Sağlık Kuruluşlarında Verimliliği Artırmanın Önemli Bileşeni: Kurumsal Kaynak Planlama

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 21 - 34, 30.04.2024

Sema Dökme

Öz

Sağlık kurumlarında kamu kaynaklarının verimli kullanımına ilişkin tartışmalar doğal afetler ile birlikte daha çok gündeme gelmeye başlamıştır. Bu noktada, kurumsal kaynak planlama sistemleri kaynakların verimli yönetilmesi hususunda sağlık yöneticilerine fayda sunacak önemli araçlardan birisi olarak görülmektedir. Sistem sağlık kuruluşlarının dijitalleşmesi sürecinde önemli bir gösterge olmakla birlikte tüm iş fonksiyonlarının bir veri tabanı altına entegre şekilde çalışmasını sağlamaktadır. Bu çalışmada, kurumsal kaynak planlamanın sağlık kurumlarındaki verimlilik etkilerini incelemek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda bazı kriterler dikkate alınarak yapılan araştırmalar incelenmiştir. Araştırmalara elektronik erişim sağlanması, SCI-E (Science Citation Index Expanded), ESCI (Emerging Sources Citation Index), SSCI (Social Sciences Citation Index), SCI (Science Citation Index) ve Scopus indekslerinde yer alan araştırmalar olması çalışmanın temel kriterlerini oluşturmaktadır. Google Akademik, Web of Science ve PubMed veri tabanları kullanılarak 11.07.2022 – 17.07.2022 tarihleri arasında ―sağlık kuruluşu‖, ―kurumsal kaynak planlama‖, ―verimlilik‖ ve ―hastane‖ anahtar kelimeleriyle kriterlere uyan altı araştırma elde edilmiştir. Bu kapsamda elde edilen araştırmaların %83,3’ü vaka çalışmasıdır. Araştırmaların ABD (Amerika Birleşik Devletleri) (%16,7), Pakistan (%16,7), Kore (%33,3) ve Portekiz’de (%16,7) yapılmış olduğu belirlenmiştir. Araştırmalar verimliliğin sağlanması noktasında kurumsal kaynak planlamanın üç temel hususta etki yarattığını ortaya koymuştur. Bunlar; hizmet kalitesini artırma etkisi (%66,7), maliyetleri düşüren etkisi (%33,3) ve karar verme süreçlerini kolaylaştırıcı etkisidir (%16,7). Sonuç olarak elde edilen bulgular, kurumsal kaynak planlamanın kaynakların verimli kullanımı ve süreçlerin yönetilmesi hususunda değerli kanıtlar sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kurumsal Kaynak Planlama, Hizmet Kalitesi, Maliyet, Verimlilik, Karar Verme

