Türk Diplomatlarının İnsanlık Mücadelesini Konu Alan Bir Tarihî‒Belgesel Roman: Nefes Nefese

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 2, 137 - 152, 28.12.2018

Zeki Taştan , M. Arif Erzen

Öz

Tarihî romanlar,
yazarına kurmaca ve gerçeklik arasında serbest bir hareket alanı sunması
itibarıyla eleştirel gözle okunmaya uygun bir saha oluşturur. Gerçekleri
yansıtma iddiasını taşıyan tarihî romanlarsa bu bakımdan çok daha ilgi
çekicidir. Türk edebiyatında tarihî romanlar, 2000’li yıllardan bu yana popüler
yazın’ın bir alt kategorisi olarak yeni bir atılım göstermektedir. Belgesel
nitelikli biyografik ve tarihî romanlarıyla Ayşe Kulin, bu türe katkıda bulunan
yazarlar arasındadır. İkinci Dünya Harbi, hem askeri hem de sivil birçok can
kaybına sebebiyet vermiş; yarattığı tahribat ve olumsuzluklar bakımından dünya
tarihinin en büyük felâketlerinden biri olarak hafızalara kazınmıştır. Bilhassa
Nazi güçlerinin uyguladığı ırkçı politikalar, insanlık vicdanını yaralayan hadiselerle
hafızalara kazınmıştır. Böylesi büyük bir felâketin edebî eserlerdeki
yansımalarını görmek de elbette kaçınılmaz olmuştur. Türkiye bu harbe fiilen
katılmasa bile Türk yazarlar, yaşananları yansıtan kurmaca eserler vermiştir.
Kulin'in Nefes Nefese (2002) romanı da bunlardan biridir.  Bir paşa kızı olan Selva ile Yahudi Rafael
arasındaki aşk etrafında şekillenen romanda; Türkiye’nin harbe girmemek için yürüttüğü
siyaset, Nazi soykırımı ve özellikle Türk diplomatlarının Yahudileri kurtarma
çabaları ön plana çıkarılmaktadır. Bu yazıda, Yahudileri kurtarma teşebbüslerine
nasıl ve hangi şahıslar etrafında yer verildiği anlatılacak; gerçekçilik
iddiasıyla yola çıkan yazarın bu tarihsel dönemi nasıl aktardığı üzerinde
durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tarihî roman, İkinci Dünya Harbi, Soykırım, Nefes Nefese, Ayşe Kulin

Kaynakça

• Arslan, A. (2006). Avrupa'dan Türkiye'ye İkinci Yahudi Göçü. İstanbul: Truva Yayınları.
• Belge, M. (2012). Militarist Modernleşme: Almanya, Japonya ve Türkiye. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Çelik, Y. (2002). "Tarih Roman İlişkisi ‒ Tarihî Romanda Kişiler". Bilig. 22. 107-121.
• Eroğlu, A. H. (1997). Osmanlı Devletinde Yahudiler. Ankara: Seba Yayınları.
• Erzen, M. (2009). "Osmanlı’nın Engin Hoşgörüsü, Yahudiler ve Bir Kadının Yükselişinin Öyküsü: Kiraze". Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2(6), 238-242.
• İslâm, A. (2001). "Biyografiyle Roman Arasında: Adı Aylin". Türkbilig. 2001(2). 65-75.
• Kulin, A. (2013). Nefes Nefese. İstanbul: Everest Yayınları.
• Shaw, S. J. (2014). Yahudi Soykırımı ve Türkiye. (çev. Prof. Dr. Fahir Armaoğlu). İstanbul: Timaş Yayınları.
• [Söyleşi]. (2016). "Ayşe Kulin ile Görüşme II" (11.06. 2015). Konuşan: Dilek Yumru. Ayşe Kulin'in Yapıtlarında Toplumsal Sorunlar ve Eğitim, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi. Ankara.
• Yavuz, E. (2002). Osmanlı İmparatorluğu'nda Bazı Sorunlar ve Günümüze Yansımaları. Ankara: MEB Yayınları.
• Yetkin, Ç. (2008). Struma: Bir Dramın İçyüzü. İstanbul: Gürer Yayınları.