Geçici Koruma Altındaki Suriyeli Kadınların Sağlık Hizmetlerine Erişimini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 202 - 218, 30.08.2023

Emre Özcan , Deniz Güngör Özcan Fikriye Yılmaz

Öz

Amaç: Bu çalışma, geçici koruma statüsündeki Suriyeli kadınların sağlık hizmetlerine erişimini etkileyen
faktörlerin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür.
Gereç ve Yöntem: Çalışma, nicel yönteme dayalı kesitsel model olarak tasarlanmış bir saha çalışmasıdır.
Çalışma, araştırmaya katılmaya gönüllü olan, Ankara ili Altındağ ilçesinde valilikten sosyal yardım alan 18-
45 yaş aralığında 665 Suriyeli kadınla gerçekleştirilmiştir. Veriler, araştırmacılar tarafından hazırlanan soru
formunun çevirmenler aracılığıyla katılımcılara yüz yüze uygulanmasıyla elde edilmiştir. Soru formu, sosyodemografik özellikler, sağlık hizmetlerine erişimdeki bireysel-toplumsal faktörler ve sağlık hizmetlerine
erişimdeki sağlık sunum sistemi kaynaklı faktörler olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. Verilerin
istatistiksel analizi, tanımlayıcı istatistikler ve ki-kare analizi yoluyla değerlendirilmiştir.
Bulgular: Araştırmaya dahil edilen kadınların %97,9’unun herhangi bir engellilik durumu olmadığı,
%92,9’unun herhangi bir sağlık sorunu olmadığı, %43,5’inin düzenli gelirinin olmadığı ve %76,4’ünün
Türkçe dil yeterliliğinin olduğu tespit edilmiştir. Sağlık sorunu yaşayan kadınlar arasında aile bütünlüğü
olmayanların, hane halkından sorumlu bireyi kadın olanların, yeni gelenlerin (iki yıldan az), kronik hastalığı
olanların, gelir getirici faaliyetleri yetersiz olanların ve sağlık hizmetlerini karşılamada finansal yetersizliği
olanların daha fazla sağlık sorunu yaşadığı bulunmuştur. Sağlık sorunu yaşayan kadınlar arasında sağlık
ihtiyacı karşılanmayanların, sağlık hizmetlerine erişim olanakları yetersiz olanların, sağlık hizmetlerine erişimdeki bilgi kaynaklarına ilişkin farkındalığı olmayanların daha fazla sağlık sorunu yaşadığı bulunmuştur
(p<0,05).
Sonuç: Çalışmanın sonuçları, geçici koruma altındaki kadınların sağlık hizmetlerine erişimindeki engellerin
azaltılması, sağlık sunum sisteminin bu kadın grupları için özelleştirilmiş ve güçlendirilmiş politikalarla
geliştirilmesi odağında gerek göç politikaları gerekse de kadın çalışmaları bağlamında müdahale
planlamalarının gerekliliğinin altını çizmektedir.

