org/10.1016/j.neubiorev.2014.08.006
• Pellegrin, K. L., O'Neil, P. M., Stellefson, E. J., Fossey, M. D., Ballenger, J. C., Cochrane, C. E., ... Currey, H. S. (1998). Average daily nutrient intake and mood among obese women. Nutrition Research, 18 (7), 1103-1112. doi: https://doi.org/10.1016/S0271-5317(98)00092-X
• Pfeiffer, C. M., Caudill, S. P., Gunter, E. W., Osterloh, J., ve Sampson, E. J. (2005). Biochemical indicators of B vitamin status in the US population after folic acid fortification: results from the National Health and Nutrition Examination Survey 1999–2000. The American Journal of Clinical Nutrition, 82 (2), 442-450. doi: 10.1093/ajcn.82.2.442
• Psaltopoulou, T., Sergentanis, T. N., Panagiotakos, D. B., Sergentanis, I. N., Kosti, R., ve Scarmeas, N. (2013). Mediterranean diet, stroke, cognitive impairment, and depression: a meta‐analysis. Annals of Neurology, 74 (4), 580-591. doi: 10.1002/ana.23944
• Rahe, C., Unrath, M., ve Berger, K. (2014). Dietary patterns and the risk of depression in adults: a systematic review of observational studies. European Journal of Nutrition, 53 (4), 997-1013. doi: 10.1007/s00394-014-0652-9
• Sağlam, M., Arikan, H., Savci, S., Inal-Ince, D., Bosnak-Guclu, M., Karabulut, E., … Tokgozoglu, L. (2010). International physical activity questionnaire: reliability and validity of the Turkish version. Perceptual and Motor Skills, 111 (1), 278-284. doi: 10.2466/06.08.PMS.111.4.278-284
• Syed, E. U., Wasay, M. ve Awan, S. (2013). Vitamin B12 supplementation in treating major depressive disorder: a randomized controlled trial. The Open Neurology Journal, 7, 44. doi: 10.2174/1874205X01307010044
• Whiteford, H. A., Degenhardt, L., Rehm, J., Baxter, A. J., Ferrari, A. J., Erskine, H. E., ...Burstein, R. (2013). Global burden of disease attributable to mental and substance use disorders: findings from the Global Burden of Disease Study 2010. The Lancet, 382 (9904), 1575-1586. doi: 10.1016/S0140-6736(13)61611-6
• Zhou, Y., Cong, Y. ve Liu, H. (2020). Folic acid ameliorates depression-like behaviour in a rat model of chronic unpredictable mild stress. BMC Neuroscience, 21 (1), 1-8. doi: 10.1186/s12868-020-0551-3