Öz
Bir dil için zengin bir kaynak olan ‘ağız’ın, teknolojinin gelişmesi sonucu bünyesinde barındırdığı kelimelerin ya kaybolduğu ya da anlam değişikliğine uğradığı görülmektedir. Teknolojideki bu gelişmeler okur-yazarlık oranının artmasına ve köyden kente göçlerin başlamasına neden olduğu gibi Anadolu ağızlarının da yazı diline yaklaşmasına neden olmuştur. Bunun sonucunda da Anadolu ağızlarının söz varlığının tespit edilemeden kaybolması tehlikesi ortaya çıkmıştır. Bu nedenle ağızlardaki kelimelerin yok olması tehlikesine karşı bu kelimelerin biran önce kayıt altına alınması gerekmektedir. Bu konuda en büyük çalışma Türk Dili Tetkik Cemiyeti’ne (1936 yılından sonra Türk Dil Kurumu) aittir. Türk Dili Tetkik Cemiyeti’nin başlattığı çalışmalar sonucunda “Halk Ağızlarından Derleme Sözlüğü” oluşturularak Türk dilinin kelime hazinesi koruma altına alınmaya başlanmıştır. Biz de bu hazineye kaynaklık eden Derleme Sözlüğü’ne katkıda bulunabilmek için Bayburt merkeze bağlı Yerlice köyünden derleme çalışması yaptık. Saha araştırması sonucunda elde edilen 251 sözcüğü iki ana başlık ve üç alt başlık adı altında sınıflandırdık.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AKSAN, Doğan (1998). “Türklerde Sözlükçülük, Bugün Türkiye’de Sözlük”, Kebikeç Dergisi, S.6, s.115-118.
- Derleme Sözlüğü (2019). C. I-II-III-IV-V-VI, Ankara: TDK Yayınları.
- Türk Dil Kurumu Sözlükleri, https://sozluk.gov.tr/, Derleme Sözlüğü, C. I-II-III-IV-V-VI-VII-VIII-IX-X-XI- XII.
- EREN, Abdullah; ÖZTÜRK, Abdulkadir (2017). “Yukarıkızılen Köyü Ağzından Derleme Sözlüğü’ne Katkılar”, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, S.7/3, s.413-421.
- GÜVEN, Ömer (2014). “Zara (Sivas) Ağzından Derleme Sözlüğü’ne Katkılar”, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, S. LI, s.63-77.
- GÜZEL, Ferdi (2012). “Şahsuvar (Elazığ) Ağzından Derleme Sözlüğü’ne Katkılar”, Türk Dili, S.728, s.68-80.
- GÜZEL, Ferdi (2013). “Şahsuvar (Elazığ) Ağzından Derleme Sözlüğü’ne Katkılar-2, Diyalektolog Ulusal Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 15-33.
- KAMACI, Duygu (2011). “Erzurum Yöresi Ağızlarından Derleme Sözlüğü’ne Katkılar”, Mediterranean Jurnal of Humanities, S.1, s.157-164.
- KARAHAN, Leylâ (2011). Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- UYSAL, İdris Nebi (2018). “Himmetli (Niğde-Merkez) Köyü Ağzından Derleme Sözlüğü’ne Katkılar”, Erdem Dergisi, S.74, s.139-156
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Dilbilim |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Mart 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 5 Sayı: 10 |