Kaynakça

• Addo-Tenkorang, R. ve Helo, P. (2011). Enterprise resource planning (ERP): A review literature report. In Proceedings of the World Congress on Engineering and Computer Science, 2(5), 19-21. http://iaeng.org
• Akiyama, M. (2006). Risk Management and Measuring Productivity with POAS—Point of Act System—. In World Congress on Medical Physics and Biomedical Engineering 2006: August 27–September 1, 2006 COEX Seoul, Korea “Imaging the Future Medicine” (pp. 326-330). Springer Berlin Heidelberg. https://doi.org/10.1007/978-3-540-36841-0_90
• Al‐Mashari, M. (2002). Enterprise resource planning (ERP) systems: a research agenda. Industrial Management & Data Systems, 102(3), 165-170. https://doi.org/10.1108/02635570210421354
• Azevedo, P. S., Romão, M. ve Rebelo, E. (2012). Advantages, limitations and solutions in the use of ERP systems (enterprise resource planning)–A case study in the hospitality industry. Procedia Technology, 5, 264-272. https://doi.org/10.1016/j.protcy.2012.09.029
• Beheshti, H. M. (2006). What managers should know about ERP/ERP II. Management Research News, 29(4), 184-193. https://www.doi.org/10.1108/01409170610665040
• Bialas, C., Bechtsis, D., Aivazidou, E., Achillas, C. ve Aidonis, D. (2023). Digitalization of the healthcare supply chain through the adoption of enterprise resource planning (ERP) systems in hospitals: an empirical study on influencing factors and cost performance. Sustainability, 15(4), 3163. https://doi.org/10.3390/su15043163
• Dey, P. K., Clegg, B. T. ve Bennett, D. J. (2010). Managing enterprise resource planning projects. Business Process Management Journal, 16(2), 282-296. https://www.doi.org/10.1108/14637151011035606
• Dezdar, S. ve Sulaiman, A. (2009). Successful enterprise resource planning implementation: taxonomy of critical factors. Industrial Management & Data Systems, 109(8), 1-10. https://www.doi.org/10.1108/02635570910991283
• Ehie, I. C. ve Madsen, M. (2005). Identifying critical issues in enterprise resource planning (ERP) implementation. Computers in Industry, 56(6), 545-557. https://www.doi.org/10.1016/j.compind.2005.02.006
• Escobar-Rodriguez, T., Escobar-Pérez, B. ve Monge-Lozano, P. (2014). Technical and organisational aspects in enterprise resource planning systems implementation: lessons from a Spanish public hospital. Enterprise Information Systems, 8(5), 533-562. https://www.doi.org/10.1080/17517575.2012.713122
• Fiaz, M., Ikram, A. ve Ilyas, A. (2018). Enterprise resource planning systems: Digitization of healthcare service quality. Administrative Sciences, 8(3), 38. https://doi.org/10.3390/admsci8030038
• Gupta, A. (2000). Enterprise resource planning: the emerging organizational value systems. Industrial Management & Data Systems, 100(3), 114-118. https://www.doi.org/1108/02635570010286131
• Hossain, L., Patrick, J. D., ve Rashid, M. A. (Eds.). (2001). Enterprise Resource Planning: Global Opportunities and Challenges, London: Idea Group Publishing.
• Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170-189. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1156348
• Lee, C. W. ve Kwak, N. K. (2011). Strategic enterprise resource planning in a health-care system using a multicriteria decision-making model. Journal of Medical Systems, 35(2), 265-275. https://www.doi.org/10.1007/s10916-009-9362-x. Mandal, P. ve Gunasekaran, A. (2003). Issues in implementing ERP: A case study. European Journal of Operational Research, 146(2), 274-283. https://doi.org/10.1016/S0377-2217(02)00549-0
• Marnewick, C. ve Labuschagne, L. (2005). A conceptual model for enterprise resource planning (ERP). Information Management & Computer Security, 13(2), 1-8. https://www.doi.org/10.1108/09685220510589325
• Momoh, A., Roy, R. ve Shehab, E. (2010). Challenges in enterprise resource planning implementation: State of the art. Business Process Management Journal, 16(4), 537-565. https://www.doi.org/10.1108/14637151011065919
• Moon, Y. (2007). Enterprise Resource Planning (ERP): a review of the literature. Mechanical and Aerospace Engineering, 4(1), 1-8. https://surface.syr.edu/mae/4
• Nazemi, E., Tarokh, M. J., ve Djavanshir, G. R. (2012). ERP: a literature survey. The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 61, 999-1018. https://www.doi.org/10.1007/s00170-011-3756-x
• Poba-Nzaou, P., Uwizeyemungu, S., Raymond, L. ve Paré, G. (2014). Motivations underlying the adoption of ERP systems in healthcare organizations: Insights from online stories. Information Systems Frontiers, 16, 591-605. https://www.doi.org/10.1007/s10796-012-9361-1
• Sak, R., Sak Şahin, İ. T., Şendil Öneren, Ç. ve Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-256. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1456954
• Shohet, I. M. ve Nobili, L. (2016). Enterprise resource planning system for performance-based-maintenance of clinics. Automation in Construction, 65, 33-41. https://doi.org/10.1016/j.autcon.2016.01.008
• Somers, T. M. ve Nelson, K. (2001). The impact of critical success factors across the stages of enterprise resource planning implementations. In Proceedings of the 34th Annual Hawaii International Conference on System Sciences (pp. 10-pp), IEEE, USA. https://www.doi.org/10.1109/HICSS.2001.927129
• Stefanou, C. J. ve Revanoglou, A. (2006). ERP integration in a healthcare environment: a case study. Journal of Enterprise Information Management, 19(1), 115-130. https://doi.org/10.1108/17410390610636913
• Trimmer, K. J., Lela, D. ve Wiggins, C. (2002). ERP implementation in rural health care. Journal of Management in Medicine, 16(2/3), 113-132. https://doi.org/10.1108/02689230210434871
• Usta, A. (2014). Medical Park’ta kurumsal kaynak yönetimi. HIMSS Türkiye, 4-5 Haziran 2014; İstanbul, Türkiye. https://na.eventscloud.com/
• Yalçın, G. ve Öztürk, Z. (2018). Hastanelerde kurumsal kaynak planlaması sistemlerinin kabulü ve kullanımının genişletilmiş teknoloji kabul modeline göre değerlendirilmesi: Ankara ili örneği. AJIT-e: Academic Journal of Information Technology, 9(34), 53-71. https://www.doi.org/10.5824/1309‐1581.2018.4.004.x
• Yağar, F. (2021). Sağlık Kuruluşlarındaki Kurumsal Kaynak Planlama Sürecinin Değerlendirilmesi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (14), 420-435. https://doi.org/10.38079/igusabder.940543
• Zerbino, P., Aloini, D., Dulmin, R. ve Mininno, V. (2021). Why enterprise resource planning initiatives do succeed in the long run: A case-based causal network. Plos one, 16(12), 1-25. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0260798