Anahtar Kelimeler

Göç, kadın, sağlık hizmetlerine erişim, sağlık sorunu

Kaynakça

• Aday, L.A. ve Andersen, R.M. (1981). Equity of access to medical care: A conceptual and empirical overview. Medical Care, 19(12), 4-27.
• Andersen, R. ve Newman, J. F. (1973). Societal and individual determinants of medical care utilization in the United States. Health and Society, 51(1), 95-124.
• Assi,R., Özger-İlhan, S. ve İlhan, M.N. (2019). Healyh needs and access to health care: the case of Syrian refugees in Turkey. Public Health, 172, 146-152.
• Balcilar, M. ve Gulcan, C. (2022). Determinants of protective healthcare services awareness among female Syrian refugees in Turkey. Healthcare, 10(1717), 1-12.
• Bradby, H., Humphris, R. Newall D, ve Phillimore, J. (2015). Public health aspects of migrant health: a review of the evidence on health status for refugees and asylum seekers in the European Region: World Health Organisation.
• Burnett, A. ve Peel, M. (2001). ‘Asylum seekers and refugees in Britain: Health needs of asylum seekers and refugees’, British Medical Journal, 322(7285), 544.
• Buz, S. (2004). Zorunlu çıkış zorlu kabul: mültecilik. Ankara: SGDD Yayınları.
• Casimiro S, Hancock P. ve Northcote J. (2007). Isolation and insecurity: resettlement issues among Muslim refugee women in Perth, Western Australia. Australian Journal of Social Issues, 42:55-69.
• Chantler, K. (2012) ‘Gender, asylum seekers and mental distress: Challenges for mental health social work’, British Journal of Social Work, 42(2), 318–334.
• Drummond PD, Mizan A, Brocx K. ve Wright B. (2011). Barriers to accessing health care services for West African refugee women living in Western Australia. Health Care for Women International, 32:206- 224.
• Floyd, A. ve Sakellariou, D. (2017). Healthcare access for refugee women with limited literacy: layers of disadvantage. International Journal for Equity in Health, 16(1), 195.
• Fortney, C.J., Burgess, F.J, B. Hayden B.B., Brenda M.B. ve Kaboli J.B. (2011). A re-conceptualization of access for 21st century healthcare. Journal of General Internal Medicine, 26(2), 639-647.
• Goodman RD, Vesely CK, Letiecq B, ve Cleaveland, C.L. (2017). Trauma and resilience among refugee and undocumented immigrant women. Journal of Counseling Development, 95, 309- 321.
• Hashimoto-Govindasamy L. ve Rose V. (2011). An ethnographic process evaluation of a community support program with Sudanese refugee women in western Sydney. Health Promotion Journal of Australia, 22,107-112.
• İnan, Z. ve Korgavuş, B. (2017). Mülteci kampları ve yerleşim alanlarında sürdürülebilir tasarım. İktisat ve Sosyal Bilimlerde Güncel Araştırmalar, 1(2), 103-122.
• Kara, P. Ve Nazik, E. (2018). Göçün kadın ve çocuk sağlığına etksi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 7(2), 58-69.
• Karadağ, Ö. ve Altıntaş, K.H. (2010). Mülteciler ve sağlık. TAF Preventi ve Medicine Bulletin, 9(1), 55-62.
• Karataş, K. Ve İncetahtacı, N. (2017). Engelli Mülteciler ve Sosyal Hizmet Gereksinimleri: Gaziantep Özelinde Bir Değerlendirme. N. Ş. Taşgın, U. Tekin, Y. Ahi (Ed.). Sosyal Hizmetlerde Güncel Tartışmalar içinde (ss. 151-162). Ankara: Nika Yayınevi.
• Kurt, Ö. (2007). Ülkemizde sağlık hizmetlerine erişim sorunlu mudur? Aile hekimleri bu sorunu çözebilir mi? M. Eskiocak (Ed.). Kentsel Bölgede Sağlık Örgütlenmesi: Çok Sektörlü Yaklaşım Aile Hekimliği Ülkemiz İçin Uygun Bir Model Midir? (ss. 69-78). Ankara: Türk Tabipler Birliği Yayınları.
• O’Donnell, O. (2008). Access to health care in developing countries: breaking down demand side barriers. Cadernos de saude publica, 23(12), 2820-2834.
• Önal, A. ve Keklik, B. (2016). Mülteci ve sığınmacıların sağlık hizmetine erişimde yaşadığı sorunlar: Isparta ilinde bir uygulama. Vizyoner Dergisi, 7(15), 132-148.
• Öngen, M. ve Kırca N. (2020). Mülteci ve göçmen kadınlarda kadın sağlık sorunları. Atatürk Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 2(2), 55-69.
• Pavlish C. (2005). Refugee women's health: collaborative inquiry with refugee women in Rwanda. Health Care for Women International, 26, 880-896.
• Pechansky, R. ve Thomas, J.W. (1981). The concept of access: definition and relationship to consumer satisfaction. Medical Care, 19(2), 127-140.
• Vasefi, S. ve Dehm, S. (2022). Refugee women and the gendered violence of australia’s extraterritorial asylum regimeon nauru. Refugee Survey Quartely, 41, 529-558